یارانه یک میلیون خانوار قطع شد؛ فقط ۵ روز برای اعتراض فرصت دارید!
تازه‌ترین تغییر در نحوه پرداخت یارانه نقدی، باعث شد حدود یک میلیون خانوار ایرانی که هزینه ماهانه بالایی دارند از دریافت یارانه محروم شوند.
براساس قانون بودجه سال ۱۴۰۴، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی موظف شده از مردادماه یارانه نقدی حدود یک میلیون خانوار پردرآمد را قطع کند. این اقدام بخشی از برنامه دولت برای افزایش حمایت از اقشار نیازمند و تخصیص منابع بیشتر به اعتبار کالابرگ برای خانوارهای کم‌درآمد و تحت پوشش است. تغییر روش دهک‌بندی خانوارها در این مرحله سبب شد برخی خانوارها که پیش‌تر مشمول دریافت یارانه بودند، اکنون حذف شوند؛ چرا که معیار جدید بر اساس میزان هزینه ماهانه هر نفر تعیین شده است. به این ترتیب، خانوارهایی که سرانه هزینه هر فرد آن‌ها بیش از ۱۰ میلیون تومان باشد، در دهک‌های هشتم و نهم قرار گرفته و یارانه‌شان قطع می‌شود.
به گزارش ایسنا، موضوع حذف یارانه خانوارهای پردرآمد از سال گذشته مطرح شده بود و با تصویب بند (پ) تبصره (۱۳) قانون بودجه ۱۴۰۴، دولت مکلف شد یارانه این دهک‌ها را قطع کند. بررسی‌های وزارت رفاه نشان می‌دهد که حدود یک میلیون خانوار با سرانه هزینه بالای ۱۰ میلیون تومان شناسایی شده و یارانه آن‌ها متوقف شده است.
علی جعفری آذر، نماینده مجلس شورای اسلامی، درباره جزئیات روش جدید دهک‌بندی توضیح داد: «بر اساس روش جدید وزارت کار، هزینه‌های ماهانه خانوار ملاک قرار می‌گیرد و اگر سرانه هزینه هر فرد بیش از ۱۰ میلیون تومان باشد، خانوار در دهک‌های پردرآمد قرار می‌گیرد.»
وی افزود: «میزان هزینه ماهانه هر فرد ملاک دهک‌بندی است، نه درآمد یا دارایی. در این شیوه، هزینه مسکن برای مستأجران لحاظ نمی‌شود، اما هزینه‌های درمان و تحصیل در محاسبه سرانه ماهانه منظور شده است.»
جعفری آذر همچنین در برنامه‌ای رادیویی به مشکلات روش پیشین اشاره کرد و گفت: «قبلاً ملاک‌هایی مانند گردش مالی، مالکیت خودرو و املاک برای حذف یارانه بود که با انتقادهای زیادی همراه شد، چرا که حتی مددجویان نهادهای حمایتی نیز در دهک‌های بالا ثبت می‌شدند.»
او با تأکید بر انتقادات نسبت به شیوه محاسبه هزینه‌ها اضافه کرد: «ممکن است فردی صرفاً به دلیل هزینه‌های درمانی یا شهریه دانشگاه، به دهک پردرآمد منتقل شود، در حالی که شرایط مالی مناسبی ندارد. ماه نخست اجرای روش جدید است و پس از دو ماه مقایسه با روش پیشین انجام خواهد شد تا میزان دقت و نارضایتی مشخص شود.»
یکی از دغدغه‌های اصلی در روش جدید این است که هزینه‌های درمان و تحصیل می‌توانند موجب شناسایی اشتباه خانوارهای کم‌درآمد یا متوسط به عنوان پردرآمد شوند. جعفری آذر اشاره کرده است که این هزینه‌ها متغیر و گاهی ناگهانی هستند و نشان‌دهنده توان واقعی مالی خانوار نیستند.
همچنین، اگر خانواده‌ای درآمد محدودی دارد اما به دلیل بیماری یکی از اعضا یا شهریه دانشگاه فرزندش هزینه زیادی متحمل شده است، در معیار جدید به‌عنوان دهک پردرآمد شناسایی می‌شود و یارانه آن‌ها قطع می‌گردد؛ یعنی افرادی که واقعاً نیازمند حمایت هستند، از آن محروم می‌شوند.
رئیس سازمان هدفمندی یارانه‌ها با اشاره به این موضوع اعلام کرده است که قانون هیچ‌کس را از اعتراض به حذف یارانه منع نکرده و سرپرستان خانوار می‌توانند از طریق سامانه سیمین یا سامانه حمایت وزارت رفاه درخواست خود را ثبت کنند. این فرآیند ورود و خروج یارانه‌ها به صورت مستمر ادامه دارد و روزانه ۱۰ تا ۱۲ هزار تغییر ساختار خانوار رخ می‌دهد.
احد رستمی، رئیس مرکز مطالعات و اطلاعات رفاهی ایرانیان، درباره معیار محاسبه سرانه توضیح داد که این میزان شامل «اجاره مسکن» نمی‌شود و براساس «بعد خانوار» تعیین شده است. داده‌های بودجه خانوار مرکز آمار ایران نشان می‌دهد که سرانه درآمد هر خانواده ایرانی در دهک هشتم در اسفندماه ۱۴۰۳، ۱۰ میلیون تومان بوده است. بنابراین، وزارت رفاه این میزان را پس از کسر هزینه مسکن به عنوان شاخص شناسایی سه دهک بالا انتخاب کرده است.
رستمی همچنین یادآور شد که از ابتدای شهریورماه، سرپرستان خانوار به مدت ۲۰ روز فرصت دارند جزئیات وضعیت خود را مشاهده و درخواست اعتراض خود را ثبت کنند. اطلاعات اظهاری سرپرست خانوار در حوزه درآمد، تراکنش‌های بانکی و محل سکونت با داده‌های ثبتی سازمان‌های ذی‌ربط تطبیق داده می‌شود و در صورت تأیید، یارانه طبق قانون دوباره برقرار خواهد شد.وی در پایان خاطرنشان کرد: «مطابق بند (پ) تبصره (۱۳) قانون بودجه ۱۴۰۴، دولت موظف است از محل منابع حاصل از حذف یارانه دهک‌های پردرآمد، حداقل ۴۰۰ هزار میلیارد ریال به عنوان بسته حمایتی برای معیشت محرومان اختصاص دهد. این منابع صرف حمایت از خانوارهای نیازمند و افزایش اعتبار کالابرگ برای دهک‌های پایین خواهد شد.»
