طلا در آستانه ۲۰۲۶؛ سال آرام یا انفجار قیمتی؟/ سه مسیر متفاوت پیشروی فلز محبوب سرمایهگذاران
در حالی که طلا سال ۲۰۲۵ را با رکوردهایی کمسابقه پشت سر گذاشته، سال پیشرو میتواند نقطه عطف تازهای برای این فلز ارزشمند باشد؛ مسیری که بسته به بحرانهای ژئوپلیتیکی، سیاستهای اقتصادی و رفتار سرمایهگذاران، میتواند به جهش، ثبات یا حتی سقوط قیمتها منتهی شود.
طلا سال ۲۰۲۵ را بهعنوان یکی از تاریخیترین سالهای خود به پایان رساند؛ سالی پر از قلههای بیسابقه که بیش از ۵۰ رکورد جدید در قیمت این فلز ثبت شد و بازدهی آن بیش از ۶۰ درصد افزایش یافت. حالا این فلز گرانبها در حالی وارد سال ۲۰۲۶ میشود که آیندهاش بیش از همیشه به تحولات کلان جهانی وابسته است؛ جهانی که شکافها و مخاطرات اقتصادی در آن روزبهروز عمیقتر میشود.
بر اساس گزارش ایرنا، افزایش خیرهکننده قیمت طلا در سال گذشته تحت تأثیر مجموعهای از عوامل بود؛ از تشدید ابهامات ژئوپلیتیکی تا ضعف محسوس دلار و جریان قدرتمند ورود سرمایه. در چنین فضایی، اکنون تحلیلگران به دنبال پاسخ به این پرسش هستند که آیا ادامه تنشها میتواند مسیر صعودی طلا را پایدار نگه دارد یا تغییرات سیاستی و اقتصادی، زمینهساز اصلاح قیمتی خواهد شد؟
صعود طلا در ۲۰۲۵ چگونه رقم خورد؟
در سال ۲۰۲۵، طلا چهارمین بازدهی سالانه بزرگ خود را از سال ۱۹۷۱ تجربه کرد. ریسکهای گسترده جهانی، فضای پرتنش سیاسی و اقتصادی، کاهش اندک نرخ بهره و افت شاخص دلار از جمله عوامل اصلی بودند که سرمایهگذاران و بانکهای مرکزی را به سمت طلا سوق دادند. ضعف بازدهی اوراق بدهی و نگرانیها از شکلگیری حباب در بازارهای سهام نیز به این روند سرعت بخشید.
طبق مدل «GRAM» شورای جهانی طلا، تقریباً ۱۲ درصد از بازدهی سالانه طلا ناشی از فضای پرریسک اقتصاد جهانی بود؛ ریسکی که عمدتاً ریشه در بحرانهای ژئوپلیتیکی داشت. در کنار آن، کاهش هزینه فرصت—به دلیل ضعف دلار و افت بهره—حدود ۱۰ درصد از بازدهی را تشکیل داد.
شورای جهانی طلا اعلام کرده است که «سهم چهار عامل محرک اصلی طلا در سال جاری بهطور غیرمعمول متعادل بوده است؛ نشانه اینکه بازار برخلاف گذشته دیگر تحت تأثیر یک محرک واحد نیست و نیروهای مختلفی آن را جابهجا میکنند.» از نگاه این شورا، علاقه شدید سرمایهگذاران به روند صعودی، نقش برجستهتری نسبت به سالهای پیش داشته است.
سه سناریوی محتمل برای ۲۰۲۶
با اینکه قیمتهای فعلی طلا تا حدی با انتظارات اقتصاد کلان مطابقت دارد—یعنی رشد پایدار همراه با کاهش خفیف نرخ بهره—اما تجربه ۲۰۲۵ نشان داد که اقتصاد جهانی معمولاً مسیرهای قابل پیشبینی را دنبال نمیکند. در همین چارچوب، کارشناسان سه سناریوی کاملاً متفاوت برای سال آینده ترسیم کردهاند:
۱. سناریوی «لغزش ملایم»؛ رشد متوسط و افزایش تدریجی قیمتها
در این سناریو، اقتصاد آمریکا دچار کندی محدود میشود؛ عاملی که میتواند تحت تأثیر کاهش سود شرکتها یا تعدیل هیجانات مربوط به هوش مصنوعی باشد. نتیجه چنین شرایطی تضعیف بازار کار و کاهش مصرف است؛ عواملی که فدرال رزرو را به کاهش نرخ بهره بیش از انتظار وا میدارد.
اثر این سناریو بر قیمت طلا:
– کاهش نرخ بهره و دلار ضعیفتر میتواند همچنان به نفع طلا عمل کند.
– پیشبینی تحلیلگران: رشد ۵ تا ۱۵ درصدی قیمت در ۲۰۲۶.
– حمایت ادامهدار بانکهای مرکزی و تقویت تقاضا از سوی چین و هند میتواند این روند را شدت دهد.
۲. سناریوی «حلقه سرنوشت»؛ جهش شدید و صعود قدرتمند
در سناریوی دوم، جهان به سمت رکودی عمیقتر سوق پیدا میکند؛ رکودی که میتواند ناشی از تشدید تنشهای ژئوپلیتیکی و ژئواکونومیکی باشد. در صورت بروز بحرانهای جدید یا ادامهدار شدن جنگها، فضای جهانی به شدت آسیبپذیر خواهد شد. نتیجه آن کاهش سرمایهگذاری شرکتها و افت شدید هزینههای خانوارهاست؛ فرایندی که یک «حلقه سرنوشت» خودتقویتکننده ایجاد میکند.
اثر این سناریو بر قیمت طلا:
– هجوم گسترده سرمایهها به سمت داراییهای امن
– افت بازدهی اوراق قرضه
– جهش قیمتی ناشی از پریمیوم جنگ و نااطمینانی
– پیشبینی کارشناسان: رشد ۱۵ تا ۳۰ درصدی در سال ۲۰۲۶
– صندوقهای ETF طلا محرک اصلی خواهند بود و فضای رشد قابل توجهی دارند، چون هنوز موجودیشان با دوران اوج قبلی فاصله زیادی دارد.
۳. سناریوی «بازگشت تورمزا»؛ مسیر نزولی
در سناریوی سوم، سیاستهای اقتصادی دولت دونالد ترامپ موتور رشد اقتصاد آمریکا را دوباره روشن میکند و حمایت مالی گسترده باعث افزایش فعالیت اقتصادی و حتی تشدید تورم میشود. همین وضعیت فدرال رزرو را ناچار به تثبیت یا افزایش نرخ بهره در سال ۲۰۲۶ میکند.
اثر این سناریو بر طلا:
– افزایش بازده اوراق
– دلار قویتر
– حرکت سرمایهها به سمت داراییهای ریسکی
– کاهش جدی جذابیت طلا
– احتمال ریزش ۵ تا ۲۰ درصدی
– کمبود تقاضا و خروج از صندوقهای طلا، این سناریو را برای بازار سختتر میکند.
متغیرهای پنهان اما تعیینکننده: بانکهای مرکزی و بازار بازیافت
نقش دو عامل کمتر مورد توجه، میتواند معادلات ۲۰۲۶ را تغییر دهد:
۱. خرید بانکهای مرکزی
خریدهای رسمی همچنان پرقدرت ادامه دارد. ذخایر پایین طلای کشورهای در حال توسعه، انگیزه زیادی برای افزایش خرید ایجاد کرده است. اما اگر خریدها به سطح پیش از همهگیری کرونا بازگردد، میتواند بر روند صعودی طلا فشار بیاورد.
۲. وضعیت بازیافت
بازیافت طلا همچنان پایین است؛ بخشی به دلیل وثیقه شدن رسمی طلای مصرفی مردم—بهویژه در هند که بیش از ۲۰۰ تن طلا در سال بهعنوان وثیقه وام مورد استفاده قرار گرفته است.
اگر رکود در هند شدت بگیرد، احتمال فروش اجباری این وثیقهها وجود دارد؛ اتفاقی که باعث افزایش عرضه و کاهش قیمت خواهد شد.
جمعبندی
در جهانی با این حجم از عدمقطعیت، نقش طلا بهعنوان پناهگاه سرمایه همچنان برجسته است. توانایی آن در مقابله با ریسکهای نزولی و حفظ ارزش داراییها، مهمترین عاملی است که این فلز را در مرکز توجه سرمایهگذاران نگه میدارد؛ چه قیمتها در مسیر صعود باشند، چه نزول.
