آیا وام ازدواج حذف شده است؟

بانک مرکزی خبرهای منتشرشده درباره حذف وام ازدواج را تکذیب کرد؛ واکنشی که نشان می‌دهد این موضوع برای افکار عمومی، به‌ویژه زوج‌های جوان، از اهمیت بالایی برخوردار است. نبود ردیف مشخص برای تسهیلات ازدواج، فرزندآوری و ودیعه مسکن در متن لایحه بودجه ۱۴۰۵ باعث شد برخی رسانه‌ها از حذف این وام‌ها در سال آینده خبر دهند.

به گزارش فرارو، انتشار این برداشت‌ها موجب شد بانک مرکزی در ساعات ابتدایی روز یکشنبه هفتم دی، اطلاعیه‌ای را روی خروجی سایت خود قرار دهد تا نگرانی متقاضیان وام ازدواج در سال آینده کاهش پیدا کند. با این حال، واقعیت این است که تسهیلات قرض‌الحسنه، از جمله وام ازدواج، همواره جزو گزینه‌های کم‌جاذبه برای بانک‌ها بوده‌اند. آمارها نشان می‌دهد در ۹ ماه سپری‌شده از سال جاری، تنها ۴۸ درصد متقاضیان موفق به دریافت وام‌های ۳۰۰ یا ۳۵۰ میلیون تومانی شده‌اند.

حذف وام ازدواج؛ شایعه‌ای که چگونه شکل گرفت؟

در سال‌های گذشته، وام ازدواج معمولاً به‌صورت صریح، چه در متن قانون بودجه و چه در پیوست‌های آن، درج می‌شد. همین موضوع باعث می‌شد متقاضیان نسبت به وجود منابع مالی این تسهیلات اطمینان داشته باشند.

اما در لایحه بودجه ۱۴۰۵، نشانی از تسهیلات ازدواج، فرزندآوری و ودیعه مسکن دیده نمی‌شود. همین غیبت باعث شد برخی رسانه‌ها این موضوع را به‌عنوان حذف وام ازدواج تیتر کنند. حتی در تعدادی از گزارش‌ها، از حذف قطعی این تسهیلات سخن به میان آمد؛ اخباری که به‌سرعت بازتاب گسترده‌ای در شبکه‌های اجتماعی پیدا کرد و موجی از واکنش‌ها را به همراه داشت.

با این حال، تعیین نشدن ردیف و عدد مشخص در لایحه، الزاماً به‌معنای توقف کامل پرداخت وام ازدواج نیست. آنچه رخ داده، بیشتر به تغییر شیوه نگارش و ساختار بودجه بازمی‌گردد؛ تغییری که زمینه‌ساز سوءبرداشت‌های رسانه‌ای شده است.

تکلیف وام ازدواج در سال ۱۴۰۵ چه می‌شود؟

دولت در لایحه جدید، جزئیات برخی تسهیلات رایج از جمله وام ازدواج و فرزندآوری را از بخش عددی بودجه خارج کرده و تصمیم‌گیری درباره آن‌ها را به هیئت عالی بانک مرکزی سپرده است. به بیان ساده، دولت به‌جای اعلام رقم مشخص پرداخت وام ازدواج، تعیین چارچوب و سقف این تسهیلات را به بانک مرکزی واگذار کرده است.

این رویکرد می‌تواند چند پیامد داشته باشد؛ از یک‌سو، امکان تنظیم ارقام متناسب با توان شبکه بانکی فراهم می‌شود و از سوی دیگر، فضای بیشتری برای تعامل و چانه‌زنی با مجلس ایجاد خواهد شد. نباید فراموش کرد که در سال‌های اخیر، تمایل دولت به افزایش سقف وام ازدواج کاهش یافته است. نمونه آن سال جاری است که برای نخستین‌بار، سقف این تسهیلات نسبت به سال قبل تغییری نکرد و متقاضیان همچنان همان ارقام ۳۰۰ یا ۳۵۰ میلیون تومانی سال ۱۴۰۳ را دریافت کردند.

رقم احتمالی وام ازدواج در سال آینده

در سال ۱۴۰۴، مبلغ وام ازدواج برای هر یک از زوجین در حالت عادی ۳۰۰ میلیون تومان تعیین شده است. برای عروس‌های زیر ۲۳ سال و دامادهای زیر ۲۵ سال، این رقم به ۳۵۰ میلیون تومان برای هر نفر افزایش پیدا می‌کند.

با وجود ثابت ماندن این ارقام در سال جاری، گمانه‌زنی‌هایی درباره افزایش مبلغ وام ازدواج در سال ۱۴۰۵ مطرح شده است. از آنجا که در لایحه اولیه عدد شفافی درج نشده، ارقام مطرح‌شده فعلاً در حد پیش‌بینی و حدس‌وگمان باقی مانده‌اند. برخی تحلیل‌ها با توجه به تورم بالای ۴۰ درصد، احتمال افزایش حدود ۴۰ درصدی سقف وام ازدواج را مطرح می‌کنند.

در این صورت، وام ازدواج برای شرایط عادی می‌تواند از ۳۰۰ میلیون تومان به حدود ۴۲۰ میلیون تومان برسد و در صورت برخورداری زوجین از شرایط سنی خاص، رقم تسهیلات حتی به حدود ۵۰۰ میلیون تومان افزایش پیدا کند.

چرا بانک‌ها از پرداخت وام ازدواج استقبال نمی‌کنند؟

وام ازدواج در قالب تسهیلات قرض‌الحسنه پرداخت می‌شود؛ وام‌هایی که به‌طور سنتی جذابیت چندانی برای بانک‌ها ندارند. دلیل این موضوع روشن است: منابع بانکی در اختیار متقاضی قرار می‌گیرد، اما بازپرداخت آن با سود چهار درصدی انجام می‌شود؛ سودی که پاسخگوی انتظارات بانک‌ها نیست، به‌ویژه در شرایطی که محدودیت منابع بانکی به‌طور مداوم مطرح می‌شود.

افزایش تکالیف تسهیلاتی، فشار بیشتری بر ترازنامه بانک‌ها وارد می‌کند و نتیجه این وضعیت، در صف‌های طولانی دریافت وام ازدواج خود را نشان می‌دهد. بانک مرکزی اعلام کرده است که در ۹ ماه ابتدایی سال ۱۴۰۴، حدود ۴۹۴ هزار فقره وام ازدواج به ارزش هزار و ۶۶۱ هزار میلیارد تومان پرداخت شده است. در مقابل، ۵۲۷ هزار نفر همچنان در صف دریافت این تسهیلات قرار دارند؛ آماری که نشان می‌دهد بیش از نیمی از متقاضیان، هنوز موفق به دریافت وام ازدواج نشده‌اند.