راز حقوق مرخصی‌های استفاده‌نشده فاش شد | هر روز مرخصی برای بیمه‌شدگان تأمین اجتماعی چقدر می‌ارزد؟
خیلی از کارگران و بیمه‌شدگان تأمین اجتماعی نمی‌دانند که مرخصی‌های استفاده‌نشده‌شان چقدر ارزش مالی دارد و چگونه باید مبلغ آن را دریافت کنند. در این گزارش می‌خوانید بر اساس قانون کار، چه کسانی مشمول این پرداخت می‌شوند و دقیقاً چه فرمولی برای محاسبه مبلغ هر روز مرخصی وجود دارد.
مطابق قانون کار جمهوری اسلامی ایران، تمام کارگران مشمول قانون، حق استفاده از مرخصی سالانه استحقاقی را دارند. برای مشاغل معمولی، این مرخصی معادل دو و نیم روز در ماه یا حدود ۲۶ روز در سال کاری است.
در پایان قرارداد کاری یا هنگام قطع همکاری، اگر بخشی از مرخصی کارگر باقی مانده باشد، باید مبلغی تحت عنوان بازخرید مرخصی به او پرداخت شود. ارزش هر روز مرخصی برابر است با دستمزد یک روز کاری کارگر.
ماده قانونی تعیین‌کننده؛ ماده ۶۶ قانون کار
بر اساس ماده ۶۶ قانون کار، هیچ کارگری نمی‌تواند بیش از ۹ روز از مرخصی سالانه‌اش را به سال بعد منتقل کند. اگر بیش از این مقدار از مرخصی استفاده‌نشده باقی بماند، کارفرما موظف است معادل ریالی آن را به کارگر پرداخت کند.
این موضوع در شرایط خاص مانند بازنشستگی، ازکارافتادگی، فوت یا تعطیلی کارگاه نیز برقرار است و در چنین مواردی، مبلغ مرخصی استفاده‌نشده باید به کارگر یا وراث او پرداخت شود.
چه مرخصی‌هایی مشمول دریافت وجه می‌شوند؟
برای دریافت وجه بابت مرخصی‌های باقی‌مانده، چند شرط اصلی وجود دارد:
-
مرخصی باید استحقاقی با حقوق باشد، نه بدون حقوق یا مرخصی خاص.
-
کارگر باید مشمول قانون کار بوده و در یک کارگاه با قرارداد معتبر مشغول به کار باشد.
بنابراین مرخصی‌های بدون حقوق یا استعلاجی شامل بازخرید نمی‌شوند و تنها مرخصی‌های استحقاقی سالانه ارزش مالی دارند.
فرمول دقیق محاسبه مبلغ مرخصی استفاده‌نشده
میزان پرداخت بابت مرخصی استفاده‌نشده بر اساس حقوق پایه و مزایای ثابت ازجمله حق مسکن، بن کارگری و مزایای مستمر محاسبه می‌شود.
فرمول ساده آن به این صورت است:
مبلغ پرداختی = (تعداد روزهای مرخصی استفاده‌نشده × حقوق ماهانه) ÷ ۳۰
برای مثال، اگر کارگری با حقوق ماهانه ۲۰ میلیون تومان، ۱۰ روز مرخصی استفاده‌نشده داشته باشد، مبلغ پرداختی او حدود ۶ میلیون و ۶۶۶ هزار تومان خواهد بود.
نکات مهم در محاسبه و پرداخت
بر اساس رویه‌های قضایی و تفسیرهای رسمی، محاسبه مبلغ مرخصی باید شامل حقوق پایه به‌علاوه مزایای دائمی باشد، نه فقط دستمزد پایه.
در بخش خصوصی، تنها روزهای مازاد بر ۹ روز مرخصی انتقال‌یافته، مشمول پرداخت نقدی هستند.
همچنین در زمان پایان قرارداد یا تعطیلی کارگاه، کارگر می‌تواند تمام مرخصی‌های استفاده‌نشده خود را تا سقف مجاز قانونی مطالبه کند.
وضعیت مالیات و بیمه در پرداخت مرخصی
در زمینه مالیات و حق بیمه، طبق مقررات فعلی بخشی از حقوق مرخصی استفاده‌نشده از مالیات معاف است.
اما از آنجا که مزایایی مانند حق مسکن، بن کارگری، نوبت‌کاری و اضافه‌کاری ثابت ممکن است در محاسبه دخیل باشند، مبلغ دقیق پرداختی ممکن است برای هر فرد متفاوت باشد.
