تغییرات گسترده در دهک‌بندی و قطع یارانه میلیون‌ها نفر: راهنمای کامل و جامعه اعتراض به حذف یارانه
دهک‌بندی یارانه‌ها بار دیگر تغییر کرد و این بار هزاران خانوار جابه‌جا شدند.
دهک‌بندی یارانه‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است؛ چرا که بر اساس اعلام وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی، از شهریورماه یارانه نقدی خانوارهای دهک هشتم و نهم – معادل حدود ۲۵ میلیون نفر – به طور کامل قطع خواهد شد.
در همین ارتباط، فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت، در نشست خبری سه‌شنبه ۱۸ شهریور خبر داد: «در آخرین بازبینی، ۱۸۰ هزار خانوار از دهک دهم خارج شدند و در مقابل ۴۶۰ هزار خانوار به این دهک اضافه شده‌اند.»
بازبینی‌های مستمر دهک‌بندی
به گزارش فرارو، سیستم دهک‌بندی خانوارها هر شش ماه یک بار مورد بازنگری قرار می‌گیرد. این تغییرات همزمان با نزدیک‌شدن موعد حذف یارانه نقدی از خانوارهای پردرآمد (دهک‌های هشتم به بالا) اعمال می‌شود. دولت همچنین تاکید کرده که این فرآیند اصلاحی ادامه‌دار خواهد بود و امکان اعتراض برای شهروندان در نظر گرفته شده است.
مهاجرانی در ادامه با تاکید بر قانونی بودن این فرایند گفت: «بر اساس قانون، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی موظف است دوبار در سال دهک‌بندی و حتی صدک‌بندی خانوارها را مورد بازبینی قرار دهد.»
آمار جابه‌جایی در دهک‌ها
طبق داده‌های سازمان برنامه و بودجه، در تازه‌ترین تغییرات، ۱۸۰ هزار خانوار از دهک دهم خارج شدند و ۴۶۰ هزار خانوار به این دهک منتقل شدند. این آمار نشان می‌دهد که سیستم حمایتی دولت پویا بوده و تغییرات مستمری را تجربه می‌کند.
اکنون سه دهک هشتم به بالا در معرض حذف یارانه نقدی قرار گرفته‌اند؛ اقدامی که طبق قانون بودجه ۱۴۰۴ اجرایی خواهد شد.
مبنای دهک‌بندی جدید
دهک‌بندی روشی است که خانوارها را بر اساس سطح درآمد و رفاه در ۱۰ گروه مساوی (از کم‌درآمدترین تا پردرآمدترین) دسته‌بندی می‌کند. دهک دهم شامل پردرآمدترین شهروندان است.
در الگوی تازه که از سال ۱۴۰۴ اجرایی شده، شاخص اصلی «سرانه هزینه ماهانه هر فرد» در نظر گرفته می‌شود. بر اساس این شاخص، اگر هزینه ماهانه فردی (به جز اجاره‌بهای مسکن برای مستأجران) بیش از ۱۰ میلیون تومان باشد، خانوار او در دهک‌های ۸، ۹ یا ۱۰ قرار می‌گیرد و یارانه‌اش قطع خواهد شد.
گرچه در گذشته شاخص‌هایی مانند گردش مالی، مالکیت ملک و خودرو یا تراکنش‌های بانکی نیز ملاک قرار می‌گرفتند، اما تمرکز فعلی روی هزینه واقعی خانوار است.
خطاهای احتمالی در دهک‌بندی
با وجود این، احتمال خطا در سیستم دهک‌بندی وجود دارد. برای نمونه، اگر فردی حقوق‌بگیر همراه خانواده در خانه پدری زندگی کند، مجموع درآمد خانوار در محاسبه لحاظ شده و ممکن است به اشتباه در دهک‌های بالاتر قرار گیرد.
همچنین هزینه‌های غیرمعمول مانند درمان یا تحصیل می‌تواند وضعیت مالی خانوار را بالاتر از واقعیت نشان دهد. علاوه بر این، خطاهای سیستمی در ثبت اطلاعات مالی نیز امکان‌پذیر است.
مسیر ثبت اعتراض
به گفته سخنگوی دولت، شهروندانی که نسبت به دهک‌بندی خود معترض هستند – به ویژه شاغلانی که همچنان در خانه پدری سکونت دارند – می‌توانند از دو مسیر اقدام کنند:
۱. ثبت درخواست در سامانه حمایت معیشتی
۲. مراجعه حضوری به دفاتر خدماتی پلیس +۱۰ برای تفکیک خانوار.
آدرس‌های معرفی‌شده برای ثبت اعتراض شامل:
-
hemayat.mcls.gov.ir
-
refahi.ir
همچنین امکان تماس با شماره ۰۲۱۶۳۶۹ یا شماره ۰۹۲۰۰۰۰۶۳۶۹ برای دریافت اطلاعات فراهم است.
شهروندان می‌توانند از طریق کد دستوری ۴۴۳۸۵۷*کدملی# نیز وضعیت یارانه خود را بررسی کنند. با این حال این کد صرفاً برای مشاهده دهک است و امکان ثبت اعتراض از این مسیر وجود ندارد.
آموزش تصویری ثبت اعتراض
برای ثبت اعتراض، ابتدا باید وارد سامانه حمایت به نشانی hemayat.mcls.gov.ir شوید. سپس با ورود به بخش «پنجره ملی خدمات دولت هوشمند»، کد ملی سرپرست خانوار و شماره تلفن همراه ثبت‌شده به نام او را وارد کنید.
پس از ارسال رمز یکبار مصرف به شماره همراه سرپرست خانوار و وارد کردن آن در سامانه، دهک خانوار نمایش داده می‌شود. در این مرحله با انتخاب گزینه «درخواست بررسی» می‌توان اعتراض خود را ثبت کرد.
علاوه بر این، در بخش «مشاهده اعضای خانوار» امکان بررسی آخرین وضعیت تفکیک اعضا فراهم است.
