رکود شوکه‌کننده در بازار خودرو | ایران‌خودرو و سایپا مشتری ندارند؟
مرداد ۱۴۰۴ با کاهش شدید تقاضا در بازار خودرو همراه شد؛ ثبت‌نام‌ها به نصف رسیده و فاصله قیمت کارخانه و بازار آزاد به پایین‌ترین حد چند سال اخیر رسیده است. آیا خودروهای داخلی دیگر جذابیتی برای خریداران ندارند؟
بازار خودروهای داخلی در مرداد ۱۴۰۴ با کاهش محسوس تقاضا روبرو شده است. روند رکود در معاملات خودرو در سراسر کشور مشهود است و ثبت‌نام در طرح‌های فروش ایران‌خودرو نسبت به دوره‌های پیشین تا ۵۰ درصد کاهش یافته است.
در این ماه، اختلاف قیمت بین کارخانه و بازار آزاد خودروهای داخلی کاهش چشمگیری داشته است. افزایش قیمت کارخانه محصولات ایران‌خودرو و سایپا باعث شده شکاف قیمت به پایین‌ترین حد در سال‌های اخیر برسد؛ این موضوع از یک طرف جذابیت واسطه‌گری و دلال‌بازی را کاهش داده و از طرف دیگر رکود بازار را تقویت کرده است.
گزارش‌ها نشان می‌دهد در هفتمین دوره ثبت‌نام ایران‌خودرو مرداد ۱۴۰۴ تنها حدود ۴۰۰ هزار نفر در این طرح شرکت کردند که از این میان فقط ۱۳۷ هزار نفر متقاضی فروش عادی بودند. این کاهش شدید در مقایسه با ثبت‌نام بیش از یک میلیون نفر در اسفند سال گذشته، نمایانگر افت شدید تقاضای واقعی بازار است.
کاهش انگیزه‌های سوداگری و دلال‌بازی ناشی از کاهش شکاف قیمت کارخانه و بازار، باعث شده تنها خریداران واقعی به بازار وارد شوند. در حال حاضر، اختلاف قیمت کارخانه و بازار برای ۶۰ درصد محصولات ایران‌خودرو و سایپا کمتر از ۱۰ درصد است و در بسیاری موارد به زیر ۵ درصد رسیده است. تنها خودروهایی مانند شاهین، چانگان، ری‌را و سهند هنوز اختلاف قابل توجهی دارند.
به عنوان نمونه، شاهین G (سانروف) با قیمت کارخانه ۶۷۱ میلیون تومان، در بازار آزاد حدود ۹۷۰ میلیون تومان معامله می‌شود که اختلاف ۲۹۸ میلیون تومانی و درصد اختلاف ۴۴ درصدی را نشان می‌دهد. اختلاف قیمت چانگان CS۳۵ فول مدل ۲۰۲۴ نیز ۵۸۸ میلیون تومان (۴۲ درصد اختلاف) و ری‌را برقی با اختلاف ۴۳۷ میلیون تومانی (۳۸ درصد اختلاف) همچنان قابل توجه است، اما نسبت به سال‌های قبل کاهش یافته است.
خودروهایی مانند ساینا S و کوییک S که قبلاً اختلافی حدود ۵۰ درصد داشتند، اکنون کمتر از ۲۰ درصد اختلاف قیمت دارند. افزایش قیمت کارخانه باعث کاهش سود دلالان شده و جذابیت سوداگری را کم کرده است. کارشناسان معتقدند کاهش قدرت خرید خانوارها و رکود اقتصادی، از عوامل اصلی عقب‌نشینی خریداران واقعی هستند.
همچنین بلاتکلیفی در سیاست‌های واردات خودرو و تعرفه‌ها باعث شده اعتماد مصرف‌کنندگان به بازار کمتر شود و تمایل به خرید کاهش یابد. در مجموع، کاهش اختلاف قیمت کارخانه و بازار آزاد باعث شده جهش‌های قیمتی کمتر رخ دهد و قیمت‌ها واقعی‌تر شوند؛ اتفاقی که برای خریداران واقعی یک فرصت خرید با قیمت معقول‌تر فراهم می‌کند.
پیش‌تر، تفاوت قیمت کارخانه و بازار، زمینه کسب سود دلالان را فراهم می‌کرد، اما اکنون شرکت در طرح‌های فروش خودروسازان حتی ممکن است با ضرر مالی همراه باشد. با این حال، خودروهایی مانند شاهین G و چانگان CS۳۵ با اختلاف حدود ۴۰ درصد همچنان فاصله قابل توجهی با قیمت کارخانه دارند، اما بسیاری از خودروهای شاخص به اختلاف زیر ۲۰ درصد نزدیک شده‌اند.
به عنوان مثال دنا پلاس MT۶ و ساینا S با اختلاف حدود ۸ تا ۱۶ درصد، به تعادل قیمتی نزدیک شده‌اند و رکود بازار بیش از پیش احساس می‌شود.
