جنگ ایران و اسرائیل امروز دوشنبه ۱۴ مهر ۱۴۰۴ | آیا شعله‌های جنگ دوم روشن می‌شود؟
تنش‌ها میان تهران و تل‌آویو در روزهای اخیر شدت گرفته و هشدارهای مقامات دو طرف، فضای منطقه را ملتهب‌تر از همیشه کرده است. حالا پرسش اصلی این است: آیا جنگی تازه در راه است و کدام طرف نخستین گلوله را شلیک خواهد کرد؟
گمانه‌زنی‌های کارشناسان سیاسی و نظامی، به‌همراه تهدیدهای متقابل مقام‌های ایران و اسرائیل، از احتمال درگیری مجدد خبر می‌دهد. آنچه شرایط را پیچیده‌تر کرده، تحرکات آمریکا در خاورمیانه است. اعزام هواپیماهای سوخت‌رسان ایالات متحده به منطقه یادآور همان اقداماتی است که در جریان گفت‌وگوهای هسته‌ای با ایران در بهار سال جاری رخ داد.
در همین فضا، آویگدور لیبرمن وزیر دفاع پیشین و نماینده پارلمان اسرائیل، هشدار داده که ایران ممکن است به زودی به حمله‌ای پیش‌دستانه علیه اسرائیل دست بزند.
از سوی دیگر، در داخل ایران، اگرچه برخی سیاستمداران معتقدند احتمال وقوع جنگ دوم ضعیف است، اما روزنامه کیهان در سرمقاله‌ای اعلام کرده:
«این رویارویی را باید بسیار محتمل دانست. لزوماً این‌طور نیست که این بار حریف ضربه اول را بزند!»
تهدیدها و تحلیل‌ها؛ آیا جنگ حتمی است؟
مجموعه‌ای از تهدیدهای پی‌درپی مقامات اسرائیلی و پاسخ‌های تلویحی مقام‌های ایرانی، فضای پرتنشی ایجاد کرده است. افشار سلیمانی، سفیر پیشین ایران در آذربایجان، در گفت‌وگو با یورونیوز تأکید می‌کند:
«وقوع احتمالی هرگونه جنگ دیگر میان اسرائیل و ایران بستگی به کم‌وکیف کنش‌ها و واکنش‌های این دو و آمریکا دارد. اگر اجرای تحریم‌های بین‌المللی پس از اسنپ‌بک فشار زیادی بر ایران نگذارد و ایران به غنی‌سازی اورانیوم یا توسعه موشک‌های بالستیک ادامه دهد، احتمال حمله نظامی علیه ایران افزایش می‌یابد.»
او همچنین هشدار می‌دهد خسارت ایران در جنگ احتمالی دوم بسیار بیشتر از اسرائیل خواهد بود و تنها راه جلوگیری از چنین فاجعه‌ای، دیپلماسی فعال و استفاده از تجربه کشورهایی چون روسیه، چین و هند است.
نه جنگ، نه صلح؛ استراتژی تل‌آویو؟
محمدعلی ابطحی، فعال سیاسی اصلاح‌طلب، معتقد است اسرائیل وضعیت فعلی «نه جنگ و نه صلح» را به جنگ مستقیم با ایران ترجیح می‌دهد. او می‌گوید:
«اگر طرح ترامپ در غزه شکست بخورد، احتمال حمله به ایران بیشتر می‌شود تا شکست غزه پوشانده شود. اما به نظر من برای اسرائیل همین وضعیت کنونی بهتر از جنگ است چون در درگیری مستقیم با ایران، آسیب‌های جدی خواهد دید.»
حملات مقطعی یا جنگی تمام‌عیار؟
در همین حال، هوشنگ امیراحمدی، رئیس مرکز مطالعات خاورمیانه در دانشگاه راتگرز آمریکا، دیدگاهی متفاوت دارد. او معتقد است:
«اسرائیل از این پس با ایران همان کاری را خواهد کرد که سال‌ها با فلسطین کرد؛ حملات مقطعی و موضعی. اما اگر ایران پاسخ قاطع بدهد، آن وقت شرایط تغییر می‌کند. به باور من جمهوری اسلامی احتمالاً به این حملات مقطعی پاسخ نمی‌دهد.»
پیامدهای سنگین جنگ دوم؛ از فروپاشی اقتصادی تا تغییر نقشه خاورمیانه
سلیمانی دربارۀ نتایج احتمالی هشدار می‌دهد:
«مهم‌ترین پیامد چنین جنگی، فروپاشی اقتصادی و سپس بحران‌های داخلی است که حتی می‌تواند کشور را به سمت تجزیه سوق دهد.»
ابطحی هم باور دارد این جنگ پیامدهای منطقه‌ای سنگینی خواهد داشت:
«اگر چنین جنگی رخ دهد، محدود به ایران و اسرائیل و آمریکا نمی‌ماند و می‌تواند به تغییر نقشه خاورمیانه منجر شود.»
امیراحمدی نیز معتقد است هرگونه جنگ جدی می‌تواند پای آمریکا، روسیه و حتی چین را به میدان بکشاند:
«اگر آمریکا وارد درگیری شود، روسیه و چین هم به دلیل منافع‌شان در ایران، بی‌طرف نمی‌مانند.»
حملۀ پیش‌دستانه؛ تله یا فرصت؟
بحث حملۀ پیش‌دستانه همچنان محل اختلاف جدی کارشناسان است. سلیمانی می‌گوید:
«اسرائیل می‌خواهد ایران را تحریک کند تا حمله پیش‌دستانه انجام دهد تا آمریکا راحت‌تر وارد جنگ شود.»
در مقابل، ابطحی تأکید دارد:
«من به شدت با حملۀ پیش‌دستانه مخالفم. ایران هرگز نباید آغازگر جنگ باشد. جنگ، تلخ‌ترین واژه بشریت است.»
اما امیراحمدی از زاویه‌ای دیگر نقد می‌کند:
«دکترین نظامی ایران دفاعی است، نه پیش‌دستانه. جمهوری اسلامی هنوز مقدمات لازم برای چنین اقدامی را ندارد. اسرائیل بمب اتمی دارد و آمریکا را پشت سر خود می‌بیند. ایران باید پیش از هر حملۀ احتمالی، بازسازی توان نظامی خود را در دستور کار قرار دهد.»
ادعای رسانه عربی؛ زرادخانه ۲۰ هزار موشکی ایران
در همین حال، رسانۀ عربی "ارم نیوز" مدعی شده که ایران خود را برای جنگ قریب‌الوقوع آماده کرده و حدود ۲۰ هزار موشک بالستیک و کروز را برای شلیک آماده نگه داشته است.
