یارانه نقدی دیگر کارایی ندارد؟

ایلنا گزارش داد: آلبرت بُغُزیان، اقتصاددان و عضو هیات علمی دانشگاه تهران، در توضیح ضرورت بازنگری در سیاست‌های حمایتی دولت گفت: «در کشورهایی که به دنبال اجرای دقیق طرح‌های هدفمندی یارانه‌ها هستند، معمولاً پرداخت‌ها به صورت کالایی یا تخفیف روی کالاهای مشخص انجام می‌شود تا یارانه مستقیماً به هدف اصابت کند.»

او ادامه داد که پرداخت یارانه نقدی در دنیا چندان رایج نیست، چرا که کارایی لازم را ندارد و در عمل به اهداف طراحی‌شده نمی‌رسد. به گفته بُغُزیان، اگر از همان سال ۱۳۸۸ که موضوع هدفمندی یارانه‌ها آغاز شد، به ازای هر عضو خانواده یک کیلو گوشت در ماه در نظر گرفته می‌شد، اکنون یک خانوار چهار نفره معادل ارزش سه میلیون تومان یارانه کالایی دریافت می‌کرد و به این ترتیب ارزش واقعی کمک دولت حفظ می‌شد.

این استاد دانشگاه یادآور شد: در آن زمان دولت کاهش یارانه حامل‌های انرژی و کالاهایی مانند بنزین، آرد و آب را مطرح کرد و در مقابل به افراد ۴۵ هزار تومان یارانه نقدی پرداخت می‌شد. آن مبلغ در شرایط اقتصادی سال ۱۳۸۸، ارزشی معادل یک میلیون و ۴۵۰ هزار تومان امروز داشت. اما اکنون یارانه نقدی دیگر ارزش گذشته را ندارد و همان استدلالی که برای آزادسازی قیمت‌ها ارائه می‌شد، امروز بی‌معناست.

او تأکید کرد: «باید شرطی جدی گذاشته می‌شد؛ اینکه تورم از کنترل خارج نشود. اگر نرخ تورم افزایش پیدا کند، تأثیر آن بر اقشار ضعیف به‌مراتب بیشتر از ثروتمندان خواهد بود.» بُغُزیان افزود که حتی افزایش یارانه نقدی به ۳۰۰ هزار تومان نیز نتوانسته پشتوانه منطقی برای سیاست یارانه‌ای کشور ایجاد کند.

این کارشناس اقتصادی با اشاره به شرایط فعلی گفت: «اگر بخواهیم با منطق اقتصادی سال ۱۳۸۹ پیش برویم، همان یارانه ۴۵ هزار تومانی امروز باید معادل حدود یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان به هر نفر پرداخت شود.» او همچنین هشدار داد که حذف یارانه‌ها می‌تواند فشار سنگینی بر دهک‌های پایین جامعه تحمیل کند.

بُغُزیان خاطرنشان کرد که در صورت تداوم پرداخت نقدی، دولت ناچار خواهد بود یارانه‌ها را دائماً افزایش دهد؛ چرا که در شرایط نبود کنترل تورم، ارزش این مبالغ به سرعت کاهش می‌یابد. به گفته او، «اولویت اصلی باید تثبیت قیمت‌ها و تقویت قدرت خرید خانوارها باشد و پس از آن سیاست‌های یارانه‌ای معنا پیدا می‌کند.»