چرا هوش مصنوعی اینقدر شبیه انسان حرف می‌زند؟

فرارو- هوش مصنوعی مولد (Generative AI) اخیراً توجه گسترده‌ای از سوی کاربران و رسانه‌ها جلب کرده است. این فناوری می‌تواند متن تولید کند، شعر بسراید و حتی با کاربران وارد مکالمه شود. برخی از خروجی‌های آن آنقدر طبیعی هستند که افراد را به اشتباه می‌اندازند.

به گزارش فرارو به نقل از ساینس الرت، متخصصان برای توضیح نحوه عملکرد این سیستم‌ها، آن‌ها را با نمونه‌های قابل فهمی مانند جعبه سیاه، تکمیل خودکار جملات و شبیه‌ساز گفتار مقایسه می‌کنند.

هوش مصنوعی اغلب به عنوان «ماشین حساب کلمات» توصیف می‌شود؛ سیستمی که داده‌های زبانی را پردازش و روابط میان آن‌ها را محاسبه می‌کند. هرچند این مقایسه برخی پیچیدگی‌ها و خطرات فناوری، از جمله سوگیری، خطا و مسائل اخلاقی را نادیده می‌گیرد، اما اصل قضیه درست است: هوش مصنوعی در نهایت الگوریتمی برای محاسبه و شبیه‌سازی الگوهای زبان انسان است.

زبان‌ها دارای ساختارهای پنهانی هستند که ترتیب کلمات را شکل می‌دهند. ذهن انسان به طور ناخودآگاه این الگوها را پردازش می‌کند و ترکیب‌های طبیعی و رایج را انتخاب می‌کند؛ مثلاً شنیدن عبارت «فلفل و نمک» به جای «نمک و فلفل» ممکن است عجیب به نظر برسد. این فرایند در زبان‌شناسی با نام همایندی (Collocations) شناخته می‌شود.

یکی از ویژگی‌های کلیدی مدل‌های زبانی، ایجاد حس «طبیعی بودن» متن است؛ طوری که گاهی انسان تصور می‌کند با یک فرد واقعی گفت‌وگو می‌کند. این سیستم‌ها با تحلیل روابط آماری میان کلمات، متونی تولید می‌کنند که روان و طبیعی به نظر می‌رسند و می‌توانند توجه کاربر را جلب کنند. پژوهش‌ها نشان می‌دهند ریشه‌های این فناوری تنها به علوم کامپیوتر محدود نمی‌شوند؛ مطالعات زبان‌شناسی نقش اساسی در توسعه آن داشته است. پیش‌نمونه‌های امروزی مانند GPT-5 و Gemini، در آغاز ابزارهای ترجمه ماشینی دوران جنگ سرد بودند و با گذشت زمان، از ترجمه صرف به درک و شبیه‌سازی زبان انسان تغییر مسیر دادند.

با این حال، هوش مصنوعی تنها یک سیستم محاسباتی است. اگر از چت‌باتی مانند ChatGPT بخواهید درباره عشق یا مفاهیم شخصی مانند «من و تو» صحبت کند، پاسخ‌هایی تولید می‌شود؛ اما واقعیت این است که سیستم نه خود «من» دارد، نه شما را می‌شناسد و نه عشق را تجربه می‌کند. هوش مصنوعی فقط محاسبه می‌کند و درک یا احساس واقعی ندارد.