ایران و لبنان در مسیر مذاکرات: آیا سوئیس میزبان ماجراهای پشت پرده است؟
وزیر خارجه لبنان دعوت به گفت‌وگو با همتای ایرانی در کشوری بی‌طرف کرده است؛ حرکتی که واکنش دیپلماتیک ایران را به دنبال داشت و سوال‌ها درباره نقش حزب‌الله و سیاست‌های تهران در لبنان دوباره پررنگ شده است.
لبنانی‌ها همچنان بر این باورند که ایران از حزب‌الله حمایت می‌کند یا دست‌کم اینگونه نشان می‌دهد و روند قبلی را ادامه می‌دهد؛ در حالی که فشار آمریکا بر بیروت برای خلع سلاح و محدود کردن فعالیت‌های نظامی حزب‌الله ادامه دارد. همزمان، انتشار گزارش‌هایی درباره بازسازی توان نظامی حزب‌الله و ادعاهای مربوط به ارسال تسلیحات در رسانه‌های عربی و بین‌المللی، و همچنین افزایش ترورهای اسرائیل به‌خصوص در جنوب لبنان و تهدیدهای حمله مجدد، باعث شده بحث درباره نقش ایران پررنگ‌تر شود.
فرارو- وزیر امور خارجه لبنان در مصاحبه‌ای تلویزیونی، سید عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران را به مذاکره در کشوری بی‌طرف، با اشاره به سوئیس، برای حل مسائل معوق میان دو طرف دعوت کرد. این دعوت با پاسخ دیپلماتیک عراقچی همراه شد که پیام‌هایی در دل خود دارد.
به گزارش فرارو، مذاکرات در کشورهای بی‌طرف معمولاً در زمان‌های تنش یا تخاصم انجام می‌شوند و کشور میزبان بخشی از منازعه نیست؛ نمونه‌های آن شامل مذاکرات ایران و ۱+۵ در مسیر توافق هسته‌ای، مذاکرات آمریکا و ویتنام در پاریس در دهه ۶۰ و ۷۰ میلادی، و مذاکرات پایان جنگ ایران و عراق در سال ۱۳۶۷ است که در ژنو سوئیس و مقر سازمان ملل در نیویورک برگزار شد. در این زمینه، باید پرسید آیا بین ایران و لبنان چنین شرایطی وجود دارد که نیازمند میانجیگری کشوری ثالث باشند؟
واکنش نرم ایران
وزیر امور خارجه ایران، شاید با توجه به این پیش‌زمینه، واکنشی نرم به دعوت یوسف رجی، همتای لبنانی خود نشان داد. عراقچی در توئیتر عربی نوشت:
«دوست عزیزم یوسف رجی وزیر خارجه لبنان در مصاحبه با ام‌تی‌وی لبنان، از من برای مذاکره دعوت کرده است. ما در امور داخلی لبنان دخالت نمی‌کنیم؛ اما از هر گونه گفتگو با هدف پیشبرد روابط دوجانبه ایران و لبنان استقبال می‌کنیم. احتیاجی به کشور ثالث نیست. از همکارم یوسف برای سفر به تهران دعوت می‌کنم و اگر از من برای سفر به بیروت دعوت شود، با کمال میل می‌پذیرم.»
اسماعیل بقائی، سخنگوی وزارت امور خارجه نیز در نشست دوشنبه خود بر موضع مشابه تأکید کرد:
«ما با لبنان رابطه خوبی داریم و سفارتخانه‌های دو کشور فعال هستند. روابط ایران و لبنان همواره طولانی، مبتنی بر احترام متقابل و متکی بر منافع مشترک بوده است. دوستی و انس عمیقی که میان مردم ایران و مردم لبنان وجود دارد، نیازی به توضیح ندارد. صحبت‌هایی که وزیر خارجه لبنان مطرح کردند، بلافاصله با پاسخ مثبت وزیر امور خارجه کشورمان همراه شد. ما هیچ مداخله‌ای در امور داخلی لبنان نداریم و مسائل لبنان مربوط به خود لبنانی‌هاست. در عین حال، همواره آماده تعامل و گفت‌وگو با دولت لبنان هستیم. همان‌طور که در یکی دو ماه اخیر نیز مشاهده شد، مذاکرات خوبی میان دبیر شورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران و طرف‌های لبنانی برگزار شد و همچنین دیدارهای مثبتی بین وزیر امور خارجه ایران و همتای لبنانی او در حاشیه چند نشست منطقه‌ای و بین‌المللی انجام گرفته است.»
لبنان از ایران چه می‌خواهد؟
دولت مستقر در بیروت، نسبت به برخی مواضع گذشته ایران معترض است. این دولت که سال گذشته با حمایت فرانسه، عربستان و آمریکا سر کار آمد، اعتراض علنی به نقش ایران در حمایت از شیعیان لبنان را برجسته‌تر کرد. فشار آمریکا بر بیروت در این دوران بیشتر شد و دو موضوع خلع سلاح حزب‌الله و تعطیلی شبکه مالی این گروه، مرکز توجه واشنگتن بود.
حمایت علنی ایران از حزب‌الله و جریان مقاومت، اختلافاتی میان تهران و بیروت ایجاد کرد. از پاییز گذشته تاکنون، هرگاه مقامات ایرانی موضعی درباره سلاح حزب‌الله و جریان مقاومت بیان کردند، بیروت واکنش تندی نشان داده است. در اردیبهشت امسال، وزارت خارجه لبنان برای نخستین بار سفیر ایران را به خاطر اظهاراتش درباره خلع سلاح و مسائل داخلی لبنان احضار کرد. چند روز بعد، ایران اظهارات خود را اصلاح کرد و اعلام کرد در امور داخلی لبنان دخالتی ندارد.
با این حال، لبنانی‌ها معتقدند ایران همچنان از حزب‌الله حمایت می‌کند یا حداقل این گونه نشان می‌دهد، در حالی که آن‌ها تحت فشار آمریکا به دنبال محدود کردن فعالیت‌های نظامی حزب‌الله و خلع سلاح آن هستند. در کنار افزایش خبرسازی‌ها درباره ایران، مواردی مانند برخورد تند جوزف عون با علی لاریجانی در سفر اخیر به بیروت نیز منتشر و سپس حذف شد. گذشته از این، سال گذشته لبنان ورود هواپیماهای ایران را ممنوع و برخی از آن‌ها را بازرسی کرد، مدعی انتقال تسلیحات و پول از این مسیر؛ دو موضوعی که در قطعنامه ۱۷۰۱ به عنوان خط قرمز شناخته شده است.
لبنانی‌ها به صراحت اعلام می‌کنند که خواستار همکاری با ایران هستند، اما تأکید دارند که تهران باید با دولت لبنان و نه یک گروه خاص در این کشور ارتباط داشته باشد. ایران نیز موضع خود را روشن کرده است: هیچ مداخله‌ای در امور داخلی لبنان ندارد و تصمیم‌گیری درباره مسائل داخلی به عهده مردم لبنان است.
