چرا دولت طرح جدید یارانه کالابرگ را برای دهک‌های ۱ تا ۷ ارائه داد؟
طرح‌های اقتصادی دولت همیشه با چالش‌ها و تحولات مختلفی همراه بوده است، و این بار دولت سیزدهم تصمیم دارد با تغییرات جدید، یارانه کالابرگ را برای دهک‌های پایین‌تر جامعه اجرا کند.
طرح‌های یارانه‌ای در ایران به سال‌ها پیش باز می‌گردند و در این مدت تغییرات زیادی در نحوه پرداخت آن‌ها ایجاد شده است. دولت سیزدهم با رویکرد جدید، طرح "کالابرگ الکترونیک" را به اجرا گذاشت تا از این طریق به تأمین امنیت غذایی خانواده‌های کم‌درآمد کمک کند. هدف این طرح، تأمین کالاهای اساسی برای اقشار ضعیف جامعه و ارائه این کالاها با کمک اعتبار الکترونیکی است.
تحولات یارانه نقدی از گذشته تا امروز
یارانه نقدی از سال 1387، زمان روی کار آمدن دولت مهرورزی، به عنوان یک ابزار اقتصادی وارد سیاست‌های کشور شد. این طرح که با هدف اصلاح قیمت‌ها و حذف یارانه‌های پنهان اجرا شد، در ابتدا پرداخت یارانه نقدی 45 هزار تومان را برای هر نفر در نظر گرفت. این تصمیم بعدها به یکی از مهم‌ترین اقدامات اقتصادی دولت تبدیل شد.
دولت تدبیر و امید و ادامه پرداخت یارانه نقدی
در دوران دولت تدبیر و امید، علی‌رغم انتقادهای ابتدایی، یارانه نقدی به شکل قبلی ادامه پیدا کرد. در نهایت، دولت تصمیم به افزایش یارانه‌ها گرفت و به ازای هر نفر، مبلغ 60 هزار تومان را برای حدود 60 میلیون نفر اختصاص داد.
جراحی اقتصادی دولت سیزدهم و تغییرات جدید در یارانه‌ها
دولت سیزدهم، با شعار تحول اقتصادی، تغییرات اساسی در سیاست‌های اقتصادی خود اعمال کرد. این تغییرات شامل حذف ارز ترجیحی، افزایش تعرفه‌های وارداتی، و افزایش قیمت کالاهای اساسی می‌شد. در این میان، یارانه نقدی به 300 هزار تومان برای دهک‌های چهارم تا نهم و 400 هزار تومان برای دهک‌های اول تا سوم افزایش یافت. علاوه بر این، طرح "کالابرگ الکترونیک" به‌منظور تسهیل دسترسی به کالاهای اساسی به اجرا درآمد.
جزئیات طرح کالابرگ الکترونیک
مرجان دبیری، سخنگوی طرح کالابرگ الکترونیک، در گفتگو با رسانه‌ها، اعلام کرد که این طرح از اسفند 1403 آغاز شد و به سه فاز تقسیم شده است. فاز اول شامل خانوارهای تحت پوشش کمیته امداد و بهزیستی است. فاز دوم شامل دهک‌های اول تا سوم و فاز سوم دهک‌های چهارم تا هفتم است.
یکی از ویژگی‌های مثبت این طرح، عدم محدودیت زمانی برای استفاده از اعتبار است. به این ترتیب، خانوارها تا پایان خرداد 1404 فرصت دارند از اعتبار خود برای خرید 11 قلم کالای اساسی مانند برنج، حبوبات، روغن، گوشت قرمز و مرغ استفاده کنند.
میزان استقبال مردم از طرح کالابرگ
آمارها نشان می‌دهند که مردم از این طرح استقبال خوبی داشته‌اند. در مرحله اول، حدود 55 میلیون نفر از این طرح بهره‌بردند و در مرحله دوم، تا 13 اردیبهشت 1404، 57 میلیون نفر از این یارانه استفاده کرده‌اند. این آمار نشان‌دهنده مشارکت 90 تا 95 درصدی مشمولان است.
مزایای طرح جدید نسبت به طرح‌های گذشته
یکی از تفاوت‌های اساسی این طرح با گذشته، عدم دریافت مابه‌التفاوت از خانواده‌ها برای خرید کالاها است. همچنین، اعتبار شارژ شده تا پایان خرداد 1404 معتبر خواهد بود و هیچ اجباری برای خرید میزان مشخصی از هر کالا وجود ندارد. این ویژگی‌ها باعث افزایش استقبال مردم از طرح شده است.
چالش‌ها و مشکلات طرح‌های پیشین
در دوره‌های گذشته، برخی فروشگاه‌ها از طرح‌های یارانه‌ای سوءاستفاده می‌کردند و خریدهای اضافی را تحمیل می‌کردند. در طرح جدید، این مشکل حل شده و هیچ مبلغ اضافی از خانواده‌ها دریافت نمی‌شود، که موجب رضایت بیشتر مردم شده است.
آینده طرح کالابرگ الکترونیک
در حال حاضر، تصمیم نهایی برای شارژ بعدی کالابرگ‌ها در سال 1404 هنوز اتخاذ نشده است. منابع مالی لازم برای این طرح از طریق تسعیر ارز تأمین می‌شود. همچنین، وزارت تعاون تأکید کرده است که طرح برای دهک‌های اول تا سوم ادامه خواهد یافت.
منابع مالی و تأمین اعتبار طرح
محسن زنگنه، نایب‌رئیس کمیسیون تلفیق بودجه 1404، اعلام کرد که منابع مالی طرح کالابرگ از محل تسعیر ارز تأمین شده است. البته ادامه این طرح به تصمیمات دقیق و هماهنگی بین سازمان برنامه و بودجه و وزارت تعاون نیاز دارد. هدف نهایی این طرح، تقویت تغذیه خانوارهای کم‌درآمد و ایجاد عدالت اقتصادی است.
توصیه به مردم
مقامات از مردم خواسته‌اند که به اخبار غیررسمی درباره طرح کالابرگ اعتماد نکنند و مراقب لینک‌های جعلی و کلاهبرداری‌های اینترنتی باشند. هرگونه اطلاع‌رسانی رسمی از طریق رسانه‌های ملی یا کانال‌های وزارت تعاون اعلام خواهد شد.
