پشت پرده بازی‌های سیاسی پاریس علیه ایران چیست؟
در حالی‌که زمزمه‌های آغاز دور تازه‌ای از مذاکرات میان ایران و آمریکا شنیده می‌شود، موضع‌گیری جنجالی وزیر خارجه فرانسه علیه برنامه‌های موشکی و هسته‌ای ایران، معادلات دیپلماتیک را وارد مرحله‌ای تازه کرده است.
با نزدیک شدن به احتمال آغاز دور تازه‌ای از گفتگوها میان ایران و ایالات متحده، تنش‌ها در فضای دیپلماسی هسته‌ای بار دیگر شدت گرفته است. در این شرایط حساس، ژان ایو لودریان، وزیر خارجه فرانسه در جریان نشست پرسش و پاسخ اندیشکده شورای آتلانتیک، ادعایی مطرح کرد که واکنش صریح مقامات ایرانی را به همراه داشت. او در این نشست اظهار داشت: «ایران تهدیدی جدی برای منافع امنیتی فرانسه محسوب می‌شود، چرا که شهر مارسی و دیگر مناطق حساس در تیررس موشک‌های ایرانی قرار دارند. همچنین متحدان ما در منطقه نیز با همین تهدید مواجه‌اند. به همین دلیل، این مسئله را با تمام جدیت پیگیری می‌کنیم.»
در پاسخ به این اظهارات، اسماعیل بقایی همپایان، سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان در پیامی در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «ادعای وزیر خارجه فرانسه مبنی بر این‌که ایران در آستانه ساخت سلاح هسته‌ای قرار دارد، کاملاً بی‌اساس و غیرقابل قبول است.»
این تنش دیپلماتیک در شرایطی شکل گرفته که تلاش‌هایی از سوی مقامات ایرانی برای ادامه گفتگوها در جریان است. وزیر خارجه کشورمان در تماس با مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، بر پایبندی ایران به مسیر دیپلماسی و شفاف‌سازی در خصوص ماهیت صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای تأکید کرده و شرط بازگشت به توافق برجام را وجود اراده‌ای واقعی و پرهیز از مواضع غیرمنطقی دانسته است. وی تصریح کرده که اگر نگرانی‌ها صرفاً پیرامون احتمال دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای است، رسیدن به توافق کاملاً ممکن است.
در همین راستا، عباس عراقچی، مذاکره‌کننده ارشد ایران نیز با اشاره به گفت‌وگوهای انجام‌شده با سه کشور اروپایی در یک سال اخیر، از آمادگی تهران برای ادامه مذاکرات با اروپا، چه در قالب اتحادیه اروپا و چه در قالب تروئیکای اروپایی (فرانسه، آلمان و انگلیس) خبر داد. عراقچی ابراز امیدواری کرد که این مذاکرات با نگاهی واقع‌بینانه و به دور از انگیزه‌های سیاسی پیگیری شود.
در همین حال، جلال ساداتیان، دیپلمات پیشین ایران در بریتانیا و کارشناس ارشد سیاست خارجی، در گفت‌وگو با فرارو، ابعاد پنهان رفتارهای اخیر فرانسه را تحلیل کرده است. به باور او، علت اصلی شدت گرفتن مواضع کشورهای اروپایی، نگرانی از نادیده گرفته‌شدن آن‌ها در روند مذاکرات است.
ساداتیان در این‌باره گفت: «اروپایی‌ها نگرانند که ایران، آن‌ها را به حساب نیاورد. بعد از آغاز مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا در عمان، گفتگوهای اروپا با ایران توسط آقایان قریب‌آبادی و تخت‌روانچی عملاً کنار گذاشته شد. این وضعیت به‌ویژه پس از زمستان سخت و توقف تعاملات دیپلماتیک، اروپایی‌ها را دچار نگرانی کرده است. آن‌ها بیم دارند که فرصت اثرگذاری در مذاکرات از دست برود، چرا که روند پیش‌بینی‌شده در برجام شامل فرآیندی سه‌ماهه است و اگر از بازه خرداد عبور کنیم و پس از آن مهرماه نیز بگذرد، عملاً سازوکار اسنپ‌بک (بازگشت خودکار تحریم‌ها) بی‌اثر خواهد شد.»
وی ادامه داد: «در نتیجه، فرانسه و سایر اعضای تروئیکا در تلاشند از طریق اعمال فشار سیاسی، ایران را به امتیازدهی وادار کنند. طرف آمریکایی نیز در برهه‌هایی خواستار توقف کامل برنامه هسته‌ای ایران شده، اما ایران چنین چیزی را نمی‌پذیرد. اختلافاتی نیز بر سر سطح غنی‌سازی اورانیوم وجود دارد، به‌ویژه در مورد غنی‌سازی ۳.۶۷ درصدی که مسأله بر سر آن است که آیا این فرآیند باید در داخل ایران انجام شود یا به خارج واگذار شود. اروپایی‌ها به بهانه غنی‌سازی ۲۰ یا ۶۰ درصدی، ادعا می‌کنند نگران ماهیت نظامی برنامه هسته‌ای ایران هستند. در حالی‌که ایران تنها در صورتی حاضر به بازگشت کامل به توافق هسته‌ای است که تحریم‌های بی‌مبنا و یک‌جانبه غرب به‌صورت اساسی کاهش یافته یا به‌طور کامل لغو شود.»
این کارشناس ارشد تأکید کرد: «آنچه اکنون فضای مذاکرات را پیچیده کرده، بی‌اعتمادی ایران نسبت به پایبندی آمریکا به تعهدات خود در آینده است. ایران نمی‌خواهد بار دیگر همه مفاد توافق را اجرا کند، اما از سوی مقابل هیچ امتیاز ملموسی دریافت نکند.»
ساداتیان در ادامه افزود: «برخی از تحریم‌های آمریکا توسط رئیس‌جمهور و بخشی دیگر توسط کنگره اعمال شده‌اند و رفع هر کدام از این تحریم‌ها نیازمند زمان و فرآیند حقوقی مجزاست. لذا رسیدگی به این موضوع نیازمند بررسی‌های کارشناسی دقیق از سوی نهادهایی نظیر بانک مرکزی آمریکا و فدرال رزرو است. هرچند تمرکز اصلی آمریکا بر مسائل هسته‌ای است، اما ابعاد موشکی نیز یکی از دغدغه‌های طرف‌های اروپایی محسوب می‌شود. آن‌ها نمی‌خواهند ایران به سطحی از توانمندی برسد که موشک‌هایش اروپا را نیز پوشش دهد.»
او همچنین از نقش بنیامین نتانیاهو در سنگ‌اندازی بر سر مسیر مذاکرات پرده برداشت و گفت: «نتانیاهو تلاش دارد از طریق لابی‌گری در آمریکا، چه در کنگره و چه در رسانه‌های وابسته به تل‌آویو، فضای مذاکرات را متشنج کرده و مانع پیشرفت آن شود. این اقدامات در فرانسه نیز اثرگذار بوده و منجر به آن شده که برخی سیاستمداران فرانسوی نسبت به آینده تقویت موقعیت منطقه‌ای ایران پس از رفع تحریم‌ها ابراز نگرانی کنند.»
