تعرفه‌گذاری پلکانی برق در سال ۱۴۰۴: پرمصرف‌ها باید تا ۴۰ برابر بیشتر بپردازند

در راستای کنترل مصرف برق و کاهش فشار بر شبکه، وزارت نیرو از سال جدید تعرفه‌گذاری پلکانی برق را اجرا کرده است. این سیاست با هدف مدیریت بهینه‌تر مصرف برق و اجرای برنامه‌های توسعه‌ای وزارت نیرو به‌ویژه در راستای قانون مانع‌زدایی از توسعه صنعت برق، در نظر گرفته شده است.

طبق گزارشات وزارت نیرو، تقریباً ۷۵ درصد از مشترکان برق در محدوده الگوی مصرف قرار دارند و در مجموع ۵۲ درصد از کل برق بخش خانگی را مصرف می‌کنند. این دسته از مشترکان به طور کامل از یارانه‌های انرژی بهره‌مند می‌شوند و نه تنها با افزایش تعرفه روبه‌رو نمی‌شوند، بلکه در صورت کاهش مصرف، مشمول پاداش هم خواهند شد.

اما از سوی دیگر، ۲۵ درصد از مشترکان خانگی، برق بیشتری از الگوی تعیین‌شده مصرف می‌کنند. این گروه علی‌رغم داشتن سهم کمتر از جمعیت (یک سوم مشترکان کم‌مصرف)، ۴۸ درصد از مصرف برق بخش خانگی را به خود اختصاص داده‌اند. به طور خاص، حدود ۱۵ درصد از این مشترکان تا ۱.۵ برابر الگوی مصرف دارند و ۱۸ درصد از کل مصرف برق خانگی را به خود اختصاص داده‌اند. همچنین، ۸ درصد دیگر از مشترکان، مصرف برقشان بین ۱.۵ تا ۲.۵ برابر الگو است که سهم این گروه از مصرف، ۲۰ درصد است. تنها ۲ درصد از مشترکان خانگی که مصرفشان بیش از ۲.۵ برابر الگو است، به تنهایی ۱۰ درصد از مصرف برق خانگی را به خود اختصاص داده‌اند. این آمار نشان‌دهنده توزیع نامتعادل مصرف برق و تاثیر قابل توجه مشترکان پرمصرف در بار اضافی شبکه برق است.

در پی این وضعیت، وزارت نیرو تصمیم به اعمال تعرفه‌های پلکانی برای مدیریت بهتر مصرف برق گرفته است. طبق این نظام تعرفه‌ای جدید، افرادی که مصرف برق آنها بیش از ۲.۵ برابر الگو باشد، باید هزینه‌هایی تا ۴۰ برابر بیشتر از مشترکان کم‌مصرف پرداخت کنند. هدف از این سیاست، ایجاد انگیزه برای تغییر الگوی مصرف و کاهش وابستگی به شبکه برق است. همچنین، برای ترغیب مشترکان پرمصرف به استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر، وزارت نیرو تشویق‌هایی در نظر گرفته تا بخشی از برق مصرفی این افراد از طریق انرژی خورشیدی تامین شود. این تغییرات در بلندمدت می‌تواند به کاهش فشار بر زیرساخت‌های تولید و توزیع برق منجر شود.

در ادامه، گزارش‌ها نشان می‌دهند که یکی از دلایل اصلی افزایش مصرف برق در تابستان، استفاده زیاد از وسایل سرمایشی است. در فصل گرما، بیش از ۳۰ هزار مگاوات بار اضافی وارد شبکه برق کشور می‌شود که بیش از ۶۰ درصد کل مصرف برق در فصل سرد است. این مسئله اهمیت بهینه‌سازی تجهیزات و مدیریت مصرف برق را بیش از پیش نمایان می‌سازد. مشاوران تخصصی تاکید دارند که با بهینه‌سازی وسایل سرمایشی، می‌توان تا ۵۰ درصد از مصرف برق این دستگاه‌ها کاست.

در کنار اقدامات مربوط به مصرف خانگی، دولت گام‌های مهمی در جهت توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر نیز برداشته است. طبق قانون، دستگاه‌های دولتی موظف هستند که سالانه ۵ درصد از برق مصرفی خود را از منابع تجدیدپذیر تامین کنند و این رقم طی چهار سال باید به ۲۰ درصد افزایش یابد. در صورتی که این الزام رعایت نشود، برق مصرفی این دستگاه‌ها با بالاترین نرخ بازار بورس انرژی محاسبه خواهد شد که هزینه‌های زیادی را به دولت تحمیل می‌کند.

همچنین صنایع نیز ملزم به تامین درصدی از برق خود از منابع تجدیدپذیر هستند. این الزامات شامل صنایع انرژی‌بر نیز می‌شود که باید نیروگاه‌های خودتامین را تکمیل کرده و بهره‌برداری از آن‌ها را تا پایان سال ۱۴۰۴ آغاز کنند. این اقدامات می‌توانند فشار وارد بر شبکه برق را به‌ویژه در فصل تابستان کاهش دهند و به بهبود پایداری شبکه کمک کنند.

با اجرای این سیاست‌ها و برنامه‌ها، پیش‌بینی می‌شود که ضریب پایداری شبکه برق در سال‌های آینده افزایش یابد و توزیع عادلانه‌تر یارانه انرژی برق تحقق یابد.