بازار خودرو در شوک دلار و کاهش تولید؛ آیا همین حالا بخریم یا منتظر بمانیم؟
کاهش تولید خودرو و افزایش نرخ دلار، بازار خودرو را در مسیر نوسانی تازه‌ای قرار داده است. قیمت‌ها در حال تغییرند و خریداران و فروشندگان باید تصمیمی حساس برای خرید یا تعویق خرید بگیرند.
آمار تولید خودرو در پنج ماه ابتدایی امسال نشان می‌دهد عملکرد سه خودروساز اصلی کشور، یعنی ایران‌خودرو، سایپا و پارس‌خودرو، نسبت به سال گذشته حدود ۱۵ درصد کاهش یافته است. این کاهش تولید، علاوه بر تأثیر بر عرضه بازار، روند قیمت‌گذاری و رفتار فروشندگان را نیز تحت تأثیر قرار داده است.
اگرچه در هفته‌های پایانی مرداد بازار خودرو نسبت به افزایش قیمت دلار واکنش چندانی نشان نمی‌داد، اما در ده تا دوازده روز اخیر، شاهد تغییرات محسوس قیمت‌ها بودیم. نمونه بارز آن، افزایش قیمت ۱۰۰ میلیون تومانی ری‌را ایران‌خودرو است که از یک میلیارد و ۶۰۰ میلیون به یک میلیارد و ۷۰۰ میلیون تومان رسید. کوییک و ساینا دنده‌ای، که اقتصادی‌ترین گزینه‌های بازار محسوب می‌شوند، نیز در همین بازه زمانی، ۱۵ تا ۲۰ میلیون تومان افزایش قیمت داشته‌اند و سایر مدل‌ها نیز روند مشابهی را تجربه کرده‌اند.
کارشناسان معتقدند افزایش نرخ دلار، علاوه بر اثر روانی در بازار آزاد، می‌تواند انگیزه خودروسازان برای تغییر قیمت‌ها در کارخانه‌ها را نیز تقویت کند. این موضوع، به‌ویژه با سابقه همیشگی بهانه‌جویی خودروسازان برای افزایش قیمت به دلیل بالا رفتن هزینه قطعات، می‌تواند سیگنال جدیدی برای بازار محسوب شود.
از سوی دیگر، ایران‌خودرو و سایپا در پنج ماه ابتدایی امسال مجموعاً حدود ۳۰۰ هزار دستگاه خودرو تولید کردند. در مقایسه با ۳۵۰ هزار دستگاه تولیدی در دوره مشابه سال گذشته، کاهش ۵۰ هزار دستگاهی به معنای افت ۱۵ درصدی تولید است که به طور مستقیم بر عرضه و قیمت‌ها اثرگذار است.
در همین حال، روند قیمت‌گذاری خودرو نیز دچار تغییر شده است. پیش از این، شورای رقابت به دلیل انحصاری بودن بازار خودرو ایران، اجازه تعیین قیمت مستقیم به خودروسازان نمی‌داد، اما از مردادماه امسال، روش جدیدی برای قیمت‌گذاری اجرایی شده است. بر اساس این شیوه، کارخانه‌ها می‌توانند هر شش ماه یکبار، با ارائه مستندات دقیق، قیمت تمام‌شده محصولات خود را به‌روزرسانی کنند.
به دنبال ابلاغ این قانون، سایپا تنها ۲۴ ساعت بعد از تصمیم جدید، افزایش قیمت‌ها را اعلام کرد و ایران‌خودرو نیز برنامه تغییر قیمت‌ها در کارخانه را در دستور کار قرار داد. این اقدامات می‌تواند تأثیر مستقیمی بر روند بازار آزاد خودرو در نیمه دوم سال داشته باشد و برای خریداران و فروشندگان، پالس تازه‌ای ارسال کند.
