بازگشت نرخ بهره بین‌بانکی به مدار صعودی: آیا تورم در راه است؟
در روزهایی که نوسانات اقتصادی ذهن بسیاری از کارمندان و افراد میانسال را درگیر کرده، بازگشت نرخ بهره بین‌بانکی به مسیر صعودی بار دیگر نگاه‌ها را به سمت سیاست‌های پولی بانک مرکزی معطوف کرده است.
به گزارش اقتصادنیوز و به نقل از ایسنا، نرخ بهره بین‌بانکی در هفته پایانی تیرماه و مصادف با چهارشنبه اول مرداد، با رشدی ۰.۲۵ درصدی نسبت به هفته گذشته، به سطح ۲۳.۸۹ درصد رسید. این در حالی است که در پایان هفته پیشین، نرخ بهره با کاهش قابل توجهی به ۲۳.۶۴ درصد سقوط کرده بود؛ عددی که پایین‌ترین سطح آن از ابتدای سال جاری تاکنون به شمار می‌رفت.
بازار بین‌بانکی چیست و چه نقشی دارد؟
بازار بین‌بانکی بستری است برای انجام معاملات مالی میان بانک‌ها و مؤسسات اعتباری که نقش محوری در اجرای سیاست‌های پولی بانک مرکزی ایفا می‌کند. این بازار با حجم بالای معاملات و عمق قابل‌توجه خود، به کنترل برداشت‌های اضافی بانک‌ها، کاهش وابستگی به منابع بانک مرکزی، مدیریت بهینه نقدینگی در سیستم بانکی و در نهایت، مهار تورم و حمایت از رشد اقتصادی کمک می‌کند.
کاربردهای بازار بین‌بانکی
این بازار دارای دو کارکرد اصلی است: نخست، ابزار اجرای سیاست‌های پولی برای بانک مرکزی و دوم، امکان تأمین مالی متقابل میان بانک‌ها و مؤسسات اعتباری. سیاست‌گذار پولی با تنظیم نرخ سود در این بازار، اهداف کلان خود را دنبال می‌کند. نرخ بهره‌ای که هر هفته توسط بانک مرکزی اعلام می‌شود، بر مبنای میانگین موزون معاملات روزانه بازار بین‌بانکی به‌دست می‌آید.
بازار بین‌بانکی در ایران از تیرماه ۱۳۸۷ آغاز به کار کرده و تعیین و نظارت بر نرخ بهره در این بازار به صورت کامل در اختیار بانک مرکزی قرار دارد. این نهاد اقتصادی، هر پنج‌شنبه به‌صورت رسمی نرخ بهره بین‌بانکی را اعلام می‌کند.
مروری بر روند نرخ بهره بین‌بانکی در سال ۱۴۰۴
در ابتدای سال جاری، نرخ بهره در بازار بین‌بانکی برابر با ۲۳.۹۶ درصد بود. اما در پایان هفته دوم فروردین با کاهش اندک ۰.۰۱ درصدی، به ۲۳.۹۵ درصد رسید. این نرخ در هفته سوم همان ماه بدون تغییر باقی ماند.
در هفته پایانی فروردین، بار دیگر افزایش ناچیز ۰.۰۱ درصدی ثبت شد و نرخ به ۲۳.۹۶ درصد رسید. در سوم اردیبهشت نیز شاهد جهشی معادل ۰.۰۲ درصد بودیم که نرخ را به ۲۳.۹۸ درصد رساند. در ادامه، طی سه هفته متوالی، با کاهش‌های متناوب هفتگی معادل ۰.۰۱ درصد، نرخ بهره مجدداً به ۲۳.۹۵ درصد بازگشت. در پایان هفته اول خرداد، افزایش مجدد ۰.۰۲ درصدی، نرخ را به ۲۳.۹۷ درصد رساند.
در هفته‌های دوم و سوم خرداد، نرخ در سطح ۲۳.۹۸ درصد تثبیت شد و تا هفته چهارم نیز در همین محدوده باقی ماند. با این حال، در پایان خرداد شاهد کاهش جزئی ۰.۰۱ درصدی بودیم که نرخ را به ۲۳.۹۷ درصد بازگرداند. سپس در هفته‌های ابتدایی تیرماه، نرخ با رشد ۰.۰۱ درصدی دوباره به ۲۳.۹۸ درصد رسید. اما در هفته سوم تیر، نرخ بهره بین‌بانکی با کاهش قابل توجهی نسبت به هفته‌های قبل، به محدوده ۲۳.۶۴ درصد افت کرد.
نوسانات پایدار در کانال ۲۳ درصدی
شایان ذکر است که در آذرماه سال ۱۴۰۳، نرخ بهره بین‌بانکی وارد کانال ۲۳.۹ درصدی شد و از آن زمان تاکنون عمدتاً در نزدیکی مرز ۲۴ درصد نوسان کرده است. در ماه‌های دی و بهمن سال گذشته، نرخ تا مرز ۲۳.۹۸ درصد بالا رفت اما هرگز از آستانه ۲۴ درصد عبور نکرد. این در حالی است که در ماه‌های اخیر، نرخ بهره در بالاترین سطح خود نسبت به کانال ۲۳ درصد باقی مانده است.
بر اساس آمار موجود، آخرین بار در تابستان سال گذشته بود که نرخ بهره بین‌بانکی در محدوده ۲۳.۶ درصد تثبیت شد و اکنون این روند مجدداً تکرار شده است.
همچنین در پایان هفته جاری، نرخ‌های سیاستی دیگر نیز بدون تغییر اعلام شدند: نرخ توافق بازخرید ۲۳ درصد، نرخ اعتبارگیری قاعده‌مند ۲۴ درصد و نرخ سپرده‌گذاری قاعده‌مند نیز ۱۷ درصد تعیین شد.
در مجموع، داده‌های بانک مرکزی نشان می‌دهند که نرخ بهره بین‌بانکی طی سال‌های ۱۴۰۲ و ۱۴۰۳ عمدتاً در کانال ۲۳ درصد حفظ شده است. این در حالی است که در سال ۱۴۰۱، این نرخ نوسانات بیشتری را در دامنه ۲۰.۳ تا ۲۳.۱ درصد تجربه کرده بود؛ تغییری که بیانگر پرنوسان‌ترین وضعیت در سال‌های اخیر محسوب می‌شود.
