خبر شوکه‌کننده: «کالابرگ» در هاله‌ای از ابهام/ فقط این دهک‌ها مشمول می‌شوند؟ + جزئیات تکان‌دهنده

با اجرای طرح حمایت معیشتی دولت از طریق کالابرگ الکترونیکی، تاکنون دو مرحله شارژ اعتبارات در اسفند 1403 و فروردین 1404 برای دهک‌های درآمدی اول تا هفتم انجام شده است. در حال حاضر، بیش از 57 میلیون نفر از مشمولان مرحله دوم این طرح از اعتبار خود استفاده کرده‌اند. با این حال، زمان اجرایی کالابرگ الکترونیک اردیبهشت 1404 یا همان مرحله سوم کالابرگ الکترونیک، هنوز به صورت نهایی مشخص نشده است.

سخنگوی طرح اعلام کرده است که در صورت اجرای مرحله جدید، اطلاع‌رسانی فقط از طریق رسانه‌های رسمی صورت خواهد گرفت. منابع رسمی مورد تأیید شامل وب‌سایت اداره رفاه و پیامک‌هایی با سرشماره v.refah هستند. شهروندان باید اطلاعات دقیق را از این منابع دریافت کنند تا از هرگونه کلاهبرداری اینترنتی جلوگیری شود.

کالابرگ الکترونیکی اردیبهشت 1404 هنوز واریز نشده و سخنگوی طرح اعلام کرده است که تاکنون تصمیمی برای اجرای مرحله سوم اتخاذ نشده است. اعتبار مرحله دوم کالابرگ تا پایان خردادماه 1404 معتبر است و مشمولان می‌توانند تا آن زمان از آن استفاده کنند.

«کالابرگ» بی «کالابرگ»: دغدغه‌های معیشتی و سیاست‌های حمایتی

در گزارشی انتقادی آمده است: "دولت به تعهدات معیشتی خود در قبال مردم پایبند نیست." این در حالی است که افزایش حداقل حقوق مزدبگیران در سال جاری، در بهترین حالت، 4 تا 5 میلیون تومان به درآمد ماهانه خانوارها افزوده است. این افزایش درآمد، در شرایطی که هزینه‌های حداقلی زندگی، منهای مسکن، لااقل 10 میلیون تومان افزایش داشته، کافی به نظر نمی‌رسد.

صندوق‌ها در آستانه ورشکستگی هستند و تأخیر در پرداخت حقوق بازنشستگان به یک امر متداول تبدیل شده است. در نتیجه این مسائل، «فقر غذایی» در حال گسترش است. بر اساس آخرین محاسبات مستقل، قیمت سبد بسیار حداقلی خوراکی‌ها و آشامیدنی‌های خانوارهای کارگری تا پایان بهمن ماه سال گذشته برای یک خانواده متوسط 3.3 نفره به 13 میلیون و 900 هزار تومان رسیده بود. اگر یک نگاه بسیار حداقلی را مبنا قرار دهیم، در این سه ماه لااقل 4 تا 5 میلیون تومان به نرخ سبد خوراکی‌ها افزوده شده است و آن را به مرز 18 تا 20 میلیون تومان رسانده است. این یعنی در حالی که یک کارگر یا بازنشسته حداقل‌بگیر حدود 15 میلیون تومان درآمد ماهانه دارد، در هر ماه باید 18 تا 20 میلیون تومان فقط برای تأمین هزینه‌های خوراکی‌های خانواده بپردازد. برای متوسط‌بگیری که بین 18 تا 20 میلیون تومان درآمد دارد، حقوق ماهانه تنها برای خرید ساده‌ترین نیازهای خوراکی خانواده کفایت می‌کند.

در چنین شرایطی است که دولت شریان اعتباری کالابرگ الکترونیک را که حداکثر 1 میلیون و 500 تا 2 میلیون تومان برای خانواده‌ها آورده دارد، قطع کرده است. این اتفاق به دلیل نبود اعتبار رخ داده و عملاً کالابرگ را بی کالابرگ کرده است.

دولت پیش از این، دو مرحله اعتبار کالابرگ به خانواده‌های مشمول (هفت دهک درآمدی) پرداخت کرده بود، اما علیرغم قول صریح رئیس جمهور و مقامات دولت که کالابرگ تداوم دارد و قرار نیست متوقف شود، در آستانه مرحله سوم پرداخت به بن‌بست خورده و تا اطلاع ثانوی منتفی شده است. دلیل این توقف، تأمین نشدن اعتبار اعلام شده است. بر اساس وعده مسئولین، قرار بود مرحله سوم کالابرگ الکترونیک 21 اردیبهشت شارژ شود. در روزهای ابتدای اردیبهشت، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی اعلام کرد که شارژ اعتبار جدید کالابرگ از روز یکشنبه 21 اردیبهشت 1404 آغاز خواهد شد. اما چند روز بعد از این زمان مقرر، در 29 اردیبهشت، مرجان دبیری، سخنگوی طرح کالابرگ الکترونیکی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی گفت: "فعلاً هیچ واریز اعتباری برای اجرای مرحله سوم کالا برگ الکترونیکی انجام نشده است." دبیری تأکید کرد: "اگر خبری از اجرای کالابرگ الکترونیکی باشد، از طریق رسانه ملی و روابط عمومی وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی و خبرگزاری‌های رسمی به مردم اعلام می‌کنیم." این یعنی مردم برای 350 یا 500 هزار تومان اعتبار سرانه کالابرگ که به شدت ناچیز است، باید فعلاً منتظر خبر دولت بمانند.

رفتار پوپولیستی دولت در قبال معیشت مردم؟

در ادامه گزارش آمده است: "دولت بدون پیش‌بینی اعتبار مورد نیاز و در حالی که بودجه‌های اضافی و مازاد بسیاری در این مملکت صرف خواص می‌شود، اعلان طرحی به نام «کالابرگ الکترونیک» را در بوق و کرنا کرد و بعد از تبلیغات بسیار، بعد از دو مرحله آن را متوقف نمود!"

فرض کنیم یک خانواده متوسط 3 نفره در دهک‌های فرودست درآمدی قرار دارد و نفری 500 هزار تومان کالابرگ در هر مرحله نصیبش شده است. دو مرحله اعتبار کالابرگی که از اسفند به حساب چنین خانواده‌ای واریز شده، در مجموع فقط 3 میلیون تومان اعتبار برای خرید کالاهای خوراکی این خانواده در عرض دو ماه فراهم آورده است، در حالی که این خانواده در هر ماه حداقل 15 تا 18 میلیون تومان برای تأمین هزینه‌های خوراکی‌های خانواده لازم دارد. در واقع، یک میلیون و 500 هزار تومان اعتبار ماهانه خرید کالابرگی، در بهترین حالت یک‌دهم هزینه‌های خوراکی خانوار را تأمین می‌کند. حالا همین یک‌دهم هزینه‌ها هم از خانواده‌های فرودست ایرانی دریغ شده است.

تأثیرگذاری کالابرگ در معیشت خانواده‌ها بسیار ناچیز است و با بی‌تصمیمی دولت، این تأثیر ناچیز ناگهان به صفر رسیده است. «علیرضا خرمی»، فعال کارگری، در این رابطه می‌گوید: "کالابرگ و یارانه قاعدتاً متعلق به طبقات ضعیف جامعه است اما متاسفانه می‌بینیم در ایران طبقات متوسط هم روی کالابرگ حساب می‌کنند و این یعنی آن‌چنان معیشت مردم تخریب شده و در تنگنا قرار گرفته که طبقات متوسط جامعه هم باید دنبال کالابرگ و زمانِ واریز آن باشند." وی با بیان اینکه تخریب معیشت مردم آن‌ها را به شدت محتاج کرده، گفت: "ما در کوچه و خیابان بسیار می‌شنویم که مردم منتظرند و از یکدیگر می‌پرسند کالابرگ کی شارژ می‌شود؛ اما متاسفانه یکباره همین کالابرگ ناچیز هم قطع می‌شود."

به گفته خرمی، دولت در زمینه سیاست‌های حمایتی کاملاً پوپولیستی عمل می‌کند: "شب عید که می‌شود یا احیاناً اگر اتفاقی سیاسی مثل انتخابات در راه است، از حربه معیشت و یارانه استفاده می‌کنند مثلاً کالابرگ را شارژ می‌کنند، به بازنشسته‌ها پول می‌دهند یا سبد کالا عرضه می‌کنند اما بعد از گذر از آن بزنگاه حساس، ناگهان بحث بودجه و تأمین اعتبار و لزوم تصویب در هیئت دولت پیش می‌آید!" او ادامه می‌دهد: "ناگهان کاسه چه کنم چه کنم دست می‌گیرند و مثلاً شرمنده‌ی مردم می‌شوند! مرحله سوم کالابرگ هم مشمول همین رفتار شد؛ آیا واقعاً نمی‌دانند مردم روی همین کالابرگ حساب کرده‌اند؟!"