افزایش بی‌سابقه قیمت کیوی؛ بحران جدید کشاورزان یا دلالی در بازار؟
در حالی که قیمت کیوی در بازار به طور ناگهانی افزایش یافته، بسیاری از باغداران از شرایط دشوار خود صحبت می‌کنند و از سوی دیگر، کارشناسان نقش دلالان و مشکلات در سیستم توزیع را عامل اصلی گرانی این محصول می‌دانند. این گزارش به بررسی دلایل این جهش قیمتی و تأثیرات آن بر کشاورزان و مصرف‌کنندگان پرداخته است.
شوک قیمت‌ها برای مصرف‌کنندگان و کشاورزان
قیمت کیوی در بازار به یکی از بزرگ‌ترین معضلات این روزها تبدیل شده است. در حالیکه تا چند ماه پیش، این میوه با قیمت معقولی در دسترس بود، امروز در برخی از فروشگاه‌های بزرگ شهری قیمت هر کیلوگرم کیوی به بیش از 120 هزار تومان رسیده است. این افزایش قیمت قابل توجه بسیاری از مصرف‌کنندگان و باغداران را شوکه کرده است. اما چه عواملی باعث این تغییرات شدید قیمتی شده‌اند؟ آیا کمبود تولید عامل اصلی است یا دلالان و واسطه‌ها در پشت پرده این افزایش قیمت‌ها نقش دارند؟
کاهش تولید، افزایش هزینه‌ها و دخالت واسطه‌ها
علی کاظمی، یکی از باغداران قدیمی تنکابن، درباره افزایش قیمت‌ها می‌گوید: «ما بخش عمده‌ای از محصول‌مان را به قیمت پایین‌تر فروختیم چون نمی‌توانستیم آن را نگه داریم. هزینه‌ها بالا رفته و مجبور بودیم محصول را سریع‌تر بفروشیم.» این باغدار ادامه می‌دهد که به دلیل سرمای شدید و تغییرات دمایی در سال جاری، محصولش نسبت به سال گذشته کاهش یافته است. «سال گذشته 25 تن برداشت کرده بودم، امسال بیشتر از 10 تن نمی‌توانستم برداشت کنم.»
او همچنین توضیح می‌دهد که دلالان و واسطه‌ها نقش زیادی در افزایش قیمت‌ها دارند: «بعد از پایان برداشت، وقتی که هنوز محصولات دست کشاورزان بود، قیمت‌ها به یکباره بالا رفت. دلالان می‌توانند کیوی‌ها را در سردخانه‌ها نگه دارند و بعد از مدتی آن‌ها را با قیمتی بالاتر به بازار عرضه کنند. این سودهای کلان، نصیب کشاورزان نمی‌شود.»
چالش‌های کشاورزان و راهکارهای بهبود وضعیت
یکی از دغدغه‌های اصلی کشاورزان، هزینه‌های بالای تولید است. کاظمی تأکید می‌کند که اگر کشاورزان امکان ذخیره‌سازی و فروش مستقیم محصولات خود را داشته باشند، می‌توانند از این وضعیت نفع بیشتری ببرند. «اگر ما بتوانیم محصول‌مان را بدون نیاز به واسطه‌ها به بازار عرضه کنیم، قیمت‌ها بهتر کنترل خواهد شد.»
بررسی دقیق‌تر از سوی کارشناسان
دکتر مجیدرضا قربانی، کارشناس کشاورزی و عضو هیأت علمی دانشگاه، نیز به کاهش تولید در مازندران اشاره می‌کند و می‌گوید: «کاهش تولید، ناشی از سرمازدگی و تغییرات اقلیمی بود که تأثیرات زیادی بر باردهی درختان داشت.» اما او همچنین تأکید می‌کند که مسئله فقط به کاهش تولید محدود نمی‌شود: «یکی از مشکلات بزرگ‌تر، دخالت واسطه‌ها است که با خرید محصولات از کشاورزان و نگهداری آن‌ها در سردخانه‌ها، بازار را کنترل کرده و قیمت‌ها را به طور مصنوعی افزایش می‌دهند.»
وی همچنین به تأثیر صادرات و تقاضای خارجی بر قیمت کیوی اشاره کرده و گفت: «تقاضا از کشورهایی مانند روسیه و هند برای کیوی ایرانی بالا رفته است و این موضوع باعث می‌شود که بخش عمده‌ای از تولید به بازارهای خارجی صادر شود، در حالی که این امر باعث کاهش عرضه در بازار داخلی می‌شود.»
پیش‌بینی‌ها و راهکارها
باقری، معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی مازندران، کاهش شدید تولید در سال جاری را ناشی از سرمای ناگهانی و تغییرات دما می‌داند و توضیح می‌دهد که افزایش هزینه‌های تولید، عامل اصلی گرانی کیوی بوده است. «در دو سال اخیر، قیمت نهاده‌ها، کارگری و نگهداری باغات افزایش یافته و باعث شده که تولید برای باغداران بسیار گران تمام شود.»
باقری همچنین اشاره می‌کند که برای کاهش نوسانات بازار، باید راهکارهای بلندمدت مانند افزایش سطح زیرکشت و اصلاح روش‌های تولید و آبیاری در نظر گرفته شود.
در نهایت، این افزایش قیمت‌ها و چالش‌های جدید کشاورزان به خوبی نشان می‌دهد که نیاز به اصلاحات جدی در سیاست‌های کشاورزی و بازارهای داخلی ضروری است تا هم کشاورزان از سود بیشتر برخوردار شوند و هم مصرف‌کنندگان از این وضعیت آسیب نبینند.
