آیا گوشت قرمز در آستانه جهش قیمتی است؟

در سال جاری، گوشت قرمز از جمع کالاهایی که شامل ارز ترجیحی بودند، حذف شده است. این تصمیم، در عمل به معنای کنار رفتن دلار ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومانی از فرآیند واردات این محصول استراتژیک خواهد بود.

بر اساس گزارشی از فرارو، با لغو تخصیص ارز ترجیحی به واردات گوشت قرمز، انتظار می‌رود عرضه گوشت‌های تنظیم‌بازاری در فروشگاه‌های زنجیره‌ای که تا سال گذشته نقش مهمی در ثبات نسبی قیمت‌ها داشتند، متوقف شود. در نتیجه، بسیاری از خریداران برای تهیه گوشت ناچار خواهند بود به قصابی‌ها مراجعه کنند؛ اقدامی که در گذشته موجب جهش قیمت‌ها شده بود.

با بررسی شاخص‌های رسمی تورم، می‌توان نشانه‌هایی از وضعیت ناپایدار بازار گوشت در آینده را مشاهده کرد. طی بازه زمانی فروردین ۱۴۰۳ تا فروردین ۱۴۰۴، نرخ تورم گوشت گوساله به کمتر از ۱۰ درصد محدود شد. اما تحلیل‌گران هشدار می‌دهند این عدد به ظاهر امیدوارکننده ممکن است آرامش پیش از طوفان باشد.

در چارچوب سیاست ارزی کشور، ارز ترجیحی برای کنترل قیمت برخی کالاهای اساسی تخصیص می‌یابد. دولت این نرخ ترجیحی را، که کمتر از نرخ ارز آزاد یا توافقی است، به واردات برخی محصولات اختصاص می‌دهد تا از نوسانات بازار جلوگیری کند.

در سال ۱۴۰۳، لیست کالاهای مشمول این سیاست ارزی شامل اقلامی مانند گوشت قرمز، برنج و شکر بود. با این حال، در سال ۱۴۰۴ نام گوشت قرمز از این فهرست حذف شد. این یعنی واردکنندگان ناچارند از ارز آزاد، در محدوده تقریبی ۷۰ هزار تومان، برای تأمین گوشت مورد نیاز کشور استفاده کنند. حذف این مزیت ارزی، فشار مضاعفی بر زنجیره تأمین گوشت و در نهایت بر مصرف‌کننده وارد خواهد کرد.

تا پیش از این، بسته‌های تنظیم‌بازاری گوشت با همکاری دولت و فروشگاه‌های زنجیره‌ای به بازار تزریق می‌شدند و به کنترل تقاضا و ممانعت از جهش قیمت‌ها کمک می‌کردند. اما حالا با حذف ارز ترجیحی، چشم‌انداز این سیاست حمایتی مبهم به نظر می‌رسد و احتمال افزایش فشار بر شبکه خرده‌فروشی و قصابی‌ها وجود دارد.

آمارهای مرکز آمار ایران از وضعیت قیمت مواد غذایی در فروردین امسال نشان می‌دهد که نرخ تورم سالانه اقلام خوراکی به حدود ۴۳ درصد رسیده است. این بدان معناست که خانوارها برای خرید مایحتاج غذایی خود، نسبت به سال گذشته، به طور میانگین ۴۳ درصد بیشتر هزینه کرده‌اند.

در این میان، گوشت قرمز یکی از معدود کالاهایی بود که رشد قیمتی نسبتا ملایمی را تجربه کرده است. براساس آمار رسمی، قیمت گوشت گوساله در دوازده ماه گذشته تنها ۹.۸ درصد افزایش یافته و گوشت گوسفندی نیز با رشد ۲۴ درصدی روبرو بوده است.

در مقایسه، اقلامی چون سیب‌زمینی جهش قیمتی نزدیک به ۱۹۳ درصد داشته‌اند. این تفاوت فاحش در نرخ رشد قیمت‌ها، به زعم کارشناسان، ممکن است باعث شود که در سال پیش‌رو شاهد جبران این عقب‌ماندگی در نرخ تورم گوشت باشیم؛ همان‌طور که در نیمه نخست سال قبل برای برنج ایرانی رخ داد و پس از مدتی نرخ تورم آن به بیش از ۶۰ درصد رسید.

در نهایت، با توجه به حذف یارانه واردات گوشت، احتمال افزایش فشار بر مصرف‌کنندگان و بازگشت سناریوهای نوسانی بازار در ماه‌های آینده وجود دارد. تجربه نشان داده است که حتی آمارهای خوش‌بینانه در بازار مواد غذایی نباید مبنای اطمینان کامل باشند.