قیمت واقعی برنج پاکستانی مشخص شد
رئیس اتحادیه بنکداران مواد غذایی تهران از بحران جدید در بازار برنج خبر داده است. رضا کنگری می‌گوید محدودیت‌های وارداتی و سیاست تخصیص ارز ترجیحی باعث کمبود برنج پاکستانی در بازار و جهش قیمت‌ها شده است. او هشدار داد ادامه این روند می‌تواند به ایجاد بازار غیررسمی و گسترش تخلفات منجر شود و تنها راه چاره، آزادسازی واردات و پایان دادن به انحصار چند شرکت بزرگ است.
رضا کنگری، رئیس اتحادیه صنف بنکداران مواد غذایی تهران، درباره وضعیت نابسامان بازار برنج گفت:
«در حال حاضر واردات برنج پاکستانی با مشکل جدی مواجه است و ثبت سفارش آن به‌تازگی آغاز شده است. عرضه نیز به‌صورت قطره‌چکانی انجام می‌شود.»
او با اشاره به شکاف شدید میان قیمت مصوب و نرخ واقعی بازار افزود:
«قیمت مصوب برای مصرف‌کننده نهایی ۶۶ هزار و ۳۰۰ تومان اعلام شده، اما در بازار عمده‌فروشی، این نوع برنج با نرخ ۱۶۵ تا ۱۷۰ هزار تومان به فروش می‌رسد. در برخی موارد نیز فاکتور رسمی ارائه نمی‌شود که نشان از تخلفات گسترده دارد.»
به گفته کنگری، وزارت جهاد کشاورزی قیمت رسمی هر کیلو برنج پاکستانی را ۴۶ هزار تومان تعیین کرده، اما واقعیت بازار فاصله چشمگیری با نرخ مصوب دارد.
«با احتساب هزینه‌های حمل، انبار و واسطه‌ها، قیمت واقعی برای مصرف‌کننده حدود ۱۵ تا ۲۰ درصد بالاتر از نرخ رسمی است. علت اصلی این نوسانات، کمبود عرضه و محدودیت واردات است که تعادل بازار را کاملاً بر هم زده است.»
تخلفات در توزیع کالاهای وارداتی با ارز ترجیحی
رئیس اتحادیه بنکداران در ادامه گفت‌وگو با نبض بازار، یکی از دلایل اصلی نابسامانی بازار برنج را تخلفات در فرآیند توزیع کالاهای وارداتی دانست.
«متأسفانه بخشی از کالاهایی که با ارز ترجیحی وارد کشور می‌شوند، در سامانه‌ها به‌صورت صوری ثبت شده اما عملاً خارج از شبکه رسمی عرضه می‌شوند. این مسئله باعث بی‌نظمی در بازار و کاهش امکان نظارت مؤثر دستگاه‌های مسئول شده است.»
کنگری با بیان اینکه واردات انبوه برنج پاکستانی آغاز شده، ابراز امیدواری کرد با ورود این محموله‌ها، بازار به تعادل برسد:
«در حال حاضر قیمت‌ها به شکل غیرمنطقی بالا رفته، اما با افزایش عرضه، حباب قیمتی شکسته خواهد شد.»
برنج پاکستانی؛ جایگزین محبوب اما دردسرساز
کنگری در ادامه افزود:
«برنج پاکستانی به دلیل شباهت بالایی که به برنج ایرانی دارد، در بازار کشور بسیار پرتقاضاست. بسیاری از رستوران‌ها برای کاهش هزینه‌های خود، این نوع برنج را با برنج ایرانی مخلوط می‌کنند.»
اما همین شباهت، زمینه‌ساز تقلب برخی فروشندگان شده است:
«برخی سودجویان برنج پاکستانی را با نام برنج ایرانی ممتاز عرضه می‌کنند. به نظر می‌رسد یکی از دلایل توقف موقت واردات از سوی وزارت جهاد کشاورزی نیز همین مسئله بوده است.»
سود انحصارگران و زیان مردم
به گفته رئیس اتحادیه بنکداران، واردات برنج پاکستانی با ارز ۲۸۵۰۰ تومانی انجام می‌شود، اما در عمل، به دلیل اختلاف زیاد با نرخ بازار آزاد، این کالا از مسیر توزیع رسمی خارج و در بازار آزاد با نرخ چندبرابری فروخته می‌شود.
«برنجی که باید با قیمت ۶۶ هزار تومان به مصرف‌کننده برسد، با نرخ بیش از ۱۷۰ هزار تومان معامله می‌شود. این موضوع تخلف آشکار است و نیاز به نظارت جدی دستگاه‌های نظارتی دارد.»
سه راهکار فوری برای ساماندهی بازار برنج
کنگری برای حل این نابسامانی سه راهکار مشخص ارائه داد:
۱. تک‌نرخی کردن ارز و حذف ارز ۲۸۵۰۰ تومانی برای جلوگیری از رانت ارزی.
۲. آزادسازی واردات تا رقابت شکل بگیرد و انحصار چند شرکت خاص پایان یابد.
۳. شکستن انحصار وارداتی که هم‌اکنون از طریق شرکت‌های بزرگ و زیرمجموعه‌هایشان انجام می‌شود.
«اگر این سه اقدام به‌صورت همزمان اجرا شود، هیچ چالشی در تأمین کالاهای اساسی نخواهیم داشت. تجربه سال‌های گذشته نشان داده است که در شرایط رقابتی، هم مصرف‌کننده متضرر نمی‌شود و هم اصناف می‌توانند با ثبات بیشتری فعالیت کنند.»
چشم‌انداز قیمت برنج در ماه‌های آینده
رئیس اتحادیه بنکداران در پایان با اشاره به وضعیت فعلی قیمت‌ها گفت:
«اکنون قیمت برنج پاکستانی در سطح بنکداری حدود ۱۸۰ هزار تومان و در خرده‌فروشی نزدیک به ۱۹۰ هزار تومان است. با ورود محموله‌های جدید از پاکستان، انتظار داریم قیمت‌ها کاهش یابد و بازار به ثبات برسد.»
او تأکید کرد:
«دولت باید در سیاست‌های ارزی و تجاری خود تجدیدنظر کند تا شفافیت و رقابت واقعی در بازار برقرار شود. این تنها راه حمایت از اصناف و حفظ قدرت خرید مصرف‌کنندگان است.»
