حادثه پلاسکو؛ ناگفته‌های پزشکی قانونی از روزی که تهران بهت‌زده شد
هشت سال پس از حادثه تلخ آتش‌سوزی و فروریختن ساختمان پلاسکو که منجر به جان باختن ۱۶ آتش‌نشان و ۵ کسبه شد، رئیس تالار تشریح پزشکی قانونی استان تهران جزئیات تازه‌ای از روند شناسایی اجساد این حادثه غم‌انگیز را بازگو کرده است.
۳۰ دی‌ماه ۱۳۹۵، صبحی که برای بسیاری از تهرانی‌ها به یادآورنده فاجعه‌ای تلخ و ماندگار شد؛ خبری منتشر شد که شهر را در شوک فرو برد. ساختمان پلاسکو، نمادی از تجارت و زندگی شهری در چهارراه استانبول، دچار حریق شد و در حالی که تعدادی از آتش‌نشانان و کسبه همچنان در ساختمان حضور داشتند، به‌طور ناگهانی فرو ریخت. عملیات آواربرداری بیش از ۱۰ روز به طول انجامید و در نهایت این حادثه جان ۱۶ آتش‌نشان و ۵ نفر از کسبه را گرفت.
اکنون، پس از گذشت هشت سال از این رخداد تلخ، رئیس تالار تشریح پزشکی قانونی استان تهران، دکتر محمدجواد هدایت‌شده، خاطرات و جزئیاتی از این فاجعه را که خود در جریان آن حضور داشته است، روایت می‌کند.
دکتر محمد جواد هدایت شده، رئیس تالار تشریح پزشکی قانونی استان تهران و متخصص پزشک قانونی در گفت‌وگو با ایسنا در این باره می‌گوید: به خاطر دارم روزی که ساختمان پلاسکو فروریخت، یک روز پنجشنبه ای بود که من در سازمان شیفت بودم. وقتی این خبر به گوش ما رسید با هماهنگی قضائی به سمت محل حادثه اعزام شدیم تا شرایط را ارزیابی کنیم.
وی ادامه می‌دهد: تقریبا چهار خیابان مانده به محل حادثه، پلیس مسیر را مسدود کرده بود و با وجود اینکه ما خودمان را معرفی کردیم باز هم اجازه ورود به ما داده نشد. بعد از حدود دو روز به ما اجازه دادند وارد محل شویم و یک کانکس نیز در اختیار ما قرار دادند تا بر کار جمع آوری اجساد نظارت کنیم.
رئیس تالار تشریح پزشکی قانونی استان تهران درباره اهمیت حضور متخصصان پزشکی قانونی در محل حادثه اظهار می‌کند: هر زمان که چنین اتفاقات بزرگی رخ می دهد؛ باید متخصصان ما در صحنه باشند و بهتر است خودمان پیکرها را جمع کنیم. در ابتدا مهم این است که فقط پیکرهای انسانی جمع آوری شود. همچنین باید دقت کنیم که اعضای بدن هر نفر درون یک کاور قرار بگیرد؛ یعنی مثلا سه دست در یک کاور قرار داده نشود.
هدایت‌شده یادآور می‌شود: بعد از چند روز، کار جمع آوری اجساد و آوار برداری به اتمام رسید و کار شناسایی ما در سازمان پزشکی قانونی آغاز شد.
وی با اشاره به راحت بودن شناسایی آتش نشانان از سایر افراد می‌افزاید: آتش نشانان به خاطر داشتن لباس فرم خاص، خیلی راحت از سایرین جدا شدند و علت مرگ بیشتر آنها نیز کاملا مشخص بود.
این متخصص پزشک قانونی درباره علت مرگ آتش نشانان اظهار می‌کند: لباس های آتش نشانان طوری طراحی شده است که تبادل حرارتی از بیرون به داخل کمتر باشد؛ بر همین اساس اکثر آتش نشانان بدنشان در لباس هایشان سالم بود؛ اما به خاطر شوک حرارتی ناشی از دمای بالا، جان خود را از دست داده بودند.
وی شوک حرارتی را قرار گرفتن لحظه‌ای در دمای بالای ۲۰۰ درجه سانتی گراد عنوان کرده و می‌گوید که این شوک باعث ایست قلبی و سپس مرگ افراد می‌شود.
رئیس تالار تشریح پزشکی قانونی استان تهران ادامه می‌دهد: در این مسئله چون چهره‌ها تقریبا قابل شناسایی بود و لباس هایشان نیز علائم و نشانه هویتی داشت، کار تشخیص هویت آتش‌نشانان به سرعت انجام شد.
هدایت شده می‌گوید: در آن مقطع اعلام زمان مرگ این افراد بسیار مهم بود، زیرا گفته می‌شد از زیر ساختمان، صداهایی شنیده می‌شود یا اینکه آتش نشانان با همکاران و اعضای خانواده خود تماس گرفته‌اند؛ این مسئله در حالیست که در بررسی های ما مشخص شد بیشتر این افراد همان لحظه اولیه جان خود را از دست داده‌اند و این فرضیات همگی رد شد.
وی می‌افزاید: در واقع تمام آتش نشانان بر اثر ایست قلبی ناشی از شوک حرارتی جان خود را از دست داده بودند؛ اما یکی از آنها که در واقع سر تیم گروه بود و از همه مسن تر، بر اثر اصابت جسم سخت به سر کشته شده بود و این فرد نیز خیلی زود فوت کرده بود و امکان اینکه با افراد بیرون ارتباط برقرار کرده باشند؛ وجود نداشت.
