بالاترین حکم ممکن برای پژمان جمشیدی چیست؟
پرونده جنجالی اتهام تجاوز به عنف علیه یک بازیگر سرشناس سینما، جامعه هنری و حقوقی را در شوک فرو برده است.
روز گذشته، قوه قضائیه اعلام کرد که پس از شکایت زنی علیه یکی از بازیگران مطرح کشور با اتهام تجاوز به عنف، پرونده به مرجع قضایی احضار شده است. در پی تحقیقات اولیه و بررسی‌های دادسرا در شعبه ۹ دادگاه کیفری یک تهران، قاضی پرونده قرار وثیقه را تبدیل به بازداشت کرد.
گزارش‌ها حاکی است که او پس از طی مراحل اداری به زندان قزل‌حصار منتقل شده است.
در گفت‌وگوی رسانه‌ای با ایرنا، یک تهیه‌کننده با تأیید ضمنی اتهام تجاوز به دختری ۲۰ ساله، ادعا کرد این دومین شکایت از این هنرپیشه است و بار نخست با دخالت وکیل و پرداخت پول حل‌وفصل شده است.
با مطرح شدن این پرسش که اگر اتهام اثبات شود، چه مجازاتی در انتظار این چهره سینما خواهد بود، علیرضا بهشتی، وکیل پایه یک دادگستری و متخصص جزا و جرم‌شناسی، توضیح داد:«پس از طرح شکایت و تشکیل پرونده، بازپرس تحقیقات را انجام می‌دهد و اگر اتهام را وارد بداند، پرونده به دادگاه کیفری یک می‌رود.»
«تصمیم و رأی دادگاه درباره این پرونده بستگی به آن دارد که اتهام وارده چه اتهامی باشد … اگر رابطه‌ای وجود داشته باشد، در چه حد بوده؟ با رضایت یا به عنف و یا رابطه نامشروعِ دون‌الحد بوده که اثبات این‌ها با مرجع قضایی است.»
بهشتی که دقیقاً نوع اتهام را نمی‌داند، در ادامه گفت:«اگر جرم تجاوز به عنف اثبات شود و مجرمیت فرد احراز شود، مجازات آن سلب حیات و اعدام است.»
«اگر قبلاً شاکی و متهم با یکدیگر دوست بوده باشند و رابطهٔ آنها با رضایت نسبی بوده باشد، حکم هر یک از طرفین ماجرا ۹۹ ضربه شلاق است.»
قانون درباره تجاوز به عنف چه می‌گوید؟
در قانون مجازات اسلامی، تجاوز به عنف یکی از شدیدترین جرائم جنسی محسوب شده و برای آن مجازات اعدام پیش‌بینی شده است. با این حال، اجرای حکم اعدام منوط به تحقق شروط حدی این جرم است: نشانه‌های الزام، نبود رضایت، ادله معتبر و اثبات قطعی جرم. در صورتی که این شرایط محرز نباشد، دادگاه می‌تواند حکم تخفیف دهد یا پرونده را به جریان جرم‌انگاری سبک‌تر تبدیل کند.
ماده ۲۲۴ قانون مجازات (مصوب ۱۳۹۲) در بند «ت» خود جرم زنای به عنف را تعریف می‌کند و در «تبصره ۲» مصادیقی مانند اقدام در حالت بیهوشی، اغفال، تهدید یا فریب قربانی را در حکم زنای به عنف می‌داند.
همچنین، چنانچه تجاوز به عنف ثابت شود، متهم ممکن است افزون بر مجازات حدی، به پرداخت ارش البکاره و مهرالمثل نیز محکوم شود (خصوصاً اگر قربانی باکره باشد).
شرایطی که حکم اعدام دور از دسترس است
گرچه قانون پیش‌بینی اعدام کرده است، اما در شرایطی امکان صدور حکم اعدام منتفی است؛ از جمله اگر ثابت نشود که عمل ارتکابی «به عنف» بوده است، یا مدرکی برای اثبات اجبار یا زور وجود نداشته باشد و تنها ادعای مدعی وجود داشته باشد. در این موارد، جرم ممکن است به رابطه نامشروع یا جنسی با رضایت تقلیل یابد که مجازات آن بسیار کمتر است.
علاوه بر این، اگر متهم توبه کند و دادگاه آن را بپذیرد، یا شرایط تخفیف وجود داشته باشد، حکم می‌تواند تغییر کند. وضعیت قربانی، سن، وضعیت ادله و شرایط وقوع (مستی، بیهوشی و غیره) نیز در تعیین مجازات مؤثر خواهند بود.
رابطه نامشروع؛ خطی متفاوت در قانون
جرم رابطه نامشروع در قانون مجازات اسلامی، در زمره جرایم منافی عفت قرار گرفته است. این جرم، در صورتی محقق می‌شود که زن و مرد بدون رابطه جنسی، خارج از چارچوب ازدواج، ارتباطی نامتعارف برقرار کنند — مانند در آغوش گرفتن، بوسیدن، دست دادن یا ارتباط مجازی بین نامحرمان.
برای جرم رابطه نامشروع، مجازات معمول شلاق تا ۹۹ ضربه است. اگر انجام این ارتباط در اماکن عمومی یا انظار باشد، محکوم به مجازات حبس ۱۰ روز تا ۲ ماه یا شلاق تا ۷۴ ضربه نیز خواهد شد.
