فوری: کالابرگ خرداد به کجا رسید؟/ خبرهای ناامیدکننده برای دریافت‌کنندگان کالابرگ الکترونیک!
انتظارها برای دریافت مرحله سوم کالابرگ الکترونیک به سررسید. دولت اعلام کرده است که اجرای این طرح حمایتی، که هدف آن کاهش فقر غذایی است، به دلیل نیاز به تأمین منابع مطمئن، در خرداد ماه اجرایی نخواهد شد و به ماه‌های آینده موکول شده است. با وجود وعده‌های قبلی، آیا این تاخیرها به مشکلات معیشتی مردم دامن می‌زند؟
در حالی که طرح کالابرگ الکترونیکی با هدف حمایت از مصرف‌کنندگان و کاهش فقر غذایی آغاز شد، اما به نظر می‌رسد اجرای آن با چالش‌های جدی روبرو است. حمید پورمحمدی، رئیس سازمان برنامه و بودجه، در خبری تازه اعلام کرد که پرداخت مطالبات گندمکاران حداکثر تا ۱۰ روز آینده انجام خواهد شد. اما او در مورد کالابرگ الکترونیک، خبر ناامیدکننده‌ای داشت: پورمحمدی اشاره کرد که پرداخت کالابرگ الکترونیکی نیازمند منابع مطمئن است و اجرای این طرح در خردادماه عملی نمی‌شود.
چالش‌های اساسی در مسیر کالابرگ الکترونیک: چرا طرح موفق نیست؟
در نگاه اول، کالابرگ الکترونیکی می‌تواند نقشی کلیدی در کاهش فقر غذایی و نابرابری ایفا کند. این طرح به مصرف‌کنندگان امکان می‌دهد که بدون نیاز به دریافت پول نقد، کالاهای اساسی خود را مستقیماً از فروشگاه‌های تعیین‌شده تهیه کنند. اما بررسی‌های میدانی نشان داده که چالش‌هایی جدی در مسیر تحقق کامل اهداف این طرح وجود دارد.
یکی از بزرگ‌ترین مشکلات برای دهک‌های پایین، محدودیت دسترسی به فروشگاه‌هایی است که کالابرگ الکترونیکی را می‌پذیرند. به‌خصوص در مناطق محروم، زیرساخت‌های لازم هنوز فراهم نشده است و خانوارها باید مسیرهای طولانی را برای تأمین کالاهای ضروری خود طی کنند یا به فروشگاه‌هایی مراجعه کنند که با کمبود کالا مواجه‌اند. این موضوع، فلسفه عدالت‌محور طرح را زیر سؤال برده است.
علاوه بر این، نبود آگاهی کافی در استفاده از اپلیکیشن‌ها یا نداشتن تلفن هوشمند برای برخی افراد، به‌ویژه سالمندان، زنان سرپرست خانوار و اقشار کم‌سواد، مانعی جدی ایجاد کرده است. به‌رغم تلاش دولت برای توسعه عدالت دیجیتال، بخشی از جمعیت هدف هنوز به خدمات این طرح دسترسی ندارند.
از سوی دیگر، مقدار اعتبار تخصیص‌یافته به هر خانوار برای بسیاری از دهک‌های پایین کافی نیست و نمی‌تواند پاسخگوی نیازهای حداقلی معیشتی باشد. افزایش قیمت‌ها و تورم بالا باعث شده تا بسیاری از خانوارها این طرح را ناکافی بدانند و معتقدند که بدون افزایش اعتبار یارانه‌ای، مشکل معیشتی آن‌ها حل نخواهد شد.
موضوع زمان‌بندی و نظم شارژ ماهانه کالابرگ نیز از دیگر دغدغه‌های مردم است. تأخیر در واریز اعتبار یا تغییر ناگهانی لیست اقلام مشمول، موجب سردرگمی شده است. این بی‌نظمی‌ها می‌تواند اعتماد عمومی به طرح را کاهش دهد و باعث شود مردم بار دیگر به بازار آزاد با قیمت‌های گران‌تر برگردند.
چشم‌انداز آینده کالابرگ: آیا تیرماه، پایان انتظارهاست؟
با این حال، اگر دولت بتواند مشکلات اجرایی و زیرساختی را رفع کند، کالابرگ الکترونیکی می‌تواند به یکی از ستون‌های اصلی نظام تأمین اجتماعی تبدیل شود. توسعه پوشش جغرافیایی، افزایش شبکه فروشگاهی، بالا بردن اعتبار خانوارها و آموزش عمومی درباره ابزارهای دیجیتال از جمله اقدامات کلیدی است که می‌تواند به اعتمادسازی و اثربخشی بیشتر این طرح کمک کند.
در مجموع، دهک‌های پایین جامعه که تحت فشار اقتصادی قرار دارند، به سیاست‌هایی جامع و بلندمدت نیازمندند. طرح کالابرگ اگرچه ایده‌ای مثبت به نظر می‌رسد، اما تنها به شرط بازبینی و اصلاح مداوم می‌تواند به عدالت اجتماعی کمک کند.
مهاجرانی، سخنگوی دولت، در گذشته خبر از احتمال پرداخت مرحله سوم کالابرگ الکترونیکی در خردادماه داده بود. این در حالی است که بیش از ۲۰ روز از موعد اولیه پرداخت این مرحله (که قرار بود در تاریخ ۲۱ شهریور واریز شود) گذشته و عدم تأمین بودجه، این زمان‌بندی را به تأخیر انداخته است.
حال، با گذشت ۱۲ روز از خردادماه، هنوز پرداخت این مرحله قطعی نشده است. با این وجود، مهاجرانی سخنگوی دولت اعلام کرده است که "در انتظار تأمین منابع لازم برای پرداخت به ۷ دهک هستیم و ممکن است که در همین خردادماه مردم کالابرگ دریافت کنند". اما با توجه به اظهارات رئیس سازمان برنامه و بودجه، به نظر می‌رسد این "ممکن است" به تیرماه و ماه‌های آینده موکول شود.
