توافق صلح ارمنستان و آذربایجان منتشر شد؛ خبری که جای «کریدور» را خالی گذاشت
متنی کامل از سند توافق صلح میان ایروان و باکو منتشر شده است؛ سندی که بر اصول بنیادین احترام متقابل، شناسایی مرزهای موجود و تعهد به حل اختلافات بدون ادعای ارضی تاکید دارد. نکته جالب اینجاست که هیچ اشاره‌ای به موضوع جنجالی «کریدور» یا مسیر ترانزیتی میان دو کشور نشده است؛ موضوعی که در فضای سیاسی منطقه بسیار مورد بحث بوده است.
وزارت خارجه ارمنستان روز دوشنبه متن کامل توافق‌نامه‌ای را منتشر کرد که دو کشور ارمنستان و جمهوری آذربایجان برای برقراری صلح و تنظیم روابط دوجانبه به امضا رسانده‌اند. این سند ۱۷ ماده‌ای، با تأکید بر لزوم ایجاد صلحی پایدار، جامع و عادلانه، به اصول حقوق بین‌الملل و اسناد مهمی همچون منشور سازمان ملل و اعلامیه‌های بین‌المللی استناد می‌کند و بر رعایت اصل حسن همجواری تأکید دارد.
طبق ماده اول این توافق، مرزهای بین‌المللی ارمنستان و آذربایجان همان مرزهای دوران اتحاد جماهیر شوروی سابق تلقی شده و به رسمیت شناخته می‌شوند. دو کشور ضمن تأکید بر احترام متقابل به حاکمیت، تمامیت ارضی و استقلال سیاسی یکدیگر، تعهد داده‌اند که به هیچ وجه ادعای ارضی علیه هم مطرح نکنند. ماده دوم نیز با تأکید بر این مسئله، بر تعهد دو طرف مبنی بر عدم تضعیف تمامیت ارضی یا وحدت سیاسی یکدیگر در آینده تاکید دارد.
در ادامه توافق، ماده سوم و چهارم به ممنوعیت هرگونه اقدام نظامی یا تهدید به زور و همچنین عدم مداخله در امور داخلی طرف مقابل اختصاص یافته است. همچنین در ماده پنجم، بر برقراری روابط دیپلماتیک در بازه زمانی مشخص پس از تصویب توافق تأکید شده است.
موضوع تعیین و علامت‌گذاری مرز مشترک از طریق مذاکرات کمیسیون‌های مرزی در ماده ششم مطرح شده و ماده هفتم بر منع استقرار نیروهای نظامی طرف سوم در مرز تأکید دارد. ضمن اینکه دو کشور توافق کرده‌اند تا زمان نهایی شدن مرزبندی، اقدامات امنیتی مشترک و اعتمادساز را پیش ببرند.
ماده هشتم بر مبارزه با تعصب، نفرت نژادی، افراط‌گرایی خشونت‌آمیز، جدایی‌طلبی و تروریسم تمرکز دارد و ماده نهم نیز به همکاری برای شناسایی سرنوشت افراد مفقود شده در جنگ‌ها اختصاص یافته است.
ماده دهم زمینه همکاری‌های اقتصادی، ترانزیتی، زیست‌محیطی، فرهنگی و بشردوستانه را فراهم می‌کند، در حالی که ماده یازدهم تضمین می‌کند این توافق‌نامه حقوق و تعهدات بین‌المللی دیگر دو طرف را نقض نکند.
در مواد دوازدهم تا پانزدهم، مواردی چون اجرای کامل توافق، تشکیل کمیسیون نظارتی مشترک، حل و فصل مسالمت‌آمیز اختلافات احتمالی و لغو دعاوی پیشین پیش‌بینی شده است.
مطابق ماده شانزدهم، این توافق پس از طی مراحل داخلی و تبادل اسناد لازم‌الاجرا می‌شود و ماده هفدهم به زبان رسمی متن اشاره دارد که نسخه انگلیسی ملاک تفسیر در صورت اختلاف خواهد بود.
نکته قابل توجه این است که در هیچ یک از ۱۷ ماده توافق‌نامه، نامی از موضوع بسیار حساس و پرتنش «کریدور» یا مسیر ترانزیتی میان دو کشور برده نشده است؛ موضوعی که پیش‌تر در مذاکرات و اظهارنظرهای سیاسی منطقه مطرح بود و از اهمیت بالایی برخوردار است.
متن کامل این سند از سوی وزارت خارجه ارمنستان در سایت رسمی این نهاد منتشر شده است.
