تصمیم عجیب دولت: ۱۸ میلیون نفر بدون یارانه؛ طرح حذف یارانه‌ها سرعت گرفت!
در راستای اجرای عدالت اجتماعی، دولت چهاردهم ماموریت یافته تا یارانه نقدی ۱۸ میلیون نفر از خانوارهای پردرآمد را قطع کند و منابع حاصل را به دهک‌های پایین و نیازمند اختصاص دهد.
در حالی که حدود ۱۱ میلیون نفر از شهروندان غیرنیازمند هر ماه یارانه نقدی دریافت می‌کنند، دولت در راستای حمایت از اقشار کم‌درآمد، تصمیم به قطع یارانه دهک‌های پردرآمد گرفته است. تاکنون یارانه ۷۵۰ هزار نفر قطع شده و رئیس‌جمهور نیز بر افزایش سرعت در اجرای این طرح تأکید کرده است.
قانون بودجه ۱۴۰۴ و هدف حذف یارانه ثروتمندان
بر اساس لایحه بودجه سال ۱۴۰۴، دولت موظف شده است یارانه خانوارهای پردرآمد را حذف کرده و از منابع صرفه‌جویی شده برای حمایت از سه دهک درآمدی پایین و افراد تحت پوشش نهادهای حمایتی استفاده کند. مجلس نیز از این طرح حمایت کرده و همسو با دولت در این مسیر حرکت می‌کند.
میزان پیشرفت طرح قطع یارانه‌ها
بر اساس آمارها، پس از پرداخت آخرین مرحله یارانه نقدی ۳۰۰ هزار تومانی برای دهک‌های چهارم تا نهم در فروردین‌ماه ۱۴۰۴، حدود ۴۳۶ هزار نفر از لیست دریافت یارانه حذف شدند. همچنین احمد میدری، وزیر کار، اعلام کرده که در مجموع دولت یارانه ۷۵۰ هزار نفر را قطع کرده است که حدود ۱۵۰ هزار نفر از این افراد مقیم خارج از کشور هستند.
همزمان با حذف یارانه برخی افراد، آمار رسمی نشان می‌دهد که در ماه گذشته، حدود ۵۳ هزار نفر به لیست یارانه‌بگیران دهک‌های پایین درآمدی (دهک‌های اول تا سوم) افزوده شده‌اند. اکنون تعداد یارانه‌بگیران این دهک‌ها به ۲۷ میلیون و ۹۳۴ هزار نفر رسیده است.
فرآیند دهک‌بندی و امکان اعتراض
دهک‌بندی خانوارها دو بار در سال انجام می‌شود و افراد بر اساس معیارهای مربوط به وسع‌سنجی به دهک‌های مختلف تقسیم می‌شوند. اگر فردی از دهک دهم به دهک پایین‌تر منتقل شود، جایگاه او توسط فردی از همان دهک پایین پر خواهد شد.
رئیس‌جمهور در دستوری به وزارت رفاه، خواستار تسریع در اجرای طرح حذف یارانه سه دهک بالای درآمدی شد. وی با تأکید بر مشکل فقدان داده‌های دقیق، گفت این مسئله نباید مانع اجرای قانون شود.
افرادی که یارانه آن‌ها قطع شده، می‌توانند اعتراض کنند و مدارک درآمدی خود را ارائه دهند. اگر اطلاعات صحیح باشد و فرد زیر سقف درآمدی تعیین‌شده باشد، یارانه مجدداً به او پرداخت می‌شود. در غیر این صورت، از دریافت یارانه محروم خواهند شد.
هزینه سنگین یارانه‌های ماهانه و لزوم شفاف‌سازی
بر اساس آمار، دولت ماهانه ۲۶ هزار و ۳۲۰ میلیارد تومان یارانه نقدی پرداخت می‌کند. این ارقام به شرح زیر است:
- دهک‌های اول تا سوم: ۱۱ هزار و ۱۲۰ میلیارد تومان
- دهک‌های چهارم تا نهم: ۱۵ هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان
- دهک دهم: ۵۹۰ میلیون تومان
طبق آمار بهمن ۱۴۰۳، حدود ۵۱ میلیون نفر از دهک‌های متوسط و پایین، یارانه دریافت می‌کنند، در حالی که دهک دهم هزینه‌های ماهانه‌ای بالغ بر ۵۹۰ میلیون تومان دارد.
هرچند حذف یارانه افراد پردرآمد در دستور کار دولت قرار داشته، اما فقدان زیرساخت‌های لازم، اجرای این طرح را به چالش کشیده است. وزارت رفاه اخیراً لایحه‌ای دو فوریتی برای شفاف‌سازی این فرآیند ارائه کرده است.
جدول زمانی پرداخت یارانه‌ها
پرداخت یارانه‌ها از بهمن ۱۴۰۲ طبق جدول زمانی زیر صورت گرفته است:
- بیستم هر ماه: مستمری مددجویان کمیته امداد و بهزیستی
- بیست و پنجم هر ماه: یارانه دهک‌های اول تا سوم (۴۰۰ هزار تومان به ازای هر نفر)
- سی‌ام هر ماه: یارانه دهک‌های چهارم تا نهم (۳۰۰ هزار تومان به ازای هر نفر)
- اول ماه: یارانه دارو و سوخت
با حذف یارانه نزدیک به ۷ میلیون نفر از ثروتمندان، دولت و مجلس برنامه دارند تا یارانه حدود ۱۸ میلیون نفر را از سیستم حذف کرده و منابع حاصل از این اقدام را به محرومان جامعه اختصاص دهند. دولت و مجلس با هدف برقراری عدالت اجتماعی مصمم هستند تا یارانه‌ها به افراد نیازمند اختصاص یابد. با این حال، موفقیت این طرح به برنامه‌ریزی دقیق، فراهم کردن زیرساخت‌های لازم و مدیریت هوشمندانه بستگی دارد.
