چرا واکسن آنفلوآنزا برای کودکان ضروری است؟/ توصیه‌های مهم والدین
با فرا رسیدن فصل پاییز و زمستان، نگرانی والدین از ابتلای کودکان به آنفلوآنزا افزایش می‌یابد. این بیماری ویروسی اگرچه گاهی شبیه سرماخوردگی خفیف شروع می‌شود، اما می‌تواند به سرعت عوارض جدی ایجاد کند و جان کودکان را تهدید کند.
آنفلوآنزا، یک بیماری ویروسی با پتانسیل ایجاد عوارض شدید است که نباید دست‌کم گرفته شود. کودکان، به‌ویژه خردسالان، جزو گروه‌های پرخطر هستند و بیش از دیگران در معرض پیامدهای جدی آن قرار دارند.
شیوع و اهمیت بیماری
طبق گزارش سازمان جهانی بهداشت، در هر فصل سرما بین ۵ تا ۱۵ درصد جمعیت جهان به آنفلوآنزا مبتلا می‌شوند. این بیماری سالانه موجب ۳ تا ۵ میلیون مورد ابتلای شدید و حدود ۲۹۰ تا ۶۵۰ هزار مرگ ناشی از عوارض تنفسی می‌شود. ۹۹ درصد از مرگ‌های ناشی از عفونت‌های تنفسی تحتانی مرتبط با آنفلوآنزا در کودکان زیر ۵ سال، در کشورهای در حال توسعه رخ می‌دهد. این آمار نشان می‌دهد که آنفلوآنزا در کودکان یک تهدید واقعی و جدی است، نه یک بیماری خفیف گذرا.
نشانه‌ها و علائم
آنفلوآنزا در کودکان معمولاً با تب ناگهانی، سرفه، گلودرد، آبریزش بینی، بدن‌درد، سردرد و خستگی همراه است. علائم گوارشی مانند تهوع، استفراغ و اسهال نیز نسبتا شایع هستند و ممکن است والدین را به اشتباه بیندازد و آن را با مسمومیت یا عفونت‌های گوارشی اشتباه بگیرند.
نحوه انتقال ویروس
مرکز کنترل و پیشگیری بیماری‌های آمریکا (CDC) گزارش می‌دهد که ویروس عمدتاً از طریق قطرات تنفسی منتشر می‌شود. این قطرات هنگام سرفه، عطسه یا حتی صحبت کردن فرد بیمار پخش می‌شوند و می‌توانند توسط دیگران استنشاق شوند. همچنین تماس با سطوح آلوده مانند دستگیره‌ها و اسباب‌بازی‌ها و سپس لمس دهان، بینی یا چشم‌ها نیز راه انتقال است. کودکان به دلیل تماس نزدیک در مهدکودک‌ها و مدارس، بیشتر در معرض خطر هستند.
فرد آلوده می‌تواند یک روز قبل از شروع علائم و تا ۵ تا ۷ روز پس از آن ناقل بیماری باشد. در کودکان و افراد با نقص ایمنی، این بازه ممکن است طولانی‌تر شود، که کنترل بیماری را دشوار می‌کند.
عوارض جدی و تهدیدکننده حیات
اگرچه بسیاری از کودکان پس از چند روز بهبود می‌یابند، اما برخی ممکن است دچار عوارض جدی شوند. پنومونی، کم‌آبی بدن، اوتیت، سینوزیت و التهاب مغز (انسفالیت) از جمله این عوارض هستند. کودکان زیر دو سال و کسانی که بیماری‌های زمینه‌ای مانند آسم، بیماری قلبی یا نقص ایمنی دارند، بیشتر در معرض بستری شدن یا مرگ قرار می‌گیرند.
نقش واکسن در پیشگیری
مهم‌ترین ابزار محافظت از کودکان، واکسیناسیون سالانه است. CDC و سازمان جهانی بهداشت توصیه می‌کنند تمام افراد بالای ۶ ماه هر سال واکسن آنفلوآنزا دریافت کنند. بهترین زمان تزریق اواخر تابستان تا اوایل پاییز است، اما حتی در ماه‌های بعد نیز واکسن موثر است. کودکان ۶ ماهه تا ۹ سال که برای اولین بار واکسن دریافت می‌کنند، نیاز به دو دُز با فاصله حداقل ۴ هفته دارند.
واکسن‌های موجود در ایران
-
فلوگارد: واکسن نوترکیب ایرانی بدون تخم‌مرغ، ویژه بالای ۱۸ سال.
-
اینفلوواک تترا (هلندی): واکسن غیرفعال چهار ظرفیتی، مناسب کودکان بالای ۶ ماه و بزرگسالان.
-
واکسی‌گریپ تترا (فرانسوی): واکسن غیرفعال چهار ظرفیتی، برای کودکان بالای ۶ ماه و بزرگسالان.
تمام این واکسن‌ها ایمن و مؤثرند و نمی‌توانند موجب ابتلا به بیماری شوند، زیرا ویروس موجود در آنها غیرفعال است یا از اجزای ویروس ساخته شده.
درمان دارویی
اگر کودک مبتلا شود، داروهای ضدویروس مانند اوسلتامیویر می‌توانند شدت بیماری و احتمال بروز عوارض را کاهش دهند. درمان باید در ساعات اولیه آغاز شود؛ بنابراین مراجعه سریع به پزشک پس از شروع علائم در کودکان پرخطر حیاتی است.
توصیه نهایی به والدین
آنفلوآنزا بیماری‌ای نیست که بتوان آن را نادیده گرفت. رعایت بهداشت فردی، شست‌وشوی مرتب دست‌ها، پرهیز از تماس با افراد بیمار و مهم‌تر از همه واکسیناسیون سالانه، بهترین راه‌های محافظت از کودکان هستند. والدین باید علائم هشداردهنده مانند تنگی نفس، تب بالا، بی‌حالی شدید یا بی‌اشتهایی را جدی بگیرند و بلافاصله کودک را نزد پزشک ببرند. واکسن آنفلوآنزا ابزاری علمی و ایمن است که می‌تواند جان هزاران کودک را نجات دهد.
