خودروهای مونتاژی در ایران؛ قیمت لوکس، کیفیت اقتصادی

بررسی وضعیت بازار خودرو ایران نشان می‌دهد که نبود رقابت و ساختار انحصاری، عامل اصلی افزایش شدید قیمت خودروهای داخلی و مونتاژی است. این مسئله در شرایطی رخ می‌دهد که مشتریان در سایر کشورها با پرداخت مبالغ مشابه، خودروهایی با استانداردهای ایمنی، فناوری و کیفیت بالاتر دریافت می‌کنند.

بر اساس گزارش دنیای اقتصاد، با توجه به تورم مداوم و شرایط خاص بازار، شکاف بزرگی میان قیمت و ارزش واقعی خودروها در ایران شکل گرفته است. این اختلاف قیمت در خودروهای مونتاژی چینی بیشتر از سایر مدل‌ها به چشم می‌خورد.

قیمت‌گذاری بر اساس توان پرداخت، نه ارزش واقعی

یکی از مهم‌ترین مشکلات بازار خودرو در ایران، شیوه قیمت‌گذاری است. در حالی که در کشورهای دیگر قیمت خودرو بر اساس ارزش واقعی آن تعیین می‌شود، در ایران این قیمت به توان پرداخت مصرف‌کننده وابسته است. انحصار واردات و محدودیت‌های موجود باعث شده است که شرکت‌های مونتاژکننده چینی بدون نگرانی از رقابت، محصولات خود را با قیمت‌های بالا به فروش برسانند.

شکاف کیفی میان خودروهای ایرانی و جهانی

یکی دیگر از چالش‌های بزرگ صنعت خودرو ایران، اختلاف فاحش میان کیفیت خودروهای داخلی و نمونه‌های مشابه در بازارهای بین‌المللی است. در حالی که در کشورهای دیگر خودروهای اقتصادی با استانداردهای ایمنی بالا، تکنولوژی پیشرفته و دوام بیشتر عرضه می‌شوند، بسیاری از خودروهای داخلی و مونتاژی ایران از نظر کیفیت ساخت، ایمنی و امکانات رفاهی در سطح پایین‌تری قرار دارند.

قیمت خودروهای داخلی و مونتاژی در برابر گزینه‌های جهانی

مقایسه قیمت خودروهای داخلی و مونتاژی با خودروهای مشابه در بازارهای جهانی، به روشنی نشان می‌دهد که مصرف‌کنندگان ایرانی، هزینه‌هایی به مراتب بیشتر برای خودروهایی با کیفیت پایین‌تر می‌پردازند. برای مثال:

اکستریم VX توربو در ایران با قیمت ۴.۷ میلیارد تومان (۵۰,۵۳۸ دلار) فروخته می‌شود، در حالی که با همین مبلغ می‌توان تویوتا RAV4، هوندا CR-V یا حتی نسخه‌های پایه BMW X1 و مرسدس بنز GLA را خرید.

دیگنیتی پرایم و فیدلیتی پرایم تیپ ۲ در ایران به ترتیب ۲۰,۸۶۰ دلار و ۲۲,۵۸۱ دلار قیمت دارند، در حالی که در بازار جهانی با این بودجه می‌توان خودروهایی مانند هیوندای توسان، کیا اسپورتیج و مزدا CX-30 را خریداری کرد.

چری آریزو ۵T و جک S3 در ایران با قیمت‌هایی در حدود ۱۵,۴۱۹ دلار و ۱۳,۷۶۳ دلار عرضه می‌شوند، اما در بازارهای بین‌المللی با همین مبلغ، خودروهایی مانند تویوتا کرولا، هوندا سیویک و هیوندای النترا در دسترس هستند.

بازار خودروهای داخلی؛ انحصار در کنار قیمت‌گذاری دستوری

در مورد خودروهای داخلی، هرچند قیمت‌گذاری دستوری وجود دارد، اما واسطه‌گری و دلالی سبب افزایش قابل توجه قیمت‌ها در بازار آزاد شده است. این شرایط باعث ایجاد تقاضای کاذب و افزایش شکاف میان قیمت کارخانه و بازار شده است.

برای مثال:

تارا اتوماتیک LXV4 و دنا پلاس اتوماتیک توربو به ترتیب ۱۱,۷۲۰ دلار و ۱۱,۱۸۳ دلار قیمت دارند، در حالی که خودروهایی مانند شورولت آوئو، سیات ایبیزا و اشکودا اکتاویا با کیفیت ساخت و امکاناتی به‌مراتب بهتر در بازار جهانی با همین قیمت قابل خریداری هستند.

پژو ۲۰۷ دنده‌ای TU5 با قیمت ۸,۹۲۵ دلار عرضه می‌شود، در حالی که با همین مبلغ، دچیا ساندرو، سوزوکی سلریو و مدل‌های جدید هیوندای i10 قابل خریداری هستند.

کوئیک دنده‌ای و ساینا دنده‌ای به ترتیب با قیمت‌های ۵,۱۶۱ دلار و ۵,۲۱۵ دلار فروخته می‌شوند، در حالی که در بازار جهانی خودروهایی مانند رنو کوئید و دچیا لوگان با ایمنی و کیفیت ساخت بالاتر عرضه می‌شوند.

جمع‌بندی؛ هزینه بالا، کیفیت پایین

بررسی‌های انجام شده نشان می‌دهد که قیمت خودروهای داخلی و مونتاژی در ایران هیچ تناسبی با ارزش واقعی آن‌ها ندارد. در شرایطی که در بازارهای جهانی با همین هزینه می‌توان خودروهایی با استانداردهای بالاتر خریداری کرد، مصرف‌کنندگان ایرانی مجبورند برای خودروهایی با کیفیت پایین، هزینه‌هایی در حد خودروهای لوکس جهانی بپردازند. این مسئله نه‌تنها به دلیل ساختار انحصاری بازار، بلکه به دلیل نبود رقابت، ضعف سیاست‌های حمایتی و عدم شفافیت در قیمت‌گذاری خودروها رخ داده است.

تا زمانی که رقابت در بازار خودرو ایران تقویت نشود و سیاست‌های محدودکننده واردات ادامه یابد، این شکاف قیمتی و کیفی همچنان باقی خواهد ماند.