نشانه‌هایی که فریاد می‌زنند خودروی شما به ضدیخ نیاز دارد!
اگر در روزهای خنک پاییزی، هنگام باز کردن کاپوت بوی شیرینی احساس کردید یا مایع رادیاتور خودروتان تغییر رنگ داده بود، وقت آن است جدی‌تر به فکر ضدیخ باشید.
به گزارش فرارو، ضدیخ یا همان مایع خنک‌کننده موتور ترکیبی از آب و گلیکول است (اغلب اتیلن گلیکول یا پروپیلن گلیکول) که وظیفه‌ی آن محافظت از موتور در برابر یخ‌زدگی در سرما، جوش آوردن در گرما، جلوگیری از زنگ‌زدگی و روان‌سازی پمپ آب است.
در حالت استاندارد، غلظت این ترکیب باید ۵۰ درصد ضدیخ و ۵۰ درصد آب مقطر باشد؛ ترکیبی که دمای انجماد را تا حدود منفی ۳۷ درجه سانتی‌گراد پایین می‌آورد و نقطه جوش را به حدود ۱۰۶ درجه سانتی‌گراد افزایش می‌دهد.
بی‌توجهی به سطح یا کیفیت این مایع ممکن است باعث گرم شدن بیش از حد موتور، ترک خوردن بلوک سیلندر، خرابی واشر سرسیلندر یا حتی خوردگی رادیاتور شود. در ادامه، علائم واضحی را مرور می‌کنیم که نشان می‌دهد زمان افزودن یا تعویض ضدیخ فرا رسیده است.
نشانه‌های هشداردهنده نیاز به ضدیخ جدید
۱. پایین بودن سطح مایع خنک‌کننده:
مخزن خنک‌کننده معمولاً شفاف است و علامت‌های MIN و MAX یا L و F دارد. اگر سطح مایع از حداقل پایین‌تر باشد، نشان می‌دهد که خودرو نیاز به افزودن ضدیخ دارد. این کاهش ممکن است بر اثر تبخیر طبیعی، نشتی یا مصرف بیش از حد رخ دهد. کارشناسان توصیه می‌کنند هر سه تا شش ماه سطح آن را بررسی کنید، زیرا کمبود ضدیخ می‌تواند منجر به افزایش دمای موتور شود.
۲. تغییر رنگ یا کیفیت مایع:
ضدیخ تازه معمولاً رنگی شفاف دارد (سبز، نارنجی، قرمز یا آبی بسته به نوع آن). اگر مایع داخل مخزن کدر، قهوه‌ای، زنگ‌زده یا شیری‌رنگ شده باشد، احتمالاً دچار آلودگی، خوردگی یا ترکیب با روغن موتور است و باید فوراً تعویض شود.
برای اطمینان بیشتر، از هیدرومتر مخصوص ضدیخ (Antifreeze Tester) استفاده کنید؛ این ابزار چگالی و نقطه انجماد را اندازه می‌گیرد. عدد مناسب باید کمتر از منفی ۳۰ درجه سانتی‌گراد باشد.
۳. بوی شیرین در کابین یا اطراف موتور:
گلیکول موجود در ضدیخ بوی شیرین مشخصی دارد. اگر این بو را از موتور یا داخل خودرو احساس کردید، احتمال نشتی از رادیاتور، شیلنگ‌ها یا پمپ آب وجود دارد و باید سریع بررسی شود.
۴. افزایش غیرعادی دمای موتور:
رسیدن عقربه دما به محدوده قرمز، خروج بخار از زیر کاپوت یا صدای غیرعادی از موتور (مانند ضربه یا ساییدگی) نشانه‌ی پایین بودن سطح ضدیخ است. در چنین حالتی فوراً خودرو را متوقف و موتور را خاموش کنید تا از آسیب جدی به موتور جلوگیری شود.
۵. لکه‌های رنگی زیر خودرو:
اگر در محل پارک خودرو، لکه‌های سبز، قرمز یا نارنجی مشاهده کردید، احتمالاً ضدیخ نشت کرده است. این مایع حالت چسبناک دارد و با آب معمولی که بی‌رنگ است، تفاوت دارد. بررسی کف پارکینگ می‌تواند به تشخیص سریع نشتی کمک کند.
۶. زمان تعویض دوره‌ای:
حتی اگر علائم ظاهری وجود نداشته باشد، ضدیخ باید هر ۳۰ تا ۵۰ هزار مایل (۴۸ تا ۸۰ هزار کیلومتر) یا هر ۲ تا ۵ سال تعویض شود. نوع ضدیخ (معدنی یا آلی) و مدل خودرو در این بازه تأثیر دارد. برای دقت بیشتر، به دفترچه راهنمای خودرو مراجعه کنید. خودروهای قدیمی معمولاً به تعویض زودتر نیاز دارند.
روش‌های فنی برای بررسی ضدیخ خودرو
کارشناسان توصیه می‌کنند این مراحل را با موتور کاملاً سرد انجام دهید تا خطر سوختگی وجود نداشته باشد.
۱. بررسی سطح مایع:
کاپوت را باز کنید و مخزن خنک‌کننده پلاستیکی شفاف را بیابید؛ معمولاً درپوشی با رنگ زرد یا برچسب «Coolant» دارد. بدون باز کردن درپوش، سطح مایع را نگاه کنید. اگر زیر علامت MIN است، ضدیخ مناسب و سازگار با نوع خودرو (مثلاً DEX-COOL یا HOAT) اضافه کنید.
از افزودن آب معمولی خودداری کنید؛ تنها آب مقطر مجاز است تا خاصیت ضدیخ کاهش نیابد.
۲. اندازه‌گیری غلظت با هیدرومتر:
با استفاده از هیدرومتر ضدیخ، مقدار کمی از مایع را بردارید. شناور داخل ابزار، دمای انجماد را نشان می‌دهد. اگر عدد به بالاتر از منفی ۳۰ درجه نزدیک باشد، یعنی غلظت ضدیخ کاهش یافته و باید تعویض شود.
۳. تست خوردگی با ولت‌متر:
موتور را روشن کرده و دور آن را به حدود ۲۰۰۰ RPM برسانید. سیم منفی ولت‌متر را به باتری وصل کنید و پراب مثبت را داخل مایع رادیاتور بگذارید (با احتیاط و پس از باز کردن درپوش). اگر عدد بیش از ۰.۴ ولت نشان داده شود، سیستم خنک‌کننده دچار خوردگی الکترولیتی است و نیاز به شستشو (فلاش) و تعویض کامل مایع دارد.
۴. بررسی رادیاتور:
اگر با وجود پر بودن مخزن، هنوز دمای موتور بالا می‌رود، ممکن است مشکل از رادیاتور یا مسیر گردش مایع باشد. در چنین شرایطی، با موتور سرد درپوش رادیاتور را باز کرده و رنگ مایع داخل آن را بررسی کنید. تغییر رنگ غیرعادی نشانه نیاز فوری به مراجعه به تعمیرکار متخصص است.
