بازگشت پرقدرت دلار به صحنه/ نوسان شدید در قیمت ارز
پس از چند روز آرامش مصنوعی در سایه تزریق‌های ارزی بانک مرکزی، بازار ارز بار دیگر داغ شد. دلار که در آغاز هفته مسیر نزولی داشت، امروز با تغییر جهت به مدار صعود برگشت تا نشانه‌های تازه‌ای از شکنندگی تعادل ارزی نمایان شود.
در چهارمین روز هفته، بازار ارز چهره‌ای متفاوت از روزهای گذشته به خود گرفت. پس از چند روز ثبات نسبی ناشی از مداخلات سیاست‌گذار، اسکناس آمریکایی دوباره به حرکت افتاد و مسیر صعودی را آزمود. نشانه‌های بازگشت نوسان و تغییر رفتار معامله‌گران در تابلوی صرافی‌ها آشکار شد.
تغییر جهت ناگهانی در معاملات دلار
به گزارش اقتصادنیوز، برخلاف روزهای ابتدایی هفته که سیاست ارزپاشی بانک مرکزی موجب افت نرخ‌ها شده بود، امروز بازار ارز شاهد چرخشی معنادار به سمت رشد قیمت‌ها بود.
دلار آزاد و درهم در شروع معاملات با گپ منفی کار خود را آغاز کردند، اما دلار هرات از همان لحظات نخست روندی مثبت به خود گرفت؛ اتفاقی که از تغییر ذهنیت بازیگران ارزی و ورود بازار به فاز جدیدی از نوسان‌گیری خبر می‌داد.
دلار آزاد ابتدا با کاهش ۱۱۵۰ تومانی نسبت به روز گذشته، در نرخ ۱۱۱ هزار و ۱۰۰ تومان گشایش یافت. این در حالی بود که روز پیشین با نرخ ۱۱۲ هزار و ۱۵۰ تومان بسته شده بود. در نگاه نخست، افت ابتدای روز به‌عنوان واکنشی طبیعی به تزریق‌های ارزی سه‌روزه بانک مرکزی و اصلاح کوتاه‌مدت بازار ارزیابی شد، اما این کاهش دوام چندانی نداشت و به‌سرعت مسیر صعودی جای آن را گرفت.
با افزایش تقاضای تجاری و سفته‌بازانه و هم‌زمان کاهش عرضه ارز از سوی بازارساز، روند بازار تغییر کرد. دلار پله‌پله بالا رفت و تا سطح ۱۱۳ هزار و ۸۰۰ تومان پیش‌روی کرد و در همین محدوده نیز بسته شد. به این ترتیب، بخشی از افت ابتدای هفته جبران شد و بازار بار دیگر روی موج صعودی قرار گرفت.
تحلیل کارشناسان: کاهش اخیر موقتی است
تحلیلگران اقتصادی کاهش ابتدای هفته را اصلاحی موقتی پس از رشدهای متوالی هفته گذشته می‌دانند.
به باور آن‌ها، افت چندروزه قیمت‌ها نه ناشی از تغییرات بنیادین اقتصادی، بلکه حاصل مداخله سنگین بانک مرکزی در عرضه ارز بود.
کارشناسان فنی معتقدند در صورت تثبیت نرخ دلار زیر ۱۱۱ هزار تومان امکان اصلاح بیشتر وجود دارد، اما تا زمانی که در متغیرهای سیاسی یا حجم تقاضای تجاری تغییری جدی دیده نشود، احتمال کاهش پایدار نرخ ارز بسیار پایین است.
یکی از تحلیلگران در گفت‌وگو با اقتصادنیوز می‌گوید:
«حرکت اخیر دلار بیشتر به یک وقفه‌ی اصلاحی شباهت دارد تا تغییر مسیر واقعی. تا زمانی که عرضه از محل ارز صادراتی تقویت نشود، افت نرخ‌ها تنها به‌صورت مقطعی ادامه خواهد داشت. بازار فعلاً در محدوده‌ای شکننده و ناپایدار قرار دارد.»
توقف تزریق مستقیم و آزمون بازار بدون چتر حمایتی
به گفته فعالان بازار، حجم تزریق مستقیم ارز توسط بانک مرکزی امروز کاهش یافته و سیاست‌گذار به‌دنبال ارزیابی تاب‌آوری بازار بدون مداخله مستقیم است.
در ابتدای هفته، بانک مرکزی با تزریق گسترده توانسته بود نرخ دلار را از سقف ۱۱۷ هزار تومان تا کف ۱۱۱ هزار تومان پایین بیاورد، اما اکنون نشانه‌هایی از توقف تدریجی این روند مشاهده می‌شود.
تحلیلگران این تغییر مسیر را ورود به مرحله جدیدی از سیاست نظارتی غیرمستقیم می‌دانند؛ مرحله‌ای که بانک مرکزی به‌جای تزریق نقدی، با تنظیم نرخ توافقی و کنترل عرضه ارز صادراتی، سعی در حفظ تعادل بازار دارد.
یکی از تحلیلگران می‌گوید:
«مداخلات ارزی در روزهای اخیر اگرچه تعادل را موقتاً بازگرداند، اما بسیار پرهزینه بود. حالا بانک مرکزی می‌خواهد ببیند آیا بازار می‌تواند بدون پشتیبانی سنگین، در محدوده فعلی دوام بیاورد یا نه.»
نقش تحولات سیاسی و ارز صادراتی در آینده دلار
در شرایط فعلی، مسیر آینده نرخ ارز بیش از هر زمان دیگری به دو عامل کلیدی وابسته است: تحولات سیاسی و روند بازگشت ارزهای صادراتی.
هرگونه تأخیر در عرضه ارز حاصل از صادرات یا افزایش تنش‌های سیاسی، می‌تواند محرک صعود مجدد دلار باشد. در مقابل، اگر عرضه در بازار دوم تقویت شود و فضای سیاسی آرام بماند، امکان بازگشت نرخ به محدوده ۱۱۲ تا ۱۱۱ هزار تومان وجود دارد.
کارشناسان هشدار می‌دهند تثبیت دلار بالای سطح ۱۱۳ هزار تومان می‌تواند جرقه موج تازه‌ای از تقاضای سفته‌بازانه را بزند.
فرزین: تقویت عرضه در بازار دوم در دستور کار است
محمدرضا فرزین، رئیس‌کل بانک مرکزی، روز گذشته اعلام کرد که عرضه ارز در بازار دوم افزایش می‌یابد. او تأکید کرد:
«نگاه ما در بانک مرکزی این است که هدایت اقتصاد باید به‌دست بخش خصوصی انجام شود. با تخصیص اعتبارات هدفمند، قصد داریم زمینه رشد تولید و افزایش صادرات را فراهم کنیم.»
فرزین افزود: سیاست جدید بانک مرکزی برای کاهش وابستگی بازار به مداخله‌های روزانه طراحی شده و قرار است نقش صادرکنندگان در تعیین نرخ ارز پررنگ‌تر شود.
حذف چهار صفر از پول ملی؛ طرح بزرگ در مسیر اجرا
هم‌زمان با تحولات بازار ارز، بانک مرکزی اجرای یکی از مهم‌ترین پروژه‌های پولی سال‌های اخیر را نیز آغاز کرده است: حذف چهار صفر از پول ملی.
بر اساس مصوبه نهایی دولت، اجرای این طرح در دو مرحله انجام می‌شود. دو سال نخست به آماده‌سازی زیرساخت‌ها و اقدامات فنی اختصاص دارد و طی سه سال بعد، بیش از ۱۰.۵ میلیارد قطعه اسکناس فعلی جمع‌آوری و با واحد جدید ریال و قِران جایگزین می‌شود.
هدف اصلی این طرح، کاهش هزینه چاپ و توزیع اسکناس، تسهیل مبادلات نقدی و ارتقای جایگاه ظاهری ریال در سطح بین‌المللی عنوان شده است.
بااین‌حال، کارشناسان هشدار می‌دهند که بدون مهار تورم و ایجاد ثبات اقتصادی، این تغییر ظاهری تأثیر محسوسی بر قدرت خرید مردم نخواهد داشت.
بازگشت نوسان؛ بازار در آستانه مقاومت جدید
بازار ارز پس از چند روز آرامش نسبی، بار دیگر وارد فاز نوسان شده است. دلار آزاد با صعود تا ۱۱۳ هزار و ۸۰۰ تومان سیگنال بازگشت خریداران را صادر کرده و اکنون در آستانه مقاومت ۱۱۴ هزار تومانی قرار دارد.
تحلیلگران بر این باورند که تا زمانی که عرضه ارز صادراتی تقویت نشود و از سوی دولت سیگنال سیاسی قاطعی صادر نگردد، نوسان نرخ ارز در محدوده ۱۱۱ تا ۱۱۴ هزار تومان ادامه خواهد داشت.
عبور پایدار از مقاومت ۱۱۴ هزار تومان می‌تواند زمینه‌ساز حرکت به سمت کانال ۱۱۵ هزار تومانی باشد؛ اما در صورت افت به زیر سطح ۱۱۱ هزار تومان، بازار احتمالاً وارد فاز اصلاحی تازه‌ای خواهد شد.
نوسان دلار هرات بین حمایت و مقاومت
در بازار هرات نیز دلار با گپ مثبت ۴۵۰ تومانی در ۱۱۱ هزار و ۵۰۰ تومان آغاز شد، اما پس از افت تا کف ۱۰۹ هزار و ۸۰۰ تومان دوباره صعود کرد و در نهایت در محدوده ۱۱۲ هزار تومان بسته شد.
کارشناسان فنی این رفتار را نشانه شکل‌گیری الگوی نوسانی در بازه ۱۱۰ تا ۱۱۲ هزار تومان می‌دانند.
به گفته آنان، سطح ۱۰۹,۷۰۰ تا ۱۱۰ هزار تومان حمایت معتبر میان‌مدت است، در حالی که مقاومت اصلی در محدوده ۱۱۲,۳۰۰ تا ۱۱۲,۷۰۰ تومان قرار دارد.
«دلار هرات امروز دقیقاً در محدوده حمایت داینامیک کانال سه‌هفته‌ای واکنش نشان داد. تا زمانی که این سطح حفظ شود، امکان رشد تا مقاومت ۱۱۲,۵۰۰ تومان وجود دارد. اما از دست رفتن حمایت ۱۱۰ هزار تومانی می‌تواند زمینه افت تا ۱۰۸,۸۰۰ تومان را فراهم کند.»
درهم امارات روی مرز ۳۱ هزار تومان
درهم امارات معاملات امروز را با گپ منفی ۴۵۰ تومانی و در نرخ ۳۰ هزار و ۱۰۰ تومان آغاز کرد. در ادامه با روندی صعودی تا ۳۰ هزار و ۹۵۰ تومان پیش رفت و در همین سطح بسته شد.
تحلیلگران معتقدند واکنش بازار به سطح ۳۰ هزار تومان نشانه بازگشت تقاضای واقعی است. محدوده ۲۹,۸۵۰ تا ۳۰ هزار تومان به‌عنوان حمایت معتبر میان‌مدت شناخته می‌شود، در حالی که مقاومت اصلی در بازه ۳۱ تا ۳۱,۱۵۰ تومان قرار دارد.
تثبیت نرخ بالای ۳۱ هزار تومان می‌تواند سیگنال آغاز موج جدید رشد در بازار درهم باشد.
تغییرات بازار رسمی
در بازار رسمی نیز امروز مسیر قیمت دلار و یورو متفاوت بود. دلار مبادله‌ای با رشد محسوس به ۷۲ هزار و ۳۹۲ تومان رسید، در حالی که یورو با کاهش تا ۸۴ هزار و ۷۴۵ تومان معامله شد.
درهم رسمی نیز افزایش یافت و در نرخ ۱۹ هزار و ۷۱۲ تومان قیمت‌گذاری شد. نرخ حواله‌های دلاری و یورویی نیز به‌ترتیب ۷۰ هزار و ۲۸۳ و ۸۲ هزار و ۲۷۷ تومان اعلام شد.
جمع‌بندی
بازار ارز بار دیگر در وضعیت شکننده قرار گرفته است. کاهش عرضه، افزایش تقاضای احتیاطی و ابهام سیاسی، سه عامل کلیدی بازگشت نوسان به معاملات دلار محسوب می‌شوند.
تحلیلگران هشدار می‌دهند اگر بازارساز در روزهای آینده ابزارهای نظارتی خود را به‌درستی تنظیم نکند، احتمال بازگشت نرخ دلار به محدوده ۱۱۵ هزار تومان دور از انتظار نخواهد بود.
