سورپرایز دولت در کالابرگ ۱۴۰۴ چیست؟/ همه‌چیز تا آخر هفته مشخص می‌شود
در حالی که میلیون‌ها ایرانی چشم‌انتظار تعیین وضعیت کالابرگ هستند، وزارت کار وعده داده ظرف همین هفته تکلیف مرحله پنجم این طرح مشخص خواهد شد؛ اتفاقی که می‌تواند شیوه حمایت معیشتی را وارد مسیر تازه‌ای کند.
براساس اعلام رئیس مرکز مطالعات و اطلاعات رفاهی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، تعیین وضعیت مرحله پنجم کالابرگ الکترونیکی تا پیش از پایان هفته جاری و پیش از تاریخ ۷ آذر ۱۴۰۴ مشخص می‌شود؛ موضوعی که به نظر می‌رسد بخشی از برنامه ویژه دولت برای ادامه اجرای این طرح باشد.
وزارت کار خبر داده که پس از نهایی شدن هماهنگی‌ها، مرحله پنجم کالابرگ الکترونیکی همین هفته رسماً اطلاع‌رسانی خواهد شد. دولت تأکید دارد هدف اصلی در این مرحله، افزایش رضایت خانوارها و رفع مشکلاتی است که در دوره‌های قبلی باعث انتقاد مردم شده بود.
اکنون شیوه فعلی اجرای کالابرگ مبتنی بر ارائه اعتبار برای خرید ۱۱ قلم کالای اساسی است؛ روشی که طبق گزارش‌ها برای بسیاری از خانوارهای مشمول قابل استفاده بوده و به همین دلیل انتظار می‌رود مرحله پنجم نیز با همین مدل پیش برود. با این حال، بخشی از انتقادات همچنان به «کم بودن میزان اعتبار» و «محدود بودن کالاها» برمی‌گردد.
بررسی روش جایگزین برای مرحله بعدی کالابرگ
همزمان با تداوم شیوه فعلی، وزارت تعاون اعلام کرده که یک مدل جایگزین نیز در مرحله نهایی بررسی قرار دارد؛ روشی که مبتنی بر ارائه تخفیف ۲۰ تا ۳۰ درصدی روی کالاهای دارای نرخ مصوب در فروشگاه‌های زنجیره‌ای است. برای نمونه، برنج ۷۰ هزار تومانی می‌تواند با ۳۰ درصد تخفیف عرضه شود. اگر این هماهنگی‌ها نهایی نشود، مرحله پنجم همچنان با همان مدل اعتباری فعلی اجرا خواهد شد.
آیا کالابرگ به «کوپن» برمی‌گردد؟
در پاسخ به گمانه‌زنی‌ها، احد رستمی تأکید کرده:
«بازگشت به روش‌های قدیمی توزیع مستقیم کالا، با منطق شکل‌گیری کالابرگ الکترونیکی و حذف ارز ترجیحی در تضاد است.»
او اعتقاد دارد مرحله پنجم کالابرگ باید بر پایه «پرداخت یارانه در نقطه مصرف» اجرا شود تا بازار دچار اختلال نشود.
نگاه دولت به مدل ترکیبی
دولت در برنامه‌های آینده خود به مدل ترکیبی فکر می‌کند؛ مدلی که در آن کالاهای مصوب در فروشگاه‌های زنجیره‌ای با تخفیف عرضه می‌شود و در سایر فروشگاه‌ها، همان شیوه اعتباری فعلی برای خرید ۱۱ قلم کالا ادامه می‌یابد. اگر شرایط فراهم شود، این مدل می‌تواند در مرحله پنجم نیز اجرایی باشد.
آمار یارانه‌بگیران و تأثیر آن بر مرحله پنجم کالابرگ
براساس داده‌های رسمی وزارت کار، از جمعیت ۸۹ میلیونی کشور، حدود ۷۲ میلیون نفر همچنان یارانه دریافت می‌کنند و ۱۷ میلیون نفر نیز از فهرست حذف شده‌اند. تنها در سال جاری، ۸ میلیون نفر از فهرست یارانه‌بگیران خارج شده‌اند. با این حال، حذف دهک‌های بالا فقط ۲۰ درصد منابع موردنیاز را تأمین می‌کند؛ بنابراین دولت برای تأمین مالی مرحله پنجم باید از منابع دیگری نیز استفاده کند.
منابع مالی اجرای مرحله پنجم
به گفته رستمی، بخش قابل توجهی از منابع اجرای کالابرگ در اختیار سازمان برنامه و بودجه است و جزئیات آن تاکنون اعلام نشده. در چهار دوره پیشین، بیش از ۱۰۰ هزار میلیارد تومان کالابرگ توزیع شده و با وجود تصمیم اولیه مبنی بر جایگزینی یارانه نقدی با یارانه کالایی، این برنامه هنوز تحقق نیافته است. همین مسئله سبب شده تأمین اعتبار مرحله پنجم با حساسیت بیشتری پیگیری شود.
زمان اعلام رسمی مرحله پنجم کالابرگ
با تکمیل هماهنگی‌های نهایی و پس از مشخص شدن منابع مالی مورد نیاز، وزارت کار اعلام کرده به محض فراهم شدن شرایط، مرحله پنجم کالابرگ آغاز خواهد شد و اطلاع‌رسانی عمومی آن نیز در طول همین هفته انجام می‌شود.
