کالابرگ به آخر خط رسید؟: حذف ناگهانی اعتبار کالا برگ الکترونیکی در گرانی سرسام‌آور!
درحالی‌که تورم اقلام خوراکی از توان خانوارهای کارگری و بازنشسته خارج شده و سفره‌ها کوچک‌تر از همیشه شده‌اند، دولت ناگهان بدون اعلام قبلی، روند پرداخت اعتبار کالابرگ الکترونیکی را متوقف کرده است.
دولت در اقدامی ناگهانی، پرداخت اعتبار کالابرگ الکترونیکی را که پیش‌تر برای خانواده‌ها رقمی بین یک میلیون و ۵۰۰ هزار تا دو میلیون تومان آورده داشته، متوقف کرده است. به دلیل عدم تأمین منابع مالی، فعلاً خبری از ادامه طرح نیست و کالابرگ عملاً به کالایی بی‌اثر تبدیل شده است.
این در حالی‌ست که طی دو مرحله پیشین، این طرح به‌طور رسمی برای هفت دهک پایین درآمدی اجرا شده بود و وعده استمرار آن از سوی بالاترین مقامات دولت از جمله رئیس‌جمهور داده شده بود. با این حال، اجرای مرحله سوم که قرار بود در ۲۱ اردیبهشت انجام شود، بنا بر اعلام رسمی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، به دلیل نبود اعتبار، انجام نشده و تا اطلاع ثانوی متوقف شده است.
مرجان دبیری، سخنگوی طرح کالابرگ الکترونیکی وزارت تعاون، در ۲۹ اردیبهشت صراحتاً اعلام کرد: «فعلاً هیچ واریز اعتباری برای اجرای مرحله سوم کالابرگ الکترونیکی انجام نشده است.» او همچنین تأکید کرد که هرگونه خبر رسمی درباره آغاز اجرای مرحله جدید، فقط از طریق رسانه ملی و منابع رسمی وزارتخانه اطلاع‌رسانی خواهد شد.
این خبر برای میلیون‌ها خانوار کم‌درآمد که به اعتبار ماهانه ۳۵۰ تا ۵۰۰ هزار تومانی کالابرگ وابسته بودند، شوک‌آور است. در حالی‌که همین رقم اندک هم تنها حدود یک‌دهم از هزینه‌های خوراک ماهانه یک خانواده را پوشش می‌داد، اکنون با حذف آن، همین سهم ناچیز نیز از سبد معیشتی مردم حذف شده است.
طبق محاسبات مستقل، در پایان زمستان گذشته، هزینه سبد بسیار حداقلی خوراکی برای خانواده‌ای با میانگین ۳.۳ نفر به حدود ۱۳ میلیون و ۹۰۰ هزار تومان رسیده بود. با احتساب رشد قیمت‌ها در بهار، این عدد اکنون به مرز ۱۸ تا ۲۰ میلیون تومان نزدیک شده است؛ در حالی‌که حداقل حقوق دریافتی بسیاری از کارگران و بازنشستگان کمتر از ۱۵ میلیون تومان است.
در چنین شرایطی، تصمیم دولت به قطع کالابرگ به‌وضوح فشار مضاعفی بر معیشت خانوارها وارد کرده است. علیرضا خرمی، فعال کارگری، در گفت‌وگو با ایلنا وضعیت را این‌گونه توصیف می‌کند: «کالابرگ و یارانه، اصولاً برای طبقات ضعیف جامعه طراحی شده، اما حالا کار به جایی رسیده که طبقه متوسط هم برای تأمین نیازهای اولیه خود، چشم‌انتظار واریز کالابرگ است.»
وی ادامه می‌دهد: «مردم در کوچه و بازار، هر روز از هم می‌پرسند که ‘کالابرگ کی شارژ میشه؟’؛ اما ناگهان خبر می‌رسد که همان اندک اعتبار هم پرداخت نخواهد شد.»
خرمی با انتقاد از رویکرد دولت در سیاست‌های حمایتی می‌گوید: «دولت در بزنگاه‌هایی مثل شب عید یا انتخابات، به ناگاه سخاوتمند می‌شود و کالابرگ شارژ می‌کند، سبد کالا توزیع می‌کند یا به بازنشستگان کمک‌هزینه می‌دهد، اما بلافاصله پس از عبور از آن مرحله، بهانه نبود بودجه و نیاز به تصویب در هیئت دولت را مطرح می‌کنند! حالا هم مرحله سوم کالابرگ قربانی همین رویکرد شده است. مگر نمی‌دانند مردم به این اعتبار حساب باز کرده بودند؟»
بررسی‌ها نشان می‌دهد حتی اگر یک خانواده سه نفره از دهک‌های پایین، در هر مرحله نفری ۵۰۰ هزار تومان دریافت کرده باشد، مجموع اعتبار دریافتی در دو ماه فقط به ۳ میلیون تومان رسیده است؛ در حالی‌که هزینه خوراک این خانواده حداقل ۱۵ تا ۱۸ میلیون تومان در ماه است. به‌عبارتی، همین اعتبار ناچیز هم که فقط ۱۰ درصد از مخارج خانوار را پوشش می‌داد، حالا دیگر وجود ندارد.
در این شرایط، برخی تحلیل‌گران معتقدند حذف کالابرگ می‌تواند پیش‌زمینه‌ای برای کاهش یا حذف سایر حمایت‌های نقدی دولت از جمله یارانه‌های ماهانه باشد. انتقادات گسترده از عملکرد دولت در اجرای برنامه‌های حمایتی، از نبود بودجه تا تصمیم‌گیری‌های مقطعی، بر نگرانی‌ها افزوده است. آیا نوبت به حذف یارانه نقدی هم خواهد رسید؟
در شرایطی که صندوق‌های بازنشستگی در مرز ورشکستگی هستند، تأخیر در پرداخت مستمری‌ها به امری عادی تبدیل شده و فقر غذایی در جامعه به سرعت در حال گسترش است، این پرسش جدی مطرح می‌شود: چه جایگاهی برای معیشت مردم در تصمیمات کلان اقتصادی وجود دارد؟
