افزایش غیرقانونی اجاره در سال ۱۴۰۴؛ مستأجران چگونه از حق خود دفاع کنند؟
با آغاز فصل جابه‌جایی و تمدید قراردادها، بسیاری از مستأجران با موج جدید افزایش اجاره‌بها روبه‌رو هستند.
به گزارش سرویس راه و ساختمان اقتصادآنلاین، بازار اجاره‌نشینی در تهران همواره محل نگرانی خانوارها بوده، خصوصاً در ماه‌هایی که بیشتر نقل و انتقالات انجام می‌شود. در چنین فضایی که نوسانات اقتصادی بر تمامی جنبه‌های معیشتی اثرگذار شده، اعلام سقف مجاز افزایش اجاره‌بها در سال ۱۴۰۴ توجه بسیاری را به خود جلب کرده است. حال این سؤال مطرح می‌شود که در صورت عبور موجر از این سقف، مستأجر چه ابزار قانونی در اختیار دارد؟
سقف افزایش اجاره در تهران برای سال ۱۴۰۴ چقدر است؟
مطابق مصوبه‌ای که در جلسه شورای مسکن استان تهران با حضور نمایندگان وزارت راه و شهرسازی، سازمان تعزیرات و اتحادیه مشاوران املاک تصویب شد، حداکثر مجاز برای افزایش اجاره‌بها در تهران برای سال ۱۴۰۴، معادل ۲۵ درصد تعیین شده است. این تصمیم در ادامه سیاست‌هایی است که نخستین‌بار در دوران همه‌گیری کرونا با هدف مهار تورم اجاره‌ها و حمایت از مستأجران آغاز شد.
بر پایه این مصوبه، مالکان یا مشاوران املاکی مجاز نیستند اجاره‌نامه جدیدی را با بیش از ۲۵ درصد افزایش نسبت به قرارداد قبلی تنظیم کنند. در صورتی که چنین اقدامی صورت گیرد، بر اساس اعلام رسمی مدیرکل راه و شهرسازی استان تهران، مستأجران تا پنج سال پس از تاریخ قرارداد حق دارند از مالک به‌صورت قانونی شکایت کنند.
فرآیند شکایت از موجر در صورت افزایش غیرقانونی اجاره‌بها
بر اساس قانون اجاره مسکن سال ۱۴۰۴، در صورت اعمال افزایش بیشتر از میزان تعیین‌شده، مستأجر می‌تواند شکایت رسمی خود را از طریق شورای حل اختلاف محل سکونت خود ثبت کند. برای ثبت این شکایت، ارائه قرارداد اجاره قبلی و قرارداد جدید ضروری است تا میزان افزایش به‌وضوح قابل بررسی باشد.
همچنین اگر مشاور املاکی در تنظیم قراردادی با افزایش غیرقانونی نقش داشته باشد، نهاد تعزیرات حکومتی وارد عمل می‌شود و با متخلفان برخورد خواهد کرد. در صورت اثبات تخلف، بر اساس قانون ساماندهی بازار زمین، مسکن و اجاره، موجر مشمول جرایم قانونی شده و ممکن است با اقدامات قضایی مواجه شود. هدف این قانون، ایجاد تعادل در بازار و محافظت از حقوق مستأجران است.
چه نکاتی را پیش از شکایت باید در نظر گرفت؟
پیش از اقدام قانونی علیه موجر، مستأجر باید برخی موارد کلیدی را مدنظر قرار دهد. نخست این‌که اگر قرارداد اجاره به پایان رسیده باشد، مالک این اختیار را دارد که قرارداد را تمدید نکند یا مبلغ اجاره را تغییر دهد، به‌ویژه اگر قصد سکونت در ملک را داشته باشد.
در بسیاری از موارد، گفت‌وگوی صریح و سازنده میان مستأجر و مالک می‌تواند راه‌حل مناسبی باشد و از بروز اختلافات حقوقی جلوگیری کند. چنانچه این گفت‌وگوها بی‌نتیجه بماند، مستأجر باید مدارک لازم از جمله اجاره‌نامه‌ها، نامه‌نگاری‌ها و اسناد مربوطه را جمع‌آوری کند تا در جریان رسیدگی، از مستندات کافی برخوردار باشد.
روش‌های مذاکره با موجر برای جلوگیری از افزایش شدید اجاره
برای دستیابی به یک توافق دوطرفه با صاحبخانه، گفت‌وگوی صادقانه می‌تواند نخستین و مؤثرترین گام باشد. مستأجر می‌تواند دلایل خود را برای نپذیرفتن افزایش اجاره ارائه دهد و راه‌کارهایی مانند افزایش تدریجی یا تمدید بلندمدت قرارداد را پیشنهاد دهد.
در برخی موارد، مستأجر می‌تواند در مقابل پذیرش افزایش محدود اجاره، امتیازاتی همچون پرداخت به‌موقع اجاره‌بها یا همکاری در نگهداری از ملک را مطرح کند. این قبیل پیشنهادها ممکن است موجر را برای حفظ قرارداد و پرهیز از تغییر مستأجر ترغیب کند.
در مجموع، قانون اجاره ۱۴۰۴ ابزارهای مشخصی را برای حمایت از حقوق مستأجران در نظر گرفته و با تعیین سقف افزایش اجاره‌بها تلاش کرده تعادلی میان حقوق مالک و مستأجر برقرار سازد. مستأجران با آگاهی از این حقوق می‌توانند با آرامش بیشتری نسبت به تمدید قرارداد یا پیگیری حقوقی اقدام کنند.
