سامانه بارشی تهران را دور زد / چرا همه جا باران آمد به جز تهران؟
روز چهارشنبه ۲۶ آذر، در حالی که بسیاری از استانهای کشور بارشهای قابل توجهی را تجربه کردند، تهران تقریبا خشک ماند. کارشناسان هواشناسی علت این وضعیت را جزیره گرمایی پایتخت و عدم تغذیه مناسب رطوبت میدانند و هشدار میدهند که کاهش ملموس بارشها نیازمند مدیریت بلندمدت منابع آب و تغییر الگوی کاشت است.
نقشههای پیشبینی سامانه بارشی روز چهارشنبه، بسیاری از ناظران هواشناسی را شگفتزده کرد؛ در حالی که مناطقی مانند یزد و کرمان شاهد بارش برف بودند، بخشهای مرکزی تهران تقریبا هیچ بارشی دریافت نکردند. این امر نشان میدهد که اتکا صرف به برداشتهای سطحی از نقشهها میتواند تصویر نادرستی از وضعیت جوی ارائه دهد. بر اساس آمار رسمی، میزان بارش تهران نسبت به سال گذشته حدود ۸۸ درصد کاهش یافته است، اما بررسی روند بارندگی در روزهای آینده امکان ارزیابی دقیقتر منابع آب و مدیریت شهری پایتخت را فراهم میکند.
محمد اصغری، کارشناس سازمان هواشناسی کشور و استاد دانشگاه، درباره وضعیت بارندگی در تهران میگوید: «خط و الگوی نقشهها نشان میدهد که شرایط برای تغذیه رطوبت در لایههای پایین و بالای تهران و کرج فراهم نیست. به تهران اصطلاحا «جزیره گرمایی» گفته میشود؛ ابرها ممکن است شکل بگیرند، اما گرمای کلانشهر باعث تبخیر سریع بارشها میشود.»
وی اضافه میکند که این وضعیت محدود به تهران نیست و استانهای دیگری نیز از سامانه بارشی اخیر بهرهای نبردهاند. برخی نقشهها نیز به گفته او دستکاری شده و نمیتوان به همه آنها اعتماد کرد. میانگین خطوط نقشهها نشان میدهد که ارتفاعات البرز، قزوین، زنجان، شمال غرب، کردستان و کرمانشاه نیز برای بارشهای اخیر آماده نبودهاند.
اصغری پیشبینی میکند که از فردا تا روزهای آتی، بارشها در سواحل دریای خزر کاهش خواهند یافت و بیشترین میزان بارندگی در دو سوم جنوبی کشور رخ میدهد. او همچنین هشدار داد که موج جدید بارش از شب چهارشنبه وارد کشور خواهد شد، ابتدا از بوشهر و فارس و سپس برای روز جمعه بارشهای سنگین و سیلآسا در هرمزگان و کرمان پیشبینی میشود.
این هواشناس ادامه میدهد: «بارشها در تهران و اطراف آن نمیتوانند کسری بارشهای گذشته را جبران کنند. آلودگی هوا در شرایط فعلی نقش قابل توجهی ندارد و کاهش بارشها عمدتا ناشی از جزیره گرمایی، صنعتی شدن و تغذیه نامناسب رطوبت است.»
اصغری هشدار میدهد که مدیریت بلندمدت منابع آب، تغییر الگوی کاشت و برنامهریزی شهری برای کاهش اثرات خشکسالی ضروری است. او همچنین تاکید میکند که اگرچه بارشهای سنگین ممکن است باعث آبگرفتگی شوند، اما در زمستان جاری بیشتر بارشها به صورت برف خواهد بود و سیلاب گسترده در تهران محتمل نیست.
در پایان، کارشناس هواشناسی خاطرنشان میکند: «پیشبینیهای بلندمدت همیشه دارای خطای بیشتری هستند و دقت بالاتر در پیشبینی ۲۴ تا ۴۸ ساعت آینده مشاهده میشود. بنابراین، انتظار بارش ملموس در تهران وجود دارد، اما جبران کامل کمبارشیهای گذشته امکانپذیر نیست و مدیریت هوشمند منابع آبی، تنها راهکار مقابله با اثرات خشکسالی است.»
