فرمول دقیق محاسبه حقوق در سال ۱۴۰۵
با نزدیک شدن به زمان تعیین حداقل دستمزد سال ۱۴۰۵، چالش‌های محاسبه سبد معیشت و اختلاف نظر میان شرکای اجتماعی دوباره به صدر اخبار کارگری بازگشته است.
عضو شورای عالی کار با اشاره به آغاز فرآیند تعیین حداقل دستمزد سال آینده، اعلام کرد که با توجه به پیچیدگی‌های موجود و ابعاد گسترده موضوع، احتمالاً مذاکرات کمیته مزد از ماه آینده طبق روال سال گذشته شروع خواهد شد.
محمدرضا تاجیک درباره رسیدگی به سبد معیشت کارگران توضیح داد: «ساختار تعیین دستمزد طی سال‌های اخیر بر اساس چند شاخص مشخص شکل گرفته است.»
وی افزود که یکی از مهمترین شاخص‌ها نرخ تورم است و تبصره ۲ ماده ۴۱ قانون کار، پایه و اساس تعیین دستمزد و سبد معیشت کارگران را تشکیل می‌دهد. این ماده قانونی زمانی اجرایی می‌شود که همه شرکای اجتماعی به یک توافق مشترک دست یابند.
نماینده جامعه کارگری ادامه داد: «در سال‌های گذشته اعداد ارائه شده توسط هر یک از سه ضلع نمایندگان کارگری، کارفرمایی و دولتی لزوماً ملاک نهایی مذاکرات نبود و اتفاق نظر میان این سه ضلع باید عملیاتی می‌شد. روی یک عدد مشخص باید اجماع حاصل شود تا پایه مذاکرات قرار گیرد.»
وی توضیح داد که در جلسات کمیته مزد، هر طرف جدول مشخصی از سبد معیشت ارائه می‌دهد و تغییرات اعداد معمولاً بر اساس گزارش‌های ماهانه یا فصلی مرکز آمار ایران انجام می‌شود. به گفته او، این فرآیند پیچیده نیست و قیمت‌ها در بازار برای عموم مردم کاملاً ملموس است.
یک سقف و دو استاندارد در سبد معیشت
نماینده جامعه کارگری با اشاره به اقلام غیرخوراکی، مسکن را مهمترین مؤلفه تعیین‌کننده عنوان کرد و توضیح داد که اختلاف نظر در شورا معمولاً روی تعیین حداقل، میانگین و حداکثر رقم سبد معیشت است. او افزود: «جلسات کمیته مزد طولانی می‌شود زیرا کف قیمت مرکز آمار در برخی موارد دسترسی‌پذیر نیست و نرخ‌ها در فروشگاه‌های مختلف متفاوت است.»
وی تأکید کرد که محاسبه اعداد سبد معیشت باید بر اساس یک مرجع رسمی، مانند مرکز آمار ایران یا بانک مرکزی انجام شود و این موضوع یکی از دلایل اصلی دشواری دستیابی به اجماع است. تغییرات سبد غذایی وزارت بهداشت نیز بر پیچیدگی کار افزوده است. برای مثال، افزایش قیمت گوشت قرمز موجب جایگزینی تخم‌مرغ و کاهش مقادیر برخی مواد غذایی در سبد شده است.
حداقل دستمزد؛ حداقل یا حداکثر؟
نماینده کارگری در ادامه گفت: «برخی تولیدکنندگان افزایش قیمت‌ها را به بالا رفتن دستمزد کارگری مرتبط می‌دانند، در حالی که حداقل دستمزد سالانه تنها یک بار افزایش می‌یابد و کف مزد محسوب می‌شود، اما قیمت‌ها روزانه و ماهانه تغییر می‌کنند و عملاً حداقل دستمزد به سقف تبدیل می‌شود.»
وی افزود که با رشد قیمت مواد اولیه و افزایش نرخ دلار، تأثیر دستمزد نیروی انسانی بر بهای تمام شده محصولات به حداقل رسیده و سهم آن در هزینه تولید کاهش یافته است.
در پایان، نماینده جامعه کارگری یادآور شد که با توجه به روند سال‌های گذشته، احتمالاً جلسات کمیته مزد از ماه آینده آغاز خواهد شد.
