یارانه نقدی جدید نان در راه است
با وجود پرداخت هزاران میلیارد تومان یارانه نان هر ماه، بخش زیادی از این کمک‌ها به دست مصرف‌کنندگان واقعی نمی‌رسد. کارشناسان و مسئولان پیشنهاد می‌کنند یارانه نان به‌صورت مستقیم به حساب خانوارها واریز شود تا هم شفافیت افزایش یابد و هم عدالت در توزیع برقرار شود.
مسئولان سازمان تعزیرات بر این هستند که یارانه نان به شکل مستقیم در اختیار مردم قرار گیرد. مهدی علیدادی، مدیرکل دفتر هماهنگی امور اقتصادی استانداری تهران اعلام کرده است: «زمانی که فرآیند آرد دولتی اصلاح شود، بخش عمده تخلفات این حوزه کاهش می‌یابد. متأسفانه بیشترین تخلفات پرونده‌های آرد و نان مربوط به استان تهران است.»
برای افزایش شفافیت و بهبود کیفیت نان، بهترین راهکار، واریز یارانه نان همانند کالابرگ الکترونیکی به حساب سرپرستان خانوار است. علیدادی در نشست مشترک ستاد تنظیم بازار استان تهران و کارگروه آرد و نان شهرستان اسلامشهر افزود: «دولت هر ماه هزاران میلیارد تومان یارانه نان پرداخت می‌کند، اما بخش زیادی از آن به دلیل تخلفات و تراکنش‌های غیرمتعارف به مصرف‌کنندگان واقعی نمی‌رسد.»
او ادامه داد که تنها یک درصد تراکنش‌های نامتعارف کشور مربوط به ۱۵ درصد افراد است که با سوءاستفاده از کارت‌های متعدد بانکی در نانوایی‌ها یارانه سنگینی به دست می‌آورند.
یکسان‌سازی نرخ آرد و نان
علیدادی همچنین به اجرای طرح یکسان‌سازی نرخ آرد و نان در شهرستان‌های حاشیه تهران اشاره کرد و گفت: «این اقدام گامی مهم در جهت برقراری عدالت و کاهش رانت است و با استمرار آن، شاهد ارتقای کیفیت نان و رضایت مردم خواهیم بود.» وی بر لزوم نظارت دقیق بر نانوایی‌ها نیز تأکید کرد و افزود: «نان یک کالای استراتژیک است و هرگونه تخلف در این زمینه باید با قاطعیت پیگیری شود.»
جایگاه یارانه نان در اقتصاد کشور
یارانه آرد و نان یکی از مهم‌ترین مسائل سیاست‌گذاری اقتصادی به شمار می‌رود. دولت سالانه حدود ۲۵۰ هزار میلیارد تومان به این بخش اختصاص می‌دهد تا نان با قیمت مناسب در دسترس مردم قرار گیرد. طرح‌های هوشمندسازی یارانه نان که از سال ۱۴۰۱ آغاز شده، با هدف شفاف‌سازی تولید و توزیع، کاهش ضایعات و تخصیص عادلانه یارانه اجرایی شدند، اما تاکنون نتایج رضایت‌بخشی نداشته‌اند.
محمدجواد کرمی، رئیس کارگروه آرد و نان اتاق اصناف ایران در گفت‌وگو با ایسنا، طرح هوشمندسازی را به دلیل نبود نظارت کافی ناکارآمد دانست. او گفت: «این مدل نه تنها عدالت در توزیع یارانه را تضمین نکرده، بلکه مردم، دولت و نانوایان را به طور همزمان ناراضی کرده است.»
پیشنهاد پرداخت مستقیم یارانه
کرمی تأکید کرد که به جای تخصیص یارانه به آرد، دولت باید یارانه را مستقیماً به حساب خانوارها واریز کند. او افزود: «این مدل که پیش‌تر بین سال‌های ۱۳۸۹ تا ۱۳۹۲ اجرا شد، تجربه‌ای موفق بود و می‌تواند با واقعی‌سازی قیمت نان، مصرف بهینه گندم را ترویج دهد، ضایعات را کاهش دهد و فضایی رقابتی برای افزایش کیفیت نان ایجاد کند.»
با پرداخت مستقیم یارانه به مردم، نگرانی‌ها از افزایش قیمت نان از بین می‌رود؛ مابه‌التفاوت قیمت نان یارانه‌ای و آزادپز مستقیماً به خانوارها پرداخت خواهد شد. به عنوان مثال، اگر قیمت نان سنگک آزادپز ۱۷ هزار تومان باشد، این مابه‌التفاوت به شکل یارانه به مردم تعلق می‌گیرد.
جمع‌بندی
دیدگاه کارشناسان نشان می‌دهد که اصلاح نظام یارانه نان و پرداخت مستقیم به مردم، نه تنها شفافیت را افزایش می‌دهد، بلکه رضایت همه طرف‌های درگیر را به دنبال خواهد داشت. با این حال، تأخیر در اعلام نرخ‌های جدید و ادامه چالش‌هایی مانند ضایعات و تخلفات نانوایی‌ها همچنان نیازمند توجه جدی سیاست‌گذاران است.
