دلیل افزایش ناگهانی قیمت کالاهای اساسی چیست؟

طی دو هفته اخیر، قیمت‌های جدیدی برای اقلامی چون شیر خام، گوشت قرمز منجمد، سبوس گندم، شکر و تخم مرغ تعیین شده است. این تغییرات قیمتی در کالاهایی نظیر لبنیات و تخم مرغ که به صورت روزانه توزیع می‌شوند، در عرض چند ساعت خود را در بازار نشان می‌دهد. در مورد برخی دیگر از اقلام، این افزایش پس از گذشت چند هفته و خرید بار جدید توسط فروشندگان، قابل مشاهده می‌شود.

همانطور که اشاره شد، افزودن ویتامین‌ها به محصولات، بهانه‌ای تازه را در اختیار تولیدکنندگان قرار داده تا محصولات خود را از سیستم قیمت‌گذاری دستوری خارج کرده و به افزایش بیشتری در نرخ‌ها دست یابند. این موضوع، بار مالی مضاعفی را بر دوش مصرف‌کنندگان، به ویژه خانوارهای کارمند و میانسال، تحمیل می‌کند.

نبود روغن در بازار و چالش مالیات ارزش افزوده

توزیع روغن خوراکی در بازار همچنان با مشکل مواجه است و به صورت قطره‌چکانی انجام می‌شود. این وضعیت در بیش از پنج ماه گذشته به کمبود روغن در بازار منجر شده است. در هفته جاری، موضوع حذف ۱۰ درصد مالیات ارزش افزوده از روغن خام، در ستاد تنظیم بازار مطرح و مورد موافقت اعضا قرار گرفت.

رئیس هیئت‌مدیره انجمن صنفی روغن نباتی در این خصوص به خبرنگار مهر گفت: "در جلسه ستاد تنظیم بازار، اعضا درخواست لغو بخشنامه مالیات ارزش‌افزوده روغن خام را به دلیل آثار تورمی آن برای قیمت مصرف‌کننده داشتند." وی افزود که حذف ۱۰ درصد مالیات ارزش‌افزوده روغن باید در هیئت‌دولت به تصویب نهایی برسد و صنعت در انتظار اقدام سازمان امور مالیاتی است. این اقدام می‌تواند تا حدی از افزایش قیمت نهایی روغن جلوگیری کند.

گرانی قند و شکر در سایه عدم توزیع مناسب

بررسی هفتگی بازار کالاهای اساسی در هفته پایانی اردیبهشت نشان می‌دهد که طی یک ماه اخیر، شکر در فروشگاه‌های زنجیره‌ای و سوپرمارکت‌ها توزیع نشده است، در حالی که تقاضا برای آن بسیار زیاد است. این کمبود، باعث شده تا برخی فروشندگان محصولاتی با بسته‌بندی‌های بدون هیچ گونه مشخصاتی از قبیل پروانه کسب، تاریخ تولید و انقضا، و قیمت عرضه کنند. این وضعیت به فروشندگان این امکان را داده که به صورت سلیقه‌ای قیمت‌گذاری کنند و هر بسته به ظاهر یک کیلوگرمی را با نرخ ۶۵ هزار تومان به فروش برسانند که به معنی عدم نظارت کافی بر بازار است.

محدودیت توزیع گوشت قرمز دولتی و افزایش قیمت داخلی

در سال جاری، توزیع گوشت قرمز دولتی با محدودیت‌هایی همراه بوده است. در مقابل، گوشت تولید داخل با بسته‌بندی‌های یک یا دو کیلوگرمی به شکل محدود و با قیمت‌های متفاوت در فروشگاه‌های زنجیره‌ای عرضه می‌شود.

هر بسته گوشت قرمز مخلوط دو کیلوگرمی در حدود یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان قیمت دارد. همچنین، ران گوسفند یک کیلوگرمی ۹۶۳ هزار تومان و ران گوساله ۶۱۹ هزار تومان قیمت‌گذاری شده است. این ارقام نشان‌دهنده گرانی گوشت قرمز و فشار بر سبد خرید خانوارها است.

حبوبات و چای: در انتظار حذف مالیات و واردات

در جلسه ستاد تنظیم بازار هفته جاری، مقرر شد به شرط اجرای دو مسئله واردات بر اساس نیاز بازار و حذف ۱۰ درصد مالیات ارزش افزوده، نرخ حبوبات و چای مشمول قیمت‌گذاری شوند. این تصمیم می‌تواند در صورت اجرا، به ثبات قیمت این اقلام در بازار کمک کند.

شیر و لبنیات: افزایش قیمت به دنبال گرانی شیر خام

هر کیلوگرم شیر خام از ۱۸ هزار تومان به ۲۴ هزار تومان افزایش یافت. این جهش قیمتی، به صورت مستقیم منجر به افزایش قیمت فرآورده‌های لبنی شده است. پیشتر تولیدکنندگان عنوان کرده بودند که با توجه به افزایش ۲۷.۷ درصدی قیمت شیر خام، میانگین سهم شیر مصرفی در محصولات لبنی، بسته به نوع کالا تا ۹۰ درصد و به طور میانگین ۶۵ درصد، افزایش قیمت خواهد داشت.

بازار کنسروها و برنج: افزایش قیمت‌های جدید

در بازار رب گوجه فرنگی، اعلام شده که نرخ جدید این محصول می‌تواند بین ۹۶ هزار تومان تا ۹۹.۵۰۰ تومان در هر قوطی ۸۰۰ گرمی افزایش یابد.

برنج، به عنوان دومین محصول پرمصرف ایران پس از گندم، نیز در هفته جاری شاهد افزایش قیمت بوده است. هر کیسه ۱۰ کیلوگرمی برنج هندی ۱۱۲۱ به مبلغ ۵۶۹ هزار و ۳۵۰ تومان و برنج ایرانی طارم ۲ میلیون و ۳۲۹ هزار تومان به فروش می‌رسد. همچنین، هر بسته برنج هاشمی ۵ کیلوگرمی یک میلیون و ۱۴۹ هزار و ۹۰۰ تومان در حال عرضه است.

جدول قیمت برخی کالاهای اساسی

نکته: قیمت‌های زیر یک میلیون تومان به هزار تومان و برای وزن‌های نوشته نشده یک کیلوگرم است.

فرصت خرید ارزان‌تر از میادین میوه و تره بار

با این وجود، شهروندان می‌توانند با خرید برخی اقلام از میادین میوه و تره بار، این کالاها را با قیمت پایین‌تر تهیه کنند. به عنوان مثال، گوشت گوسفندی با ۲۱ درصد، گوشت گوساله ۲۰ درصد، گوشت مرغ ۶ درصد، تخم مرغ (شانه ۲ کیلوگرمی) ۱۵ درصد، حبوبات ۲۲ درصد، برنج داخلی درجه یک ۹ درصد، قند ۱۱ درصد و شکر ۳ درصد ارزان‌تر از فروشگاه‌های سطح شهر در این میادین عرضه می‌شوند. این اختلاف قیمت، فرصتی برای صرفه‌جویی در هزینه‌های خانوارها فراهم می‌کند.