بنزین گران می‌شود؟ / نقشه تازه دولت برای جیب مصرف‌کنندگان پرمصرف
دولت با طرحی تازه قصد دارد مسیر توزیع یارانه بنزین را دگرگون کند؛ مدلی که ممکن است برای برخی خانوارها خبری خوب و برای گروهی دیگر، هشداری جدی باشد.
دولت در اقدامی جدید، برنامه‌ای را برای اصلاح شیوه تخصیص یارانه بنزین در دستور کار قرار داده که بر اساس آن، مدل «تعرفه‌گذاری پلکانی دوپله‌ای» مبنای پرداخت یارانه خواهد بود. در این الگو، به هر کد ملی سهمی مشخص از یارانه انرژی تعلق می‌گیرد و مصرف‌کنندگان پرمصرف باید بهای بیشتری نسبت به نرخ پایه پرداخت کنند.
بر اساس آنچه گزارش‌ها نشان می‌دهد، هدف اصلی این سیاست، توزیع عادلانه یارانه‌ها و کنترل مصرف بی‌رویه انرژی است. اما پرسش مهم آن است که آیا این اقدام تنها بهینه‌سازی مصرف را به دنبال خواهد داشت یا باید در انتظار فشار اقتصادی تازه‌ای بود؟
مدل دوپله‌ای؛ گامی برای اجرای عدالت در مصرف انرژی
در طرح جدید دولت، هر فرد ایرانی بر مبنای کد ملی، سهمیه مشخصی از بنزین یارانه‌ای دریافت خواهد کرد. چنانچه میزان مصرف از الگوی تعیین‌شده فراتر رود، هزینه مازاد باید به قیمت نزدیک به نرخ صادراتی پرداخت شود. این رویکرد با هدف تشویق به صرفه‌جویی و کاهش نابرابری در بهره‌مندی از منابع انرژی طراحی شده است.
نظر مجلس: یارانه فقط برای مصرف منطقی
غلامرضا توکل، نماینده مردم سروستان در مجلس شورای اسلامی، درباره اجرای این سیاست اعلام کرد:«هرگونه سیاستی که در حوزه انرژی به اجرا گذاشته شود باید دو هدف را دنبال کند: اول، ایجاد عدالت در توزیع یارانه انرژی و دوم، مدیریت مصرف. بر این اساس، کسانی که خارج از الگوی تعریف‌شده مصرف می‌کنند، موظف به پرداخت بهای واقعی و نزدیک به قیمت صادراتی انرژی خواهند بود.»
وی همچنین تأکید کرد که یارانه انرژی باید تنها به افرادی تعلق گیرد که در چارچوب مصرف منطقی و متعارف قرار می‌گیرند و نه به کسانی که بدون ملاحظه منابع را مصرف می‌کنند.
اختیار فروش سهمیه؛ ابزار مدیریت شخصی انرژی
در ادامه گفت‌وگوی خود، توکل به جنبه دیگری از این طرح نیز اشاره کرد و گفت:«هر فرد دارای سهم مشخصی از انرژی یارانه‌ای است که می‌تواند آن را مدیریت کند. افراد صرفه‌جو این قابلیت را دارند که سهمیه خود را به دیگران بفروشند و کسانی که مصرف بالاتری دارند، مجبور به خریداری انرژی اضافی هستند.»
این امکان می‌تواند نوعی بازار میان‌فردی برای سهمیه انرژی ایجاد کند که در آن، مدیریت هوشمند مصرف به نوعی سودآوری نیز منجر شود.
جمعیت خانوار؛ عامل تعیین‌کننده در سهمیه
نماینده سروستان همچنین در مورد تأثیر ساختار خانوار بر میزان یارانه دریافتی گفت:«این سیاست به کاهش ضریب جینی و بهبود عدالت اقتصادی کمک می‌کند و موجب بهینه‌سازی مصرف انرژی خواهد شد.»
او افزود که در الگوی جدید، جمعیت خانوار نیز از عوامل تأثیرگذار در تعیین سهمیه انرژی خواهد بود؛ موضوعی که می‌تواند به توزیع منصفانه‌تر یارانه‌ها منجر شود.
