بدقولی در پرداخت به موقع خودروهای سایپا و ایران‌خودرو/ زمان دقیق تحویل؟
خریدارانی که سال‌هاست منتظر دریافت خودروهای داخلی هستند، همچنان با وعده‌های تکراری خودروسازان مواجه‌اند. سازمان حمایت با ابلاغ شرط جدید، خودروسازان را مجبور به تعیین تاریخ دقیق تحویل کرده تا شاید بلاتکلیفی پایان یابد.
خریداران خودروهای داخلی که در طرح‌های یکپارچه تخصیص خودروهای سال‌های ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ ثبت نام کرده‌اند، با امید دریافت محصولی با قیمت کمتر از بازار، حالا بعد از گذشت سه سال، با وعده یک سال انتظار دیگر روبرو هستند.
به گزارش ایرنا، در این مدت سرمایه‌های مردم به جیب خودروسازان رفته، اما این شرکت‌ها با بهانه‌هایی از جمله کمبود قطعات وارداتی، از بین رفتن قطعات در آتش‌سوزی بندر شهید رجایی، ناترازی انرژی و کاهش تولید، مشتریان را در شرایط بلاتکلیفی نگه داشته‌اند.
اگرچه خودروسازان با مشکلاتی همچون زیان انباشته و بدهی به قطعه‌سازان مواجه هستند، در نهایت مصرف‌کننده نهایی است که هزینه این مشکلات را می‌پردازد. بر اساس آخرین برآوردها، زیان انباشته خودروسازان به ۲۸۰ هزار میلیارد تومان و بدهی جاری آن‌ها به قطعه‌سازان به ۶۰۰ هزار میلیارد تومان رسیده است.
یکی از بیشترین نارضایتی‌ها در شرکت سایپا مربوط به مدل‌های شاهین ال‌جی و شاهین جی (سانروف‌دار) است. قطعه سانروف وارداتی بوده و محدودیت در تخصیص ارز و تحریم‌ها، تحویل این خودروها را با مشکل مواجه کرده است.
طبق آخرین آمار، بیش از ۴۰۰ هزار نفر برای دریافت خودرو از سامانه یکپارچه تخصیص ثبت نام کرده‌اند. سایپا اعلام کرده تولید مدل شاهین سانروف‌دار به دلیل قطعه وارداتی ممکن نیست و مشتریان می‌توانند مدل خودروی خود را تغییر دهند.
تأخیر در تحویل خودرو تنها مختص تولیدکنندگان داخلی نیست؛ مونتاژکاران خودروهای وارداتی نیز در عمل به تعهدات خود خلف وعده کرده‌اند. مشتریانی که در طرح‌های خودروهای وارداتی شرکت کردند، پس از پرداخت کامل وجه، همچنان بین ۶ ماه تا یک سال با تاخیرهای طولانی مواجه‌اند.
واکنش خریداران به این بدعهدی‌ها شامل تجمع مقابل وزارت صنعت، معدن و تجارت و ثبت شکایت در سازمان حمایت تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان بوده است. هدف از این اقدامات، پیگیری تحویل خودروها و رسیدگی به روند طولانی این فرآیند است.
اخیراً سازمان حمایت از مصرف‌کنندگان بخشنامه‌ای ابلاغ کرده و خودروسازان را ملزم کرده تا در قراردادهای خود با خریداران، تاریخ دقیق تحویل خودرو را مشخص کنند تا شاید بخشی از بدعهدی‌ها کاهش یابد.
سعید مدنی، کارشناس صنعت خودروسازی، درباره این وضعیت گفت: «خودروسازان گرفتار مشکلاتی مانند کمبود نقدینگی، عدم تخصیص ارز و زیان انباشته هستند. با محدودیت‌های دولت در تخصیص ارز، واردات قطعات با مشکل مواجه شده و تعهدات عملیاتی خودروسازان محقق نمی‌شود.»
وی افزود: «دخالت دولت در امور اجرایی، از جمله تعیین اعضای هیات مدیره خودروسازان دولتی و مسائل نقدینگی و فروش، مشکلات را تشدید کرده است. دخالت در قیمت‌گذاری و مدیریت شرکت‌ها جزو وظایف دولت نیست و باید اجازه دهند بازار خودرو آزاد و رقابتی باشد.»
مدنی تأکید کرد: «سود حاصل از فعالیت خودروسازان به جیب سوداگران می‌رود و شکاف بازار روز به روز افزایش می‌یابد. اکنون ۳۰۰ هزار میلیارد تومان زیان انباشته وجود دارد که می‌توان با آن یک کارخانه خودروسازی مانند سایپا یا ایران‌خودرو تأسیس کرد.»
او همچنین گفت: «حل ریشه‌ای مسائل خودروسازان دولتی و خصوصی ضروری است. دولت باید نقش اصلی خود را ایفا کرده و اجازه دهد برنامه‌ریزی و توسعه خودروها بر اساس نیاز بازار و کیفیت انجام شود. در حال حاضر سامانه‌هایی وجود دارند که بیش از ۶ تا ۷ میلیون نفر در آن شرکت می‌کنند، اما ۹۵ درصد ثبت نام‌کنندگان خریدار واقعی نیستند و تنها برای حفظ ارزش پول اقدام به ثبت نام می‌کنند.»
