باورنکردنی: هر کیلو شیر الاغ نیم میلیون تومان!

امروز که مصادف با روز جهانی خر (الاغ) است، فرصتی مغتنم برای نگاهی دوباره به این حیوان است که قرن‌ها در زندگی بشر نقش‌آفرینی کرده و هنوز هم در برخی نقاط جهان، از جمله ایران، از جایگاه اقتصادی ویژه‌ای برخوردار است. با وجود پیشرفت‌های صنعتی و کاهش نقش سنتی خر، جمعیت این حیوان رو به کاهش گذاشته و متاسفانه بسیاری از آن‌ها بدون سرپناه رها می‌شوند. نامگذاری این روز جهانی، تلاشی برای ارتقای استانداردهای نگهداری و جلوگیری از انقراض این حیوان مفید است.

در همین راستا، خبرنگار گسترش نیوز در این گزارش به بررسی جایگاه اقتصادی حیوان خر در کشورمان پرداخته که در ادامه جزئیات آن را می‌خوانید.

جایگاه اقتصادی حیوان خر در ایران

اگرچه با توسعه فناوری، نقش خر در حمل و نقل و کشاورزی کمرنگ شده است، اما این حیوان همچنان در برخی مناطق ایران، به ویژه در روستاها و مناطق کوهستانی، به عنوان وسیله‌ای برای باربری و همراهی با گله‌های دام مورد استفاده قرار می‌گیرد. علاوه بر این، فرآورده‌های به دست آمده از خر نیز وارد بازار شده و در برخی موارد، با قیمت‌های قابل توجهی به فروش می‌رسند.

قیمت خر در اردیبهشت ۱۴۰۴

بر اساس گزارش‌های موجود، بهای خر در ایران تحت تاثیر عوامل مختلفی از جمله نژاد، سن و کاربرد آن متغیر است. برای نمونه، قیمت یک خر نر مناسب برای سواری در برخی مناطق حدود ۲.۵ میلیون تومان و قیمت خرهای چهار ساله تا ۳ میلیون تومان گزارش شده است. در استان‌هایی نظیر کردستان و اردبیل نیز، قیمت‌ها در همین محدوده اعلام شده است. افزایش بهای خوراک دام، مانند یونجه و جو، به عنوان یکی از عوامل اصلی افزایش قیمت خرها به شمار می‌رود.

محصولات خاص و پرطرفدار به دست آمده از خر

در سال‌های اخیر، تنوع محصولات تولید شده از خر و عرضه شده به بازار افزایش یافته و برخی از این محصولات با قیمت‌های بسیار بالایی به فروش می‌رسند:

• پنیر خر: این محصول لوکس و کم‌یاب، با قیمتی باورنکردنی تا ۸۰ میلیون تومان برای هر کیلوگرم به فروش می‌رسد. برای تولید یک کیلوگرم از این پنیر، به حدود ۳۵ کیلوگرم شیر تازه خر نیاز است و به دلیل خواص درمانی منسوب به آن، در میان افراد ثروتمند طرفداران خاص خود را پیدا کرده است.
• شیر خر: این مایع ارزشمند با قیمتی در حدود ۵۰۰ هزار تومان به ازای هر کیلوگرم، به دلیل ویژگی‌های ضد آلرژی و تقویت‌کننده سیستم ایمنی، در درمان حساسیت‌های غذایی و مشکلات پوستی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
• روغن خر: این محصول که در صنایع آرایشی و بهداشتی کاربرد دارد، با قیمتی در حدود ۳ میلیون تومان برای هر کیلوگرم به فروش می‌رسد.
• پشکل خر: حتی فضولات این حیوان نیز بی‌ارزش نمانده و با قیمتی حدود ۱۰۰ هزار تومان به ازای هر کیلوگرم، در برخی موارد به عنوان سوخت یا کود مورد استفاده قرار می‌گیرد.

چالش‌ها و فرصت‌های پرورش خر در ایران

با وجود ارزش اقتصادی بالای برخی از فرآورده‌های خر، تولید آن‌ها با موانع گوناگونی روبرو است. به عنوان مثال، تولید پنیر خر نیازمند حجم زیادی شیر است و فرآیند تولید آن زمان‌بر و تخصصی است. همچنین، نگهداری و پرورش خرها نیازمند منابع مالی و نیروی انسانی ماهر است. با این حال، با توجه به تقاضای موجود در بازار برای محصولات خاص و لوکس، پرورش خر می‌تواند به عنوان یک فرصت اقتصادی سودآور در کشور مطرح شود.

خواص شگفت‌انگیز شیر الاغ برای سلامتی انسان

شیر الاغ، که از دیرباز در طب سنتی و برای مصارف زیبایی مورد استفاده قرار می‌گرفته است، به دلیل ترکیبات منحصر به فردش در سال‌های اخیر بار دیگر مورد توجه قرار گرفته است. این شیر، در میان سایر حیوانات اهلی، نزدیک‌ترین ترکیب را به شیر انسان دارد و به همین دلیل، در برخی موارد برای تغذیه نوزادان با آلرژی‌های خاص نیز توصیه می‌شود. شیر الاغ سرشار از اسیدهای چرب ضروری، ویتامین‌های A، B۱، B۲، B۶، D و C، و همچنین مواد معدنی ارزشمندی نظیر کلسیم، منیزیم، فسفر و روی است. این ترکیبات مغذی، نقش مهمی در تقویت سیستم ایمنی بدن، بهبود سلامت و شادابی پوست، و کاهش التهابات ایفا می‌کنند.

علاوه بر این، شیر الاغ حاوی آنزیم لیزوزیم و پروتئین لاکتوفرین است که دارای خواص ضدباکتریایی قوی هستند و می‌توانند به حفظ سلامت دستگاه گوارش کمک کنند. مصرف منظم این شیر می‌تواند در بهبود بیماری‌های پوستی مانند اگزما، آکنه و پسوریازیس نیز موثر باشد. در صنعت آرایشی و بهداشتی نیز، از شیر الاغ در تولید کرم‌ها و صابون‌های ضدچروک و روشن‌کننده پوست استفاده می‌شود. با وجود قیمت بالای آن که ناشی از دشواری تولید و میزان کم شیردهی الاغ‌ها است، تقاضا برای شیر الاغ در بازارهای دارویی و آرایشی رو به افزایش است. با این حال، توصیه می‌شود مصرف این ماده ارزشمند تحت نظر متخصص انجام شود.