وام مسکن جدید؛ راهی به خانه یا کابوسی بی‌پایان؟
بانک مرکزی با افزایش سقف تسهیلات مسکن، خبری به ظاهر خوش به متقاضیان داد، اما آیا این وام واقعاً راهی برای خانه‌دار شدن مستأجران است یا تنها فشاری مضاعف بر دوش آنان خواهد گذاشت؟
در روزهایی که دولت از افزایش حقوق کارگران سخن می‌گوید، بانک مرکزی با یک تصمیم تازه سقف تسهیلات خرید، ساخت و جعاله مسکن را افزایش داده است. بر اساس مصوبه جدید، زوج‌های ساکن تهران می‌توانند تا یک میلیارد تومان برای خرید یا ساخت مسکن و ۲۸۰ میلیون تومان برای وام جعاله دریافت کنند. اما این ارقام وقتی در کنار اقساط ماهانه قرار می‌گیرند، بیشتر شبیه یک شوخی تلخ هستند.
با نرخ سود ۲۲.۵ درصد و بازپرداخت ۱۲ ساله، اقساط ماهانه وام مسکن به بیش از ۲۰ میلیون تومان و وام جعاله به حدود ۳ میلیون تومان می‌رسد. یعنی خانواری که این وام را دریافت کند، ماهانه باید بیش از ۲۳ میلیون تومان قسط بپردازد! در پایان دوره بازپرداخت، این خانوار نه‌تنها ۳ میلیارد و ۳۰۰ میلیون تومان پرداخت کرده، بلکه حدود ۲ میلیارد و ۲۰ میلیون تومان آن تنها سود بانک بوده است.
یک عمر قسط برای چند متر خانه؟
نکته عجیب‌تر این است که این وام در عمل چه میزان از مشکل مسکن را حل می‌کند؟ با در نظر گرفتن میانگین قیمت ۵۰ میلیون تومان برای هر مترمربع آپارتمان در تهران (که در واقعیت احتمالاً بیشتر هم هست)، این تسهیلات تنها برای خرید ۲۵ مترمربع خانه کفایت می‌کند. یعنی یک خانوار باید ۱۲ سال کار کند، تمام درآمد خود را صرف قسط کند و در نهایت، صاحب یک اتاق کوچک شود!
سؤال اصلی اینجاست که چه کسانی قرار است این وام را دریافت کنند؟ کارگری که حداقل حقوقش در سال جدید ۱۰ میلیون و ۳۹۹ هزار تومان تعیین شده، چگونه باید از پس پرداخت این اقساط بربیاید؟ آیا بانک مرکزی انتظار دارد این افراد در کنار کار روزانه، یک شیفت دیگر هم فقط برای پرداخت اقساط وام کار کنند؟
سیاست‌های پولی در دنیای واقعی یا بازی با اعداد؟
افزایش سقف تسهیلات در ظاهر می‌تواند نشانه‌ای از حمایت مالی دولت باشد، اما در واقعیت، به نظر می‌رسد که تصمیم‌گیرندگان این طرح، هیچ شناختی از وضعیت معیشتی مردم ندارند. شرایط سخت اقتصادی، تورم بالا و هزینه‌های سرسام‌آور زندگی، بسیاری از خانوارها را به سختی قادر به تأمین نیازهای اولیه کرده است. حال، اضافه شدن تعهدی چندمیلیاردی برای دریافت وامی که نهایتاً کفاف یک آپارتمان کوچک را هم نمی‌دهد، چه کمکی به آن‌ها خواهد کرد؟
مجلس واکنش نشان خواهد داد؟
این تصمیم بانک مرکزی، بدون شک واکنش‌های بسیاری را به دنبال خواهد داشت. اما آیا نمایندگان مجلس برای اصلاح این وضعیت اقدامی خواهند کرد؟ آیا پس از تعطیلات نوروز، طرحی برای واقعی‌تر کردن تسهیلات مسکن و متناسب‌سازی آن با توان اقتصادی مردم ارائه خواهد شد؟ یا همچنان باید شاهد تصمیماتی باشیم که نه‌تنها گره‌ای از مشکلات مردم باز نمی‌کند، بلکه فشار مالی بیشتری را به آن‌ها تحمیل خواهد کرد؟
