مداخله اسرائیل در سویداء؛ حمایت انسانی یا اشغال سیاسی؟

از آغاز درگیری‌های اخیر در استان سویداء، اسرائیل فعالیت‌های خود در بحران میان دولت سوریه و جامعه دروزی این استان را شدت بخشیده است. بر اساس گزارش الجزیره نت، یکی از اقدامات مهم تل‌آویو، فشار بر آمریکا برای متقاعد کردن سوریه به پذیرش ایجاد گذرگاهی موسوم به «گذرگاه انسانی» میان اسرائیل و سویداء بوده است. اسرائیل این گذرگاه را به عنوان کانالی برای ارسال کمک‌های انسانی معرفی کرده است؛ اقدامی که پس از رد درخواست اسرائیل توسط اردن برای استفاده از حریم هوایی آن کشور مطرح شد.

با وجود اینکه دولت سوریه طی ماه‌های اخیر چندین کاروان کمک انسانی به سویداء اعزام کرده، شیخ حکمَت الهَجری، رهبر معنوی طایفه موحدون دروز، از همکاری با دمشق در زمینه کمک‌ها خودداری کرده است. او اخیراً از اسرائیل به دلیل حمایت از گروه‌های شورشی مخالف دولت تشکر کرده و خواستار باز شدن گذرگاه به سویداء شده است. این رویکرد الهجری موجب تعمیق شکاف میان دروزیان و دولت سوریه و تقویت حضور اسرائیل در شهر شده است.

مداخله اسرائیل در سویداء تنها به حمایت‌های انسانی محدود نشده و شامل مداخله نظامی در کنار گروه‌های مسلح علیه دولت سوریه نیز بوده است. این اقدامات اکنون به مرحله‌ی تعمیق نفوذ اسرائیل از طریق پروژه «گذرگاه انسانی» رسیده و پرسش‌های گسترده‌ای درباره اهداف پنهان آن ایجاد کرده است.

سه هدف اصلی اسرائیل در این پروژه آشکار شده است:

۱. تعمیق نفوذ در جامعه دروزی:
اسرائیل تلاش دارد با ارائه کمک‌های انسانی و ارتباط مستقیم با دروزیان، پایگاه حمایتی خود را در این جامعه گسترش دهد. با وجود رابطه نزدیک با شیخ الهجری، برخی شخصیت‌های مذهبی در استان سویداء از همکاری آشکار با اسرائیل خودداری کرده‌اند و حتی موضعی خصمانه نسبت به دولت سوریه گرفته‌اند.

۲. تثبیت مداخله اسرائیل به عنوان واقعیت موجود:
تل‌آویو قصد دارد حضور خود در وضعیت دروزیان را به عنوان یک واقعیت تثبیت‌شده جا بیندازد و بدین ترتیب اهداف توسعه‌طلبانه و امنیتی خود در جنوب سوریه را پیش ببرد. اسرائیل تاکنون بیش از ۳۵۰ کیلومتر مربع از اراضی سوریه را تحت اشغال خود درآورده و قصد دارد منطقه حائل امنیتی تا عمق ۶۰ کیلومتری ایجاد کند که شامل بخش‌هایی از استان‌های قنیطره، درعا، سویداء و ریف دمشق است.

۳. ارائه خود به عنوان «حامی اقلیت‌ها»:
اسرائیل می‌کوشد خود را به عنوان پشتیبان اقلیت‌ها در سوریه معرفی کند و شکاف میان دروزیان و دمشق را افزایش دهد. این سیاست با هدف تضعیف دولت مرکزی و تشویق نزاع‌های قومی و مذهبی در سراسر سوریه دنبال می‌شود.

در مجموع، پروژه گذرگاه اسرائیلی در سویداء نشان می‌دهد که تل‌آویو چگونه از بحران انسانی و اجتماعی برای پیشبرد اهداف سیاسی، امنیتی و توسعه‌طلبانه خود استفاده می‌کند و چگونه با ایجاد شکاف در جامعه دروزی و تقویت نفوذ خود، زمینه‌های تضعیف دولت مرکزی سوریه را فراهم می‌آورد.