قیمت برنج امروز همه را شوکه کرد
بازار برنج دوباره دچار تلاطم شد. رئیس اتحادیه بنکداران مواد غذایی تهران از جهش کم‌سابقه قیمت برنج پاکستانی به دلیل محدودیت واردات و تخصیص ناکارآمد ارز ترجیحی خبر داد و هشدار داد ادامه این روند می‌تواند منجر به شکل‌گیری بازار سیاه و افزایش تخلفات شود.
رضا کنگری رئیس اتحادیه صنف بنکداران مواد غذایی تهران با اشاره به وضعیت ناپایدار بازار برنج پاکستانی گفت:
«در حال حاضر واردات برنج پاکستانی با مشکل جدی مواجه است و ثبت سفارش آن تازه آغاز شده است. عرضه این نوع برنج به شکل قطره‌چکانی انجام می‌شود. در حالی که قیمت مصوب مصرف‌کننده ۶۶ هزار و ۳۰۰ تومان تعیین شده، در بازار عمده‌فروشی، تهیه آن با قیمت بین ۱۶۵ تا ۱۷۰ هزار تومان برای هر کیسه امکان‌پذیر است و حتی در برخی موارد فاکتور رسمی نیز ارائه نمی‌شود.»
قیمت مصوب ۴۶ هزار تومان، واقعیت بازار ۲۰ درصد بالاتر
کنگری افزود: «وزارت جهاد کشاورزی قیمت مصوب برنج پاکستانی را ۴۶ هزار تومان اعلام کرده است، اما واقعیت بازار چیز دیگری است. با احتساب هزینه حمل، واسطه‌ها و نوسانات ارزی، نرخ واقعی برای مصرف‌کننده حدود ۱۵ تا ۲۰ درصد بالاتر از قیمت رسمی می‌شود. دلیل اصلی این اختلاف، کمبود عرضه و محدودیت در واردات است که تعادل بازار را بر هم زده است.»
تخلفات گسترده در توزیع برنج وارداتی با ارز ترجیحی
رئیس اتحادیه بنکداران تهران یکی از مشکلات جدی در بازار برنج را تخلفات مربوط به کالاهای وارداتی با ارز ترجیحی دانست و گفت:
«برخی کالاهایی که با ارز ترجیحی وارد کشور می‌شوند، به‌صورت صوری در سامانه‌ها ثبت شده‌اند اما در عمل خارج از شبکه رسمی توزیع می‌شوند. این وضعیت نه‌تنها باعث افزایش قیمت و بی‌نظمی در بازار شده، بلکه نظارت نهادهای مسئول را نیز با مشکل روبه‌رو کرده است.»
کنگری ادامه داد: «خوشبختانه ثبت سفارش‌های جدید برای واردات برنج پاکستانی آغاز شده است. اگر این محموله‌ها هرچه زودتر وارد کشور شوند، احتمالاً شاهد کاهش تدریجی قیمت و بازگشت بازار به وضعیت عادی خواهیم بود.»
تقاضای بالا و تقلب در بازار؛ علت توقف موقت واردات
او در توضیح چرایی محبوبیت بالای برنج پاکستانی در ایران گفت:
«این نوع برنج به دلیل شباهت زیاد به برنج ایرانی، در میان مصرف‌کنندگان و رستوران‌داران بسیار پرطرفدار است. بسیاری از رستوران‌ها برای کاهش هزینه‌ها، برنج پاکستانی را با برنج ایرانی ترکیب می‌کنند تا قیمت نهایی غذا پایین‌تر باشد. اما همین شباهت باعث شده برخی سودجویان، برنج پاکستانی را به جای برنج ایرانی ممتاز به فروش برسانند که نوعی تقلب است و احتمالاً همین موضوع، یکی از دلایل توقف موقت واردات از سوی وزارت جهاد کشاورزی بوده است.»
اختلاف شدید قیمت و خروج برنج از شبکه رسمی
کنگری با اشاره به واردات برنج با ارز ترجیحی ۲۸۵۰۰ تومانی گفت:
«برنج پاکستانی وارداتی باید طبق دستورالعمل با قیمت حدود ۶۶ هزار و ۳۰۰ تومان به دست مصرف‌کننده برسد، اما اختلاف چشمگیر با قیمت آزاد باعث شده این کالا از شبکه رسمی خارج و در بازار آزاد تا بیش از ۱۷۰ هزار تومان فروخته شود. این موضوع مصداق تخلف است و نیاز به نظارت جدی دستگاه‌های نظارتی دارد.»
راهکارهای پیشنهادی برای ساماندهی بازار برنج
رئیس اتحادیه بنکداران سه راهکار اساسی برای پایان دادن به نابسامانی بازار ارائه داد:
-
تک‌نرخی شدن ارز؛ حذف ارز ترجیحی ۲۸۵۰۰ تومانی و پرداخت مستقیم یارانه به دهک‌های هدف برای حذف رانت ارزی.
-
رفع محدودیت‌های واردات؛ به گفته او، محدودیت‌های فعلی موجب شده تنها چند شرکت خاص مجوز واردات داشته باشند و رقابت از بین برود.
-
شکستن انحصار واردات؛ برخی شرکت‌های بزرگ با ایجاد شرکت‌های صوری و زیرمجموعه، انحصار بازار را در دست گرفته‌اند. با حذف این انحصار، واردات شفاف و رقابتی خواهد شد.
کنگری تأکید کرد: «اگر این سه اقدام هم‌زمان انجام شود، هیچ مشکلی در تأمین و توزیع کالاهای اساسی به‌ویژه برنج نخواهیم داشت. تجربه نشان داده که در شرایط رقابتی، هم مصرف‌کننده سود می‌برد و هم اصناف می‌توانند فعالیت سالم‌تری داشته باشند.»
پیش‌بینی بازار؛ کاهش قیمت در راه است
او در پایان گفت: «در حال حاضر قیمت برنج پاکستانی در عمده‌فروشی‌ها حدود ۱۸۰ هزار تومان و در خرده‌فروشی تا ۱۹۰ هزار تومان است. با ورود محموله‌های جدید از پاکستان، انتظار می‌رود حباب قیمتی شکسته و بازار به تعادل برسد. امیدواریم دولت با اصلاح سیاست‌های ارزی و تجاری، مسیر شفافیت و رونق را برای اصناف و مصرف‌کنندگان باز کند.»
