حذف یارانه نقدی کلید خورد | دهک‌های بالا در لیست خط قرمز دولت ۱۴۰۴
با تصویب نهایی مجلس، دولت باید یارانه نقدی سه دهک پردرآمد را در سال ۱۴۰۴ قطع کند؛ موضوعی که با وجود قطعی بودن آن، هنوز زمان اجرای مشخصی ندارد و نگرانی‌هایی را برای گروهی از خانوارها به همراه داشته است.
با آغاز سال ۱۴۰۴ و در چارچوب سیاست‌های جدید دولت برای بازتوزیع منابع مالی، حذف یارانه نقدی خانوارهای پردرآمد در دستور کار قرار گرفته است. بر اساس مصوبه قانونی مجلس، حذف یارانه دهک‌های هشتم، نهم و دهم باید در همین سال اجرایی شود؛ هرچند که هنوز تاریخ دقیق اجرای آن مشخص نشده و دولت در این خصوص اطلاع‌رسانی شفافی نداشته است.
طبق آنچه در بند «پ» تبصره ۱۳ قانون بودجه سال جاری آمده، دولت موظف است یارانه نقدی خانوارهای قرارگرفته در سه دهک بالای درآمدی را حذف کند. همچنین در ادامه این بند، الزام به تدوین آیین‌نامه اجرایی این قانون طی حداکثر یک ماه از تاریخ لازم‌الاجرا شدن آن توسط سازمان برنامه و بودجه، با همکاری سایر دستگاه‌های اجرایی، مورد تأکید قرار گرفته است. تصویب این آیین‌نامه نیز باید به تأیید هیأت وزیران برسد.
علاوه بر این، قانون بودجه ۱۴۰۴ تصریح کرده که خانوارهای دریافت‌کننده یارانه در صورت تمایل می‌توانند به‌جای دریافت یارانه نقدی، از کالابرگ الکترونیکی استفاده کنند. در این زمینه، مسئولیت تأمین زیرساخت‌های لازم به عهده سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها گذاشته شده و این سازمان موظف است دستورالعمل‌های اجرایی را پس از تأیید سازمان برنامه و بودجه کشور، تدوین و ابلاغ کند. همچنین مقرر شده که گزارش عملکرد این بخش به صورت دوره‌ای و فصلی در اختیار مجلس شورای اسلامی قرار گیرد.
در حال حاضر، یارانه نقدی و یارانه کالابرگ به صورت همزمان به خانوارهای مشمول پرداخت می‌شود. با این حال، چشم‌انداز اجرای قانون جدید در ماه‌های آینده همچنان مبهم است و دولت تاکنون جدول زمان‌بندی مشخصی برای آغاز حذف یارانه دهک‌های هدف اعلام نکرده است.
با وجود این ابهام، سخنگوی دولت تأکید کرده است که برنامه حذف یارانه نقدی برای دهک‌های هشتم، نهم و دهم به طور قطعی در دستور کار دولت قرار دارد. اما تا زمان اجرای این قانون، در فروردین ماه ۱۴۰۴ نیز پرداخت یارانه به روال سابق انجام شده است. به این ترتیب، برای دهک‌های اول تا سوم، یارانه نقدی به مبلغ ۴۰۰ هزار تومان به ازای هر نفر و برای دهک‌های چهارم تا نهم، مبلغ ۳۰۰ هزار تومان در نظر گرفته شده است.
این اقدام بخشی از سیاست‌های اقتصادی دولت در جهت ارتقای عدالت اجتماعی و بهینه‌سازی نحوه تخصیص منابع یارانه‌ای محسوب می‌شود. موفقیت این رویکرد نیازمند نظارت دقیق بر اجرای آن و شفاف‌سازی در اطلاع‌رسانی به جامعه است؛ مسئله‌ای که تا این لحظه، با چالش‌هایی همراه بوده است.
پاسخ به سؤالات پرتکرار درباره حذف یارانه نقدی در سال ۱۴۰۴:
چه کسانی شامل حذف یارانه می‌شوند؟
طبق قانون بودجه ۱۴۰۴، خانوارهای دهک هشتم، نهم و دهم مشمول حذف یارانه نقدی هستند.
آیا امکان اعتراض وجود دارد؟
بله. دولت معمولاً سازوکار مشخصی برای ثبت و بررسی اعتراض افرادی که به اشتباه در فهرست حذف‌شدگان قرار گرفته‌اند، در نظر می‌گیرد.
آیا یارانه دهک‌های پایین افزایش می‌یابد؟
بر اساس مصوبه مجلس، منابع آزادشده از محل حذف یارانه دهک‌های پردرآمد باید به خانوارهای کم‌درآمد اختصاص داده شود.
زمان اجرای این قانون کی خواهد بود؟
اجرای این قانون پس از تصویب آیین‌نامه اجرایی توسط سازمان برنامه و بودجه و هیأت وزیران آغاز می‌شود که باید حداکثر یک ماه پس از لازم‌الاجرا شدن قانون تدوین گردد.
