خبر خوش برای مجردها: وام ودیعه مسکن دیگر فقط مخصوص متأهل‌ها نیست!
در حالی که سال‌ها تسهیلات مسکن صرفاً به خانوارهای متأهل تعلق می‌گرفت، اکنون طرح جدید دولت در اقدامی بی‌سابقه، درهای وام ودیعه مسکن را به روی برخی از مجردها نیز گشوده است.
در شرایطی که هزینه‌های سرسام‌آور اجاره‌خانه، یکی از معضلات اصلی طبقه متوسط و مستأجران به شمار می‌رود، دولت با هدف کاهش فشارهای مالی و ساماندهی بازار اجاره، فاز جدیدی از طرح پرداخت وام کمک‌ودیعه مسکن را به اجرا درآورده است. این وام که تا پیش از این عمدتاً برای زوج‌های متأهل در نظر گرفته می‌شد، اکنون با تغییراتی مهم، به بخشی از مجردها نیز تعلق می‌گیرد؛ تغییری که می‌تواند نگاه جدیدی به عدالت در پرداخت تسهیلات مسکن باشد.
سقف تسهیلات پرداختی در این طرح متفاوت است: برای مستأجران تهرانی، تا ۲۷۵ میلیون تومان، در مراکز استان‌ها تا ۲۱۰ میلیون و در سایر شهرها تا سقف ۱۴۰ میلیون تومان در نظر گرفته شده است. این ارقام در چارچوب قانون «جهش تولید مسکن» و بر مبنای مصوبات شورای عالی مسکن و شورای پول و اعتبار تعیین شده‌اند.
نقش اصلی را در این فرآیند، بانک‌ها ایفا می‌کنند. آن‌ها موظف‌اند وضعیت مالی متقاضیان را بررسی کرده و پس از ارزیابی مدارک، نسبت به پرداخت وام با شرایط تعیین‌شده اقدام کنند. ضمناً اعتبارسنجی از طریق کد رهگیری قرارداد اجاره و سامانه املاک و اسکان نیز الزامی است.
به گفته معاون مدیرکل دفتر طرح‌ریزی مسکن وزارت راه و شهرسازی، فرآیند ثبت‌نام متقاضیان از تاریخ ۱۶ اردیبهشت ماه از طریق سامانه «سمان» آغاز شده است. متقاضیان باید با مراجعه به نشانی saman.mrud.ir مشخصات خود را وارد کنند. بررسی وضعیت مالی آنان طی ۴۸ تا ۷۲ ساعت انجام خواهد شد و پس از آن، انتخاب بانک عامل بر اساس استعلام‌های سامانه صورت می‌گیرد.
در این مرحله، مستأجران باید در بازه‌ای ۱۵ روزه، مدارک موردنیاز و ضامنین خود را به بانک ارائه دهند. در غیر این صورت، درخواست آن‌ها به‌صورت خودکار از سوی بانک رد خواهد شد.
تسهیلات خاص برای مددجویان نهادهای حمایتی
برای خانوارهای تحت پوشش کمیته امداد، بنیاد شهید و سازمان بهزیستی، وامی با شرایط ویژه در نظر گرفته شده است. این گروه از مستأجران می‌توانند تا سقف ۴۰۰ میلیون تومان وام قرض‌الحسنه با بازپرداخت ۱۰ ساله دریافت کنند. این گروه از فرآیند ثبت‌نام سامانه سمان مستثنا بوده و ثبت‌نام آن‌ها مستقیماً از طریق نهاد مربوطه انجام می‌گیرد.
طبق ماده ۸ آیین‌نامه اجرایی طرح، متقاضیان باید شرایط خاصی داشته باشند. مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:
داشتن قرارداد اجاره رسمی با کد رهگیری که حداکثر تا ۶ ماه پیش از ثبت درخواست تنظیم شده باشد.
نداشتن مالکیت زمین یا ملک مسکونی و نیز عدم دریافت وام فعال در حوزه مسکن.
ثبت اطلاعات سکونت و مالکیت در سامانه ملی املاک و اسکان.
و حالا نقطه عطف ماجرا؛ مجردها هم مشمول می‌شوند
در تحولی مهم، برای نخستین‌بار برخی از مجردها نیز امکان دریافت وام کمک‌ودیعه مسکن را پیدا کرده‌اند. بر اساس مصوبات جدید، مردان بالای ۴۵ سال و زنان بالای ۳۵ سال، در صورت دارا بودن سایر شرایط، می‌توانند از این تسهیلات بهره‌مند شوند. این تغییر می‌تواند گام مهمی در جهت توجه به نیازهای واقعی طبقات سنی خاص در جامعه باشد.
البته در اولویت پرداخت تسهیلات، همچنان زوج‌های جوان (که کمتر از ۴ سال از ازدواج آن‌ها گذشته باشد)، خانوارهای دارای سه فرزند و بیشتر، زنان سرپرست خانوار و مددجویان سازمان‌های حمایتی قرار دارند.
اما یک پرسش جدی در این طرح همچنان بی‌پاسخ مانده است: تکلیف مستأجرانی که در دهک‌های درآمدی پایین قرار دارند اما تحت پوشش نهادهای حمایتی نیستند، چیست؟ این گروه، علی‌رغم قرارگیری در میان اقشار آسیب‌پذیر، از تسهیلات ۴۰۰ میلیون تومانی بی‌بهره‌اند؛ موضوعی که می‌تواند به افزایش شکاف اجتماعی در زمینه تأمین سرپناه بینجامد.
به هر روی، اجرای طرح جدید وام ودیعه مسکن با درنظر گرفتن شرایط جدید برای مجردها، گامی در راستای توسعه عدالت مسکن به‌شمار می‌رود، هرچند همچنان برخی خلأها و چالش‌ها نیازمند بازنگری‌های جدی در سیاست‌گذاری کلان این حوزه است.
