تابستانی خشک و بحران‌آفرین در پیش است؛ تهران در آستانه ناترازی شدید آب
با کاهش بی‌سابقه بارندگی و کمبود ذخایر سدها، بحران آب بیش از پیش جدی شده است. درحالی‌که تهران و بسیاری از شهرهای کشور پنجمین سال خشکسالی متوالی را تجربه می‌کنند، مسئولان نسبت به خطر ناترازی آب و تبعات گسترده آن هشدار می‌دهند.
ایران همواره به عنوان کشوری خشک و نیمه‌خشک با چالش تأمین آب مواجه بوده است. اما تغییرات اقلیمی و الگوی نامنظم بارش‌ها در سال‌های اخیر، این مشکل را به بحرانی جدی‌تر تبدیل کرده است. کاهش چشمگیر بارندگی در برخی مناطق و توزیع نامتوازن آن، باعث شده که ذخایر آبی کشور به طرز نگران‌کننده‌ای کاهش یابد.
گزارش‌های رسمی نشان می‌دهد که میزان بارندگی کشور تا ۱۰ اسفند تنها ۸۶.۷ میلی‌متر بوده که نسبت به میانگین درازمدت ۴۲ درصد کاهش و نسبت به سال گذشته ۲۴ درصد کاهش داشته است. این روند می‌تواند مشکلات تأمین آب را در ماه‌های آینده تشدید کند.
افت بی‌سابقه ذخایر سدها؛ بحران تأمین آب جدی است
سدها که به عنوان منابع اصلی تأمین آب کشور شناخته می‌شوند، در سال آبی جاری با کاهش ورودی قابل توجهی روبه‌رو بوده‌اند. بر اساس اعلام دفتر اطلاعات و داده‌های آب کشور، میزان ورودی به مخازن سدها از ابتدای سال آبی تا ۱۱ اسفند ۸ میلیارد و ۴۴۰ میلیون مترمکعب بوده که در مقایسه با سال گذشته ۳۱ درصد کاهش داشته است.
در حال حاضر، حجم آب موجود در مخازن سدها ۲۲ میلیارد و ۲۶۰ میلیون مترمکعب گزارش شده که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۵ درصد کاهش یافته است. همچنین میزان پرشدگی سدهای کشور تنها ۴۳ درصد بوده و ۵۷ درصد ظرفیت مخازن سدها خالی است.
هشدار رئیس‌جمهور درباره ناترازی آب در تهران
مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور، در واکنش به بحران آب و خطرات ناشی از آن اظهار داشت:«خطری که امروز در رابطه با ناترازی آب، تهران و سایر مناطق کشور را تهدید می‌کند، وحشتناک است.»
وی تأکید کرد که باید از نظرات کارشناسان برای حل این بحران استفاده کرد و افزود:«اگر اطلاع‌رسانی و آگاهی‌بخشی درستی انجام نشود، مشکلات بزرگ‌تری به وجود خواهد آمد.»
مصرف بی‌رویه آب؛ چالش جدی مدیریت منابع
در کنار کاهش بارندگی و افت ذخایر سدها، مصرف بالای آب نیز بحران را تشدید کرده است. محسن اردکانی، مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان تهران، با اشاره به کاهش ۴۵ درصدی بارندگی‌ها از شهروندان خواسته است که مصرف خود را ۲۰ درصد کاهش دهند.
وی اعلام کرد که سرانه مصرف هر شهروند تهرانی ۲۵۰ لیتر در شبانه‌روز است که نسبت به الگوی استاندارد ۱۳۰ لیتر رقم بسیار بالایی محسوب می‌شود. در حالی که ۳۵ درصد مشترکان در محدوده مصرف استاندارد قرار دارند، ۶۰ درصد مشترکان بیش از الگوی تعیین‌شده آب مصرف می‌کنند و ۵ درصد از مشترکان نیز بیش از دو برابر الگو مصرف دارند.
اردکانی با تأکید بر اینکه در شرایط بحرانی فعلی، برخی شهروندان تا ۵۰۰ لیتر در شبانه‌روز آب مصرف می‌کنند، هشدار داد که برای مشترکان بدمصرف، اخطار و در صورت تداوم مصرف بی‌رویه، محدودیت‌های بیشتری اعمال خواهد شد.
آیا تهران در آستانه جیره‌بندی آب است؟
با وجود وضعیت نگران‌کننده منابع آبی، اردکانی تأکید کرد که در حال حاضر برنامه‌ای برای نوبت‌بندی یا جیره‌بندی آب وجود ندارد. اما شرایط نشان می‌دهد که اگر روند کاهش بارندگی و مصرف بی‌رویه ادامه پیدا کند، احتمال اعمال محدودیت‌های جدی‌تر در آینده‌ای نه‌چندان دور وجود دارد.
راهکارها برای عبور از بحران آب
کارشناسان بر این باورند که تنها راهکار مؤثر برای جلوگیری از تشدید بحران آب، کاهش مصرف و مدیریت بهینه منابع است. اطلاع‌رسانی، فرهنگ‌سازی، افزایش راندمان مصرف و اجرای سیاست‌های بازدارنده برای مشترکان پرمصرف از جمله اقداماتی است که می‌تواند در کوتاه‌مدت تأثیرگذار باشد.
با توجه به وضعیت کنونی، اگر مردم و مسئولان اقدامات لازم را انجام ندهند، تابستانی سخت و بحرانی در پیش خواهد بود.
