کشف ویلای ۱۲۷ اتاقه ۲۷۰۰ ساله در خورساباد

استان‌شناسان در منطقه خورساباد در شمال عراق، بقایای شگفت‌انگیزی از یک ویلای بزرگ، باغ‌های سلطنتی و دیگر سازه‌های مدفون را کشف کردند. این یافته‌ها که با استفاده از نقشه‌برداری مغناطیسی به دست آمده‌اند، نشان‌دهنده عظمت پایتخت باستانی آشوریان است. جالب اینکه برای این کشفیات، هیچ حفاری‌ای در محل انجام نشده است.

تیمی بین‌المللی از پژوهشگران با کمک دستگاه مغناطیس‌سنج، توانستند دروازه آب شهر باستانی ۲۷۰۰ ساله خورساباد، باغ‌های احتمالی کاخ و پنج ساختمان بزرگ دیگر را شناسایی کنند. یکی از این ساختمان‌ها ویلایی با ۱۲۷ اتاق است که وسعتی دو برابر کاخ سفید دارد. این کشفیات نظریه‌های قبلی درباره محدود بودن خورساباد به مجموعه‌ای از کاخ‌ها را به چالش کشیده است.

یورگ فاسبینگر، زمین‌فیزیک‌دان دانشگاه لودویگ ماکسیمیلیان مونیخ و نویسنده اصلی این پژوهش، در نشست سالانه اتحادیه ژئوفیزیک آمریکا (AGU) در دسامبر ۲۰۲۴ اظهار داشت: "تمام این کشفیات بدون هیچ‌گونه حفاری‌ای انجام شده است."

سارا ملویل، تاریخ‌دان متخصص امپراتوری نوآشوری که در این پژوهش نقشی نداشته، نیز عنوان کرد: "کار نقشه‌برداری از راه دور که فاسبینگر و تیمش انجام داده‌اند، بسیار حائز اهمیت است. استفاده از مغناطیس‌سنج به جای حفاری، بازسازی جامعی از سایت ارائه می‌دهد و آسیبی به منطقه وارد نمی‌کند."

خورساباد، که در قرن هشتم پیش از میلاد به دستور امپراتور نوآشوری سارگون دوم ساخته شد، ابتدا "دور-شروکین" به معنای "قلعه سارگون" نام داشت. اما سارگون در سال ۷۰۵ پیش از میلاد، پیش از اتمام پایتخت جدیدش درگذشت و پسرش، سنخریب، پایتخت را به نینوا منتقل کرد. این منطقه برای بیش از دو هزار سال متروک و فراموش شده باقی ماند.

در قرن‌های ۱۹ و ۲۰، هیئت‌های باستان‌شناسی فرانسوی و آمریکایی کاخ خورساباد را کشف کردند که شامل مجسمه‌های نمادین "لاماسو" (گاوهای بال‌دار با سر انسانی) بود. این آثار اکنون در موزه لوور نگهداری می‌شوند. اما طرح کلی شهر، فراتر از دیوارهای ۱.۷ کیلومتری آن، تا مدت‌ها ناشناخته باقی مانده بود.

در سال ۲۰۱۵، این منطقه توسط داعش غارت شد. اما از سال ۲۰۱۷، باستان‌شناسان بار دیگر فعالیت‌های خود را در این منطقه آغاز کردند. تیم فاسبینگر در سال ۲۰۲۲ با دستگاهی ۱۵ کیلویی که به صورت دستی حمل می‌شد، به شناسایی منطقه پرداختند. این دستگاه طی هفت روز کاری، مساحتی معادل ۰.۳ کیلومتر مربع از شهر را پوشش داد. فاسبینگر گفت: "هر روز چیز جدیدی کشف می‌کردیم."

یافته‌های این تیم نشان می‌دهد که خورساباد بسیار گسترده‌تر و پیشرفته‌تر از آنچه پیش‌تر تصور می‌شد، بوده است. هنوز مشخص نیست که آیا سازه‌های شناسایی شده در آینده حفاری خواهند شد یا خیر، اما این کشفیات اهمیت خورساباد را به عنوان یک پایتخت پررونق و پیشرفته در دوران آشوریان، بیش از پیش آشکار می‌کند.