ایران روی لبه بحران آب؛ جهنم واقعی در پیش

با گذشت تنها دو هفته از مهرماه، آخرین آمارهای رسمی نشان می‌دهد ذخایر آب در سدهای کشور کاهش قابل توجهی داشته است. بر اساس داده‌های شرکت مدیریت منابع آب ایران، میزان پرشدگی سدها از ۳۶ درصد در پایان تابستان، به ۳۵ درصد در نیمه مهرماه رسیده است. اگرچه این افت تنها یک درصد به نظر می‌رسد، اما در واقع معادل از دست رفتن حدود ۶۵۰ میلیون مترمکعب آب است؛ حجمی که سه برابر ظرفیت سد کرج برآورد می‌شود.

کاهش ۵۰ درصدی ورودی سدها
کارشناسان منابع آب تأکید دارند که ورودی آب به سدهای کشور در سال آبی جاری، از ابتدای مهر تاکنون، به نصف رسیده است. به عبارت دیگر، تنها نیمی از آبی که در همین بازه زمانی سال گذشته وارد سدها شده بود، امسال وارد شده است. کاهش چشمگیر بارش‌ها در تابستان، خشکی حوضه‌های بالادست و افت روان‌آب‌های فصلی از مهم‌ترین دلایل این کاهش عنوان می‌شوند. این در حالی است که بسیاری از مناطق کشور سال گذشته نیز با کم‌بارشی بی‌سابقه مواجه بودند و امسال منابع آب با کاهش مضاعف روبه‌رو شده‌اند.

تخلیه بیش از ۸۳۰ میلیون مترمکعب آب برای تأمین نیازها
همزمان با افت ورودی، خروجی آب از سدها افزایش یافته است. گزارش رسمی نشان می‌دهد که تنها در روزهای آغازین پاییز، بیش از ۸۳۰ میلیون مترمکعب آب از سدها خارج شده تا نیازهای حیاتی بخش‌های مختلف مانند آب شرب، صنعت، کشاورزی و محیط زیست تأمین شود. کارشناسان هشدار می‌دهند که ادامه این روند می‌تواند تراز ذخایر سدها را به پایین‌ترین سطح چند سال اخیر برساند؛ سطحی که در برخی استان‌ها پیش‌تر نیز بحران‌زا بوده است.

مقایسه با پایان تابستان و خطر افت بیشتر ذخایر
در پایان تابستان، میزان پرشدگی سدها حدود ۳۶ درصد اعلام شده بود، اما تنها در کمتر از سه هفته، این رقم به ۳۵ درصد کاهش یافته است. اگر این روند ادامه پیدا کند، کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند که تا پایان پاییز، ذخایر سدها ممکن است به زیر ۳۰ درصد برسد؛ وضعیتی که تأمین آب شرب کلان‌شهرها و مصارف کشاورزی را با چالش‌های جدی مواجه خواهد کرد.

بحران مدیریت مصرف؛ هشدار جدی محیط‌زیست
کارشناسان محیط زیست تأکید می‌کنند که کاهش ذخایر آبی تنها نمایانگر یک بحران بزرگتر است؛ بحران مدیریت مصرف. آنها می‌گویند که با وجود کم‌بارشی، هنوز امکان جلوگیری از وخامت اوضاع با مدیریت هوشمند منابع، کاهش برداشت‌های غیرمجاز و بازچرخانی آب در صنعت و کشاورزی وجود دارد. در غیر این صورت، بسیاری از سدهای حیاتی کشور ممکن است تا پایان سال آبی جاری با کاهش شدید سطح ذخیره روبه‌رو شوند؛ رخدادی که پیامدهای آن در بخش کشاورزی، تولید برق آبی و تأمین آب آشامیدنی شهرها به‌طور جدی قابل لمس خواهد بود.