بحران نان در راه است؟ / پشت پرده یارانه نان و پیشنهاد جنجالی اتاق اصناف!

در روزهای اخیر، بازار نان کشور شاهد اختلالات گسترده‌ای بوده است. این مشکلات شامل کاهش سهمیه آرد نانوایی‌ها، کاهش ساعات فعالیت نانوایی‌ها، تشکیل صف‌های طولانی در نانوایی‌های یارانه‌ای، و حتی افزایش قیمت برخی انواع نان است. این وضعیت نامطلوب در شهرهایی نظیر تبریز، اردبیل و سایر نقاط کشور به وضوح دیده می‌شود. در برخی شهرها نیز، زمزمه‌هایی از احتمال افزایش رسمی قیمت نان به گوش می‌رسد که نگرانی‌ها را دوچندان کرده است.

نکته قابل تأمل اینجاست که برخی نانوایی‌های آزادپز، حتی پیش از اعلام هرگونه تصمیم رسمی از سوی دولت، اقدام به افزایش خودسرانه قیمت نان کرده‌اند. به عنوان مثال، در برخی نانوایی‌های اردبیل، قیمت نان سنگک تا ۱۸ هزار تومان نیز بالا رفته است. این در حالی است که دولت هنوز تصمیم نهایی خود را در خصوص قیمت‌گذاری نان و شیوه تخصیص یارانه آن اعلام نکرده است.

چندنرخی بودن و قاچاق آرد: چالش‌های پیچیده بازار نان

چندنرخی بودن نان، در کنار نارضایتی عمومی مردم و نانوایان، به نگرانی‌ها دامن زده است. از سوی دیگر، قاچاق آرد و سوءاستفاده‌ها نیز به مشکلات این حوزه افزوده و وضعیت را پیچیده‌تر کرده است. حمیدرضا رستگار، رئیس اتاق اصناف تهران، در گفت‌وگو با خبرگزاری‌ها اظهار داشت: «نان قوت غالب مردم است و عدم توجه درست به این موضوع می‌تواند تبعات گسترده‌ای را به‌همراه داشته باشد.»

رستگار با اشاره به حجم بالای یارانه‌ای که دولت به نان اختصاص می‌دهد، توضیح داد: «دولت سالانه حدود ۲۲ هزار میلیارد تومان یارانه به نان پرداخت می‌کند، اما با وجود این رقم بزرگ، نه مردم رضایت دارند، نه نانوایان، و نه حتی دولت. این نشان‌دهنده وجود اشکالات جدی در ساختار تخصیص یارانه است.»

قیمت‌گذاری نان: آیا هزینه‌های نانوایان پوشش داده می‌شود؟

به گفته رئیس اتاق اصناف، بررسی‌ها نشان می‌دهد که قیمت‌گذاری‌های فعلی، هزینه‌های واقعی نانوایی‌ها را پوشش نمی‌دهد. وی افزود: «نانوایان برای جبران هزینه‌ها، اقدام به فروش نان‌های خاص مانند نان کنجدی یا سبزی‌دار می‌کنند، اما طبق قانون، فروش اجباری این نوع نان‌ها ممنوع است.» این وضعیت، نانوایان را در تنگنای اقتصادی قرار داده و به کیفیت نان نیز آسیب می‌رساند.

پیشنهاد جنجالی: یارانه نان مستقیم به مردم پرداخت شود!

رستگار برای حل معضل قاچاق آرد و فساد ناشی از یارانه آرد، راهکاری را پیشنهاد می‌کند: پرداخت مستقیم یارانه نان به مردم. وی تأکید کرد: «اگر آرد با نرخ آزاد به نانوایان ارائه شود، رقابت سالم ایجاد خواهد شد، کیفیت نان افزایش می‌یابد، و مشکلات قاچاق آرد به حداقل می‌رسد.» این پیشنهاد، ساختار سنتی یارانه‌دهی نان را به کلی متحول خواهد کرد.

ضعف نظارت و احتمال افزایش قیمت نان

یکی از نقاط ضعف اساسی در بازار نان، ضعف نظارت‌ها است. رستگار در این زمینه اظهار داشت: «چندنرخی بودن نان، سهمیه‌بندی آرد، و تفاوت قیمت‌ها در مناطق مختلف، نظارت دقیق را دشوار کرده است.»

در پاسخ به پرسش درباره احتمال افزایش قیمت نان، رئیس اتاق اصناف گفت که قیمت فعلی نان نه هزینه‌های نانوایان را پوشش می‌دهد و نه سود منصفانه‌ای برای آن‌ها باقی می‌گذارد. وی افزود: «این احتمال وجود دارد که مدل جدیدی برای تخصیص یارانه اجرایی شود و قیمت نان افزایش یابد.» با این حال، رستگار در پایان تصریح کرد که تاکنون مصوبه‌ای برای افزایش قیمت نان در تهران صادر نشده است. وی مجدداً تأکید کرد که برای رفع مشکلات موجود، باید ساختار یارانه‌ای نان مورد بازنگری قرار گیرد و یارانه به صورت مستقیم به مردم تخصیص داده شود.