طرح بنزینی دولت رئیسی دوباره احیا شد؛ هشدار کارشناسان درباره موج تازه گرانی

با اعلام رسمی اجرای طرح موسوم به «نرخ سوم بنزین» که از تصمیمات به‌جا‌مانده از دولت رئیسی است، موجی از هشدارها از سوی اقتصاددانان مطرح شده است. به گفته آن‌ها، در وضعیتی که تورم نقطه‌به‌نقطه به حدود ۵۰ درصد رسیده، هرگونه افزایش قیمت سوخت می‌تواند فشار اقتصادی موجود را بیشتر تشدید کند.

داود منظور، رئیس سابق سازمان برنامه و بودجه، در نشست خبری امروز درباره پیامدهای این سیاست توضیح داد. او تأکید کرد: «پله سوم تعرفه بنزین باید بازدارنده باشد و قیمت آن به اندازه‌ای باشد که مصرف غیرضروری را کاهش دهد.»

منظور در ادامه، به بحث ارز ترجیحی نیز پرداخت و با اشاره به اینکه نمی‌توان به‌طور کامل آن را حذف کرد، گفت: «ما نمی‌توانیم ارز ترجیحی را حذف کنیم، زیرا این موضوع به معیشت مردم، کالا‌های اساسی و سفره آنها مرتبط است. به عنوان مثال، قیمت مرغ در حال حاضر افزایش یافته و این افزایش به اندازه قیمت‌های دیگر نیست که ارز ترجیحی دریافت نکرده‌اند. در همین یک سال گذشته، قیمت مرغ حدود ۳۵ درصد رشد کرده است. در حالی که قیمت برنج که ارز ترجیحی نداشته، ۲۰۰ درصد افزایش یافته است.»

او افزود که با وجود احتمال سوءاستفاده از ارز ترجیحی، این ابزار همچنان در مسیر تأمین نیازهای غذایی مردم نقش حیاتی دارد و حذف ناگهانی آن می‌تواند پیامدهای جدی ایجاد کند.

منظور در ادامه هشدار داد که تورم کنونی در سطح بسیار بالایی قرار دارد و گفت: «همین الان هم تورم ما بالاست و تورم نقطه به نقطه به ۵۰ درصد رسیده است. این ماه احتمالاً گزارش مرکز آمار در دو روز آینده منتشر خواهد شد. شوک ناشی از حذف ارز ترجیحی ممکن است باعث یک جهش تورم شود و واقعاً مردم توان تحمل این جهش را ندارند.»

وی با اشاره به افزایش حدود دو برابری قیمت مواد غذایی در ماه‌های اخیر توضیح داد که حذف ارز ترجیحی می‌تواند فشار بیشتری بر زندگی مردم وارد کند. او همچنین تصریح کرد که هنوز نظام مشخص و دقیقی برای شناسایی افراد مستحق یارانه وجود ندارد و تصمیم‌گیری در چنین شرایطی نیازمند احتیاط و بررسی بیشتر است.

پیشنهاد قیمت ۱۵ هزار تومان برای نرخ سوم بنزین

منظور درباره مدل سه‌پله‌ای سوخت توضیح داد که این طرح پیش‌تر در دولت رئیسی بررسی شده و دولت فعلی نیز احتمالاً با همان ساختار پیش خواهد رفت. طبق این مدل، ۶۰ لیتر اول بنزین با قیمت ۱۵۰۰ تومان، حدود ۱۰۰ لیتر بعدی با نرخ ۳۰۰۰ تومان و هر مصرف بیشتر از این مقدار با قیمت بسیار بالاتری محاسبه می‌شود.

او تأکید کرد که این الگو برای تأمین نیاز روزمره مردم کفایت می‌کند و هدف اصلی آن، مدیریت مصرف و مهار قاچاق سوخت است. به گفته او، پله سوم باید آن‌قدر گران باشد که نقش بازدارنده داشته باشد و همین موضوع باعث شد پیشنهاد قیمت حدود ۱۵ هزار تومان برای آن مطرح شود.

وی توضیح داد که این نرخ می‌تواند از افزایش قاچاق جلوگیری کند و مصرف‌کنندگان را به استفاده محدودتر و متعادل‌تر از بنزین سوق دهد.

بحث معافیت‌های مالیاتی

رئیس پیشین سازمان برنامه و بودجه همچنین درباره معافیت‌های مالیاتی گفت که این معافیت‌ها در دوره‌های مختلف بنا به شرایط گسترش یافته‌اند، اما ادامه آن‌ها ممکن است دیگر ضرورتی نداشته باشد. او یادآور شد که طبق قانون، دولت باید هرسال گزارش کاملی از جدول معافیت‌های مالیاتی به مجلس ارائه دهد تا نمایندگان بتوانند بر مبنای اطلاعات دقیق تصمیم‌گیری کنند.

او همچنین به لایحه مالیات بر جمع درآمد (PIT) اشاره کرد که در دولت رئیسی تهیه شد و اکنون در مجلس در حال بررسی است. منظور توضیح داد که تصویب این لایحه می‌تواند نظام مالیاتی کشور را به ساختاری پایدار و قابل پیش‌بینی ـ مشابه کشورهای توسعه‌یافته ـ نزدیک‌تر کند.

وی در پایان خاطرنشان کرد که سیاست تثبیت معافیت‌های مالیاتی، از تغییرات ناگهانی جلوگیری کرده و به فعالان اقتصادی کمک می‌کند تا برنامه‌ریزی بلندمدت‌تری داشته باشند.