شوک به کاربران اینترنت؛ درخواست لاریجانی برای قطع کامل اینترنت جهانی و محدودیت چندماهه اینترنت بین‌المللی
در روزهای اخیر، فضای مجازی ایران با انتشار یادداشتی از محمدجواد لاریجانی، رئیس پژوهشگاه دانش‌های بنیادی و تحلیلگر ارشد مسائل بین‌الملل، وارد مرحله‌ای تازه از بحث‌های جنجالی درباره آینده اینترنت شد. لاریجانی در این یادداشت، خواستار اعمال محدودیت کامل بر اینترنت بین‌المللی و بازنگری اساسی در سیاست‌های ارتباطی کشور شده است.
در این گزارش، جزئیات این پیشنهاد و پیامدهای احتمالی آن برای کاربران و کسب‌وکارهای ایرانی بررسی شده است.
جزئیات درخواست لاریجانی برای محدودیت اینترنت جهانی
محمدجواد لاریجانی در بخش پایانی یادداشت خود، با اشاره به آنچه «نقش عناصر نفوذی دشمن» در فضای مجازی خوانده، تأکید می‌کند:
«ما باید از ژست‌های "اینترنت بازانه" دست بکشیم؛ ضمن تسهیل کسب‌وکار و اتصالات داخلی، در شبکه ملی حتماً برای چندین ماه اتصال خارجی را کاملاً تحت کنترل، محدودیت و نظارت قرار دهیم؛ چالش امنیتی را باید سریع و مؤثر مرتفع کنیم؛ شعارهای ساختگی مانند "دسترسی آزاد به اطلاعات" و یا "تسهیل تعامل با محیط‌های اجتماعی فضای مجازی"، همه، فرع بر امنیت ملّی ما است. باید ریشه نفوذ دشمن در کشور و سازماندهی‌های وسیع آنها را با ضربات کوبنده و قوی و مؤثر ریشه‌کن کنیم. این، یک اولویت مهمّ است.»
او همچنین تأکید کرده که شبکه ملی اطلاعات باید به عنوان تنها کانال اصلی ارتباطی عمل کند و اتصال به اینترنت بین‌المللی باید به طور کامل محدود و تحت نظارت باشد.
واکنش‌ها و پیامدهای احتمالی برای اقتصاد دیجیتال
این نخستین بار است که پیشنهاد قطع چندماهه اینترنت جهانی به عنوان راهبردی امنیتی از سوی یک چهره شاخص سیاسی و دانشگاهی مطرح می‌شود. این درخواست در حالی بیان شده که طی سال‌های اخیر، وزارت ارتباطات و سایر نهادهای مسئول، همواره بر توسعه اقتصاد دیجیتال و افزایش سهم آن در تولید ناخالص داخلی کشور تأکید داشته‌اند. کارشناسان هشدار داده‌اند که اجرای چنین محدودیتی می‌تواند کسب‌وکارهای مبتنی بر فناوری، شرکت‌های صادرات‌محور، فریلنسرها و توسعه‌دهندگان نرم‌افزار را با چالش جدی مواجه سازد و بازار فناوری ایران را از جریان جهانی دانش و نوآوری جدا کند.
شبکه ملی اطلاعات؛ انزوا یا تاب‌آوری؟
در سال‌های گذشته، توسعه شبکه ملی اطلاعات به عنوان یکی از اولویت‌های فنی کشور مطرح بوده است. با این حال، بسیاری از تحلیل‌گران و حتی برخی مسئولان سابق تأکید دارند که شبکه ملی اطلاعات به معنای جایگزینی کامل اینترنت بین‌الملل نیست و باید بستری برای تاب‌آوری زیرساختی و ارائه خدمات بومی باشد، نه انزوای فناورانه.
جمع‌بندی
در صورت اجرای پیشنهاد لاریجانی، ایران برای چند ماه از اینترنت جهانی جدا خواهد شد؛ رویکردی که می‌تواند پیامدهای فنی، اقتصادی و اجتماعی گسترده‌ای به دنبال داشته باشد. اکنون باید دید این دیدگاه جنجالی به سطح تصمیم‌گیری رسمی خواهد رسید یا در حد یک هشدار و تحلیل باقی می‌ماند.
