خبر فوری برای کارگران: بازتعریف مشاغل سخت کلید خورد | لایحه جدید در راه دولت
تغییرات مهمی در راه است! وزارت کار در آستانه بازتعریف قوانین مشاغل سخت و زیان‌آور قرار دارد. وعده بازنشستگی زودتر برای کارگران بدون فشار بر کارفرمایان، نوید روزهای متفاوتی را می‌دهد. این گزارش را از دست ندهید.
وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی از آماده‌سازی پیش‌نویس یک لایحه تازه خبر داده که هدف اصلی آن بازنگری در تعریف مشاغل سخت و زیان‌آور و تأمین حقوق متوازن برای هر دو سوی روابط کاری یعنی کارگر و کارفرماست. این تصمیم در راستای شفاف‌سازی فرآیند بازنشستگی زودهنگام برای کارکنان این نوع مشاغل گرفته شده، به‌گونه‌ای که کارفرمایان نیز متحمل آسیب‌های مالی و ساختاری نشوند.
مطابق با تبصره ۲ ماده ۷۶ قانون بیمه تأمین اجتماعی، مشاغل سخت و زیان‌آور به آن دسته از فعالیت‌هایی اطلاق می‌شود که در آن‌ها فرد شاغل در معرض عوامل غیر استاندارد فیزیکی، شیمیایی یا بیولوژیکی قرار گرفته و سلامت روانی و جسمی‌اش تحت فشار بیش از حد طبیعی قرار می‌گیرد؛ به‌گونه‌ای که ممکن است به بیماری یا آسیب جدی منجر شود.
طبقه‌بندی دوگانه مشاغل دشوار در آیین‌نامه فعلی
طبق ماده نخست آیین‌نامه مربوط به این حوزه، مشاغل سخت به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند:
گروه «الف» شامل فعالیت‌هایی است که سختی و زیان‌آوری آن‌ها ناشی از ماهیت شغل است اما با اقدامات ایمنی، بهداشتی و فنی از سوی کارفرما، می‌توان شدت خطرات را کاهش داد یا حتی حذف کرد.
در مقابل، گروه «ب» مشاغلی را شامل می‌شود که ذاتاً و به‌صورت ماهوی سخت و مضر هستند؛ حتی اگر بالاترین استانداردهای ایمنی و بهداشت هم اعمال شود، همچنان زیان‌آوری آن‌ها باقی خواهد ماند.
قول وزیر: تعریف دقیق، سازوکار مشخص، آسیب صفر برای کارفرما
وزیر کار، احمد میدری، اعلام کرده:
«در حال تعریف دقیق مشاغل سخت و زیان‌آور با همکاری کارشناسان و متخصصان هستیم تا بتوانیم زمینه بازنشستگی زودهنگام برای کارگران را فراهم کنیم بدون اینکه آسیبی به کارفرمایان وارد شود.»
بر اساس این طرح، قرار است مشاغل سخت و زیان‌آور در قالبی شفاف‌تر بازتعریف شوند؛ چراکه طبق بررسی‌ها، برخی از این مشاغل همچنان در فهرست باقی مانده‌اند، در حالی‌که با به‌روزرسانی تجهیزات و شرایط محیط کار، دیگر مشمول معیارهای سابق نیستند.
هشدار سازمان تأمین اجتماعی: نباید راه فرار برای سودجویان باشد
چندی پیش در جلسه‌ای با حضور مصطفی سالاری، مدیرعامل سازمان تأمین اجتماعی، نگرانی‌هایی نسبت به استفاده گسترده و بی‌ضابطه از سنوات ارفاقی برای بازنشستگی مطرح شد. در این نشست بر این نکته تأکید شد که بسیاری از مشمولان، بدون احراز کامل شرایط، موفق به اخذ بازنشستگی شده و سپس به بازار کار بازمی‌گردند؛ رفتاری که باعث تداخل در اشتغال و افزایش فشار بر صندوق‌های بازنشستگی می‌شود.
در همین راستا، کارگروهی با مشارکت سازمان تأمین اجتماعی، شرکای اجتماعی و نمایندگان کارگران و کارفرمایان تشکیل شده تا فهرست مشاغل سخت به‌روزرسانی شده و هرگونه سوء‌استفاده احتمالی مهار شود.
گسترش غیرمنطقی فهرست مشاغل سخت؛ دغدغه تولیدکنندگان
به گفته میدری، برخی از عناوین شغلی بدون در نظر گرفتن شرایط جدید کاری، هنوز در لیست باقی مانده‌اند. او تأکید کرده:
«بسیاری از عناوین شغلی که در زمره مشاغل سخت و زیان‌آور قرار گرفته‌اند، بدون لحاظ کردن تغییرات محیط کار یا استفاده از تجهیزات ایمنی به‌روز، همچنان در فهرست باقی مانده‌اند.»
او همچنین خبر داد که برای رفع این مشکل، وزارتخانه متبوعش لایحه‌ای تهیه کرده و آن را آماده ارائه در دولت یا در صورت نیاز، ارسال به مجلس خواهد کرد. پیشنهاد وزارتخانه این است که نظرات بخش خصوصی و فعالان اقتصادی نیز حتی به صورت غیرحضوری دریافت شده و در تدوین نهایی لایحه لحاظ شود.
کدام مشاغل هنوز در لیست باقی‌مانده‌اند؟
در حال حاضر مشاغلی همچون کار در معادن، حفر چاه، فعالیت در کوره‌های داغ، دفن زباله، سمپاشی، آتش‌نشانی، غواصی تحت فشار، و کار با تشعشعات رادیواکتیو همچنان در لیست مشاغل سخت قرار دارند.
به علاوه، فعالیت‌هایی نظیر کار در زندان‌ها با تماس مستقیم با زندانیان، خدمت در مراکز درمان روانی و حتی خبرنگاری نیز طبق مصوبات شورای‌عالی حفاظت فنی به‌عنوان مشاغل زیان‌آور شناخته شده‌اند.
وظایف قانونی کارفرمایان در مشاغل سخت
کارفرمایانی که کارکنان‌شان مشغول به کار در این مشاغل هستند، موظف‌اند قبل از شروع کار، آزمایش‌های پزشکی لازم را برای آن‌ها انجام دهند و صلاحیت جسمی افراد برای انجام آن کار را بررسی کنند. این معاینات باید به‌صورت دوره‌ای تکرار شود.
همچنین در صورت بازنشسته شدن فرد بر اساس قانون، کارفرما موظف است معادل ۴ درصد مستمری تعیین‌شده را بابت سنوات خدمت در مشاغل سخت، به سازمان تأمین اجتماعی پرداخت کند.
